Η εμπορική συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Βρετανίας η οποία θα ρυθμίζει σχέσεις των δύο πλευρών από την 1η Ιανουαρίου 2021 και εξής, μπορεί να «ανοίξει» εκ νέου εάν οι δύο πλευρές διαφωνούν στην εφαρμογή της ή και να ακυρωθεί πλήρως, σύμφωνα με πηγές με γνώση του ζητήματος τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg.
Κίνδυνο αντιμετωπίζουν επίσης και οι επιχειρήσεις της Βρετανίας, καθώς οι όροι υπό τους οποίους θα λειτουργούν ή θα διεξάγουν συναλλαγές πιθανόν να υπόκεινται σε σοβαρές αλλαγές.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καθυστέρησαν τη σύναψη της συμφωνίας ήταν το πώς θα λύνονται οι διαφορές σε εμπορικό επίπεδο, σε περίπτωση που ανακύψουν. Σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg, πιθανότατα ο μηχανισμός επίλυσης θα είναι ο εξής:
- Οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές μπορεί να πλήξει την άλλη με δασμούς σε συγκεκριμένους κλάδους εάν θεωρεί ότι αυτό δικαιολογείται από τους όρους της εμπορικής συμφωνίας.
- Εάν η μία πλευρά θεωρεί άδικη την επιβολή των συγκεκριμένων δασμών, μπορεί να προσφύγει σε πάνελ διαιτησίας, το οποίο θα είναι ανεξάρτητο και δεν θα υπόκειται στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Ξεχωριστά τμήματα της εμπορικής συμφωνίας μπορούν να ανοίγουν ξανά και να τεθούν υπό διαπραγμάτευση σε σημεία για τα οποία υπάρχει διαφωνία.
- Προβλέπεται επίσης και «κόκκινο κουμπί» πλήρους ακύρωσης της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, εάν η διαμάχη δεν μπορεί να επιλυθεί, ωστόσο σε αυτή την περίπτωση η συμφωνία στον τομέα της Ασφάλειας θα παραμείνει σε ισχύ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η συμφωνία μεταξύ της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρει ανακούφιση στον επιχειρηματικό κόσμο, ωστόσο σε καμία περίπτωση η κατάσταση δεν θα είναι όπως ήταν. Το πρακτορείο συνοψίζει κάποιες από τις άλλες που θα επιφέρει η εμπορική συμφωνία.
Ανταγωνισμός
Η Βρετανία και η ΕΕ δεσμεύονται να τηρήσουν τους ίσους όρους ανταγωνισμού «διατηρώντας τα υψηλά επίπεδα προστασίας σε τομείς όπως είναι η προστασία του περιβάλλοντος, η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και η τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, η φορολογική διαφάνεια και οι κρατικές επιδοτήσεις».
Στην περίπτωση που η μία από τις δύο πλευρές δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της, δίνεται η δυνατότητα λήψης «διορθωτικών μέτρων», όπως είναι η επιβολή τελωνειακών δασμών.
Τελωνεία
Οι επιχειρήσεις που εξάγουν στην ΕΕ θα πρέπει να υποβάλουν τελωνειακές δηλώσεις. Για να μετακινήσει κανείς εμπορεύματα από το Ντόβερ στο Καλαι -το πιο πολυσύχναστο σημείο διέλευσης της Βρετανίας με την ΕΕ- τα φορτηγά θα χρειάζονται ειδική άδεια που θα εκδίδεται από την κυβέρνηση, δείχνοντας ότι έχουν τα σωστά έγγραφα και δεν θα παρακρατηθούν από Γάλλους αξιωματούχους.
Υπηρεσίες
Οι υπηρεσίες, που αποτελούν το 80% της οικονομίας της Βρετανίας και περιλαμβάνουν τομείς όπως ο έλεγχος, η αρχιτεκτονική και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, θα αντιμετωπίσουν νέους περιορισμούς. Οι επιχειρήσεις ενδέχεται να χρειαστεί να ιδρύσουν γραφεία στην ΕΕ για να συνεχίσουν τις συναλλαγές τους και ίσως χρειαστούν τοπική έγκριση για να πιστοποιήσουν τα επαγγελματικά τους προσόντα.
Ρυθμιστικά πλαίσια
Οι εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να συμμορφωθούν με δύο ξεχωριστά ρυθμιστικά πλαίσια σε ό,τι αφορά τα εμπορικά προϊόντα προκειμένου να έχουν το δικαίωμα πώλησης και στις δύο αγορές.
Για παράδειγμα, ορισμένα προϊόντα θα πρέπει να φέρουν νέο σήμα συμμόρφωσης με το ρυθμιστικό πλαίσιο της Βρετανίας (UKCA) από την 1η Ιανουαρίου, αντί του σήματος CE της ΕΕ, προκειμένου να πωληθούν στη Βρετανία.
Διαβατήρια και κατοικίδια
Οι Βρετανοί επισκέπτες στην ΕΕ θα πρέπει το διαβατήριό τους να λήγει πέραν των έξι μηνών για να ταξιδέψουν.
Η παραμονή στην ΕΕ για περισσότερο από 90 ημέρες ενδέχεται να απαιτεί βίζα.
Οι επαγγελματίες οδηγοί μπορεί να χρειάζονται διεθνή άδεια οδήγησης.
Η μεταφορά του κατοικίδιου ζώου σας στη Γηραιά Ήπειρο θα προϋποθέτει εμβολιασμό και πιστοποιητικό υγείας - μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες.
Αποχώρηση από το Erasmus
Σύμφωνα με τον Μισέλ Μπαρνιέ διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, το Λονδίνο αποφάσισε να αποχωρήσει από το πρόγραμμα Erasmus που δίνει τη δυνατότητα σε Ευρωπαίους φοιτητές εγγεγραμμένους σε Ίδρυμα Ανώτατης Εκπαίδευσης, σε όλα τα επίπεδα σπουδών (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό) να μετακινηθούν γiα σπουδές σε συνεργαζόμενο Ίδρυμα του εξωτερικού με πλήρη αναγνώριση για το διάστημα των σπουδών τους και με διάρκεια κινητικότητα από 3-12 μήνες
Μετανάστευση
Η ελεύθερη κίνηση πολιτών, προϊόντων και κεφαλαίων μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ θα τερματιστεί.Το Λονδίνο σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ένα μεταναστευτικό κανονιστικό πλαίσιο βάσει του οποίου οι εργαζόμενοι στο εξωτερικό θα πρέπει να αποδείξουν ότι πληρούν ορισμένα κριτήρια πριν τους επιτραπεί να έρθουν στη Βρετανία για δουλειά.Τα κριτήρια περιλαμβάνουν την ομιλία αγγλικών, την υπάρχουσα προσφορά εργασίας και έσοδα περισσότερα από 20.480 στερλίνες ετησίως.
Μεταφορές
Η συμφωνία εξασφαλίζει την αεροπορική, οδική και σιδηροδρομική σύνδεση των βρετανικών νησιών με την ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά η Βρετανία θα απολέσει ορισμένα από τα πλεονεκτήματά που απολάμβανε όταν ήταν μέλος της ενιαίας αγοράς.
Ο στόχος είναι να μην υπονομευθούν τα δικαιώματα των επιβατών, των εργαζομένων αλλά και η ασφάλεια των μεταφορών.
Οίνος και καπνός
Οι Βρετανοί ταξιδιώτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ θα μπορούν να επωφεληθούν από τις αγορές αφορολόγητων ειδών σε λιμάνια και αεροδρόμια. Ωστόσο, δεν θα είναι πλέον δυνατή η επιστροφή απεριόριστων ποσοτήτων προϊόντων όπως το αλκοόλ και ο καπνός από την ΕΕ, υπό την προϋπόθεση της καταβολής των κατάλληλων φόρων. Αντ' αυτού, οι καταναλωτές θα μπορούν να έχουν αγοράσουν άνευ φόρου 200 τσιγάρα, 18 λίτρα κρασί και τέσσερα λίτρα οινοπνευματωδών ποτών.
Αλιεία
Η συμφωνία προβλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αλιείς θα έχουν πρόσβαση στα βρετανικά νερά για μια μεταβατική περίοδο 5,5 ετών, μέχρι τον Ιούνιο του 2026.
Δικαστική συνεργασία
Η συμφωνία καθορίζει «ένα νέο πλαίσιο» στην αστυνομική και δικαστική συνεργασία των δύο πλευρών, ιδίως για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος.
Η συνεργασία αυτή θα μπορεί να διακοπεί αν το Ηνωμένο Βασίλειο αναστείλει τη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Εξωτερική πολιτική
Η συνεργασία σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την άμυνα, δεν καλύπτεται από τη συμφωνία, γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήθελε να διαπραγματευτεί αυτά τα ζητήματα.
Προγράμματα
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να συμμετέχει σε ορισμένα προγράμματα της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, όπως το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon Europe, υπό την προϋπόθεση ότι θα συμβάλλει στον προϋπολογισμό τους.
