Της Αγγελικής Κώττη
Πέντε ή έξι χρόνια πριν, σε κάποια εκδήλωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, είδα συνδικαλιστικά στελέχη των αρχαιολόγων να συνομιλούν με τον πρόεδρο του ΔΣ στο Μουσείο Ακρόπολης, Δημήτρη Παντερμαλή.
Έμαθα πως ο καθηγητής κάλεσε τους αρχαιολόγους να επισκεφθούν το Μουσείο. Και έμεινα ενεή. Διότι ταυτοχρόνως πληροφορήθηκα πως μέχρι τότε, αρχαιολόγοι άνθρωποι, δεν είχαν πάει. Είχαν όμως συγκροτήσει μια άποψη για το νέο, τότε, μουσείο, το οποίο ήταν από την ημέρα των εγκαινίων του, αν όχι πριν, το μουσείο που οι αρχαιολόγοι αγαπούσαν να μισούν.
Στην αρχή οι δικαιολογίες περιελάμβαναν το κέλυφος του μουσείου, το οποίο δεν άρεσε, υποτίθεται. Σαν το νέο αρχαιολογικό μουσείο Πατρών, φερ’ ειπείν, να ήταν αρχιτεκτονικώς υπόδειγμα. Η αλήθεια όμως δεν σχετίζεται με τη μορφή, ούτε καν με τον τρόπο έκθεσης των αντικειμένων. Σχετίζεται με τη νομική μορφή που έχει το μουσείο Ακρόπολης: είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Κρατικό. Κρατικότατο. Αλλά δεν ανήκει στον Οργανισμό του υπουργείου Πολιτισμού.
Βεβαίως, στον Οργανισμό δεν ανήκουν και άλλα μουσεία και μεγάλοι φορείς, όπως η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Στην πλειονότητά τους είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ούτε καν Δημοσίου δηλαδή) κι όμως δεν παύουν να είναι αμιγώς κρατικά. Στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού δίνουν «λόγο», στη Διαύγεια δημοσιεύουν τις αποφάσεις τους και από τους ισολογισμούς τους βλέπουμε τι εισπράττουν και τι ξοδεύουν. Σαφώς και παίρνουν κρατική επιχορήγηση, καθώς το κράτος πρέπει να στηρίζει την τέχνη μέσα από τόσο μεγάλους φορείς. Ωστόσο, και επαίνους δέχονται και κριτική για όσα τυχόν δεν γίνονται σωστά.
Επιστρέφουμε στο Μουσείο Ακρόπολης, ένα μουσείο που στα 10 και μισό χρόνια λειτουργίας του όχι μόνο έχει κατακτήσει την καρδιά του κοινού, διεθνούς και ξένου, και έχει ανέβει στις υψηλότερες θέσεις του καταλόγου με τα καλύτερα μουσεία παγκοσμίως, αλλά λίγο- πολύ είναι και οικονομικά ανεξάρτητο. Σκάνδαλο, προφανώς, για την ηγεσία του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων που ετοιμάζεται να παρουσιάσει τις επόμενες ημέρες τις θέσεις της κατά της μετατροπής μεγάλων μουσείων σε ΝΠΔΔ. Σε υπόμνημα που απέστειλε στον Τύπο, σέρνει τα εξ αμάξης στο Μουσείο Ακρόπολης- εν τω μεταξύ δεν μάθαμε αν οι συνδικαλιστές το έχουν, έστω δει. Καμία σχέση με την αλήθεια. Όλα επινοημένα από άκρατη ιδεοληψία.
Το φοβούνται διάφορες ομαδούλες των συνδικαλιστών; Αδύνατον να καταλάβει ο κοινός νους. Αν πάντως φοβούνται κάτι τερατώδη που αναφέρει το υπόμνημα, όπως π.χ. ότι θα μπουν ιδιώτες στα μουσεία, μάλλον η φαντασία τους τα φταίει. Διότι ιδιώτες όντως υπάρχουν σε ΔΣ μουσείων και κρατικών οργανισμών, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως έχει πουθενά ανοίξει η από-κρατικοποίηση των μουσείων. Πού είναι το πρόβλημα, δηλαδή, που στο ΔΣ του Μουσείου Ακρόπολης ανήκει ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και καθηγητής αρχαιολογίας Νικόλαος Σταμπολίδης και ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ και πρόεδρος της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως Μανόλης Κορρές; Μοιάζουν όλοι αυτοί άνθρωποι που, επειδή ορίζονται από έναν υπουργό θα κάνουν… τα χατίρια του ή είναι κολλητοί του όπως λέει το υπόμνημα;
Ας είμαστε ψύχραιμοι. Ιδεοληψίες ήταν, είναι και θα είναι όλα αυτά. Όμως τα μουσεία μας δεν μπορεί να παραμείνουν άλλο στο χθες, καθηλωμένα στο δημόσιο λογιστικό,χωρίς διοικήσεις που θα τα βοηθήσουν να μπουν στον 21ο αιώνα έστω και καθυστερημένα, χωρίς τη δυνατότητα να πετάξουν , όπως πολλοί ονειρεύονται εδώ και χρόνια. Η συζήτηση έχει ξεκινήσει ήδη από τη δεκαετία του 80. Κάποτε πρέπει να τελειώσει, εις όφελος της προόδου.
