Στους τρεις λόγους της επιτυχίας της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη αναφέρεται το πρώην στέλεχος του επιτελείου του πρωθυπουργού, Ευτύχης Βαρδουλάκης, κάνοντας ανάλυση του πολιτικού-κομματικού τοπίου με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τις εκλογές. Παράλληλα, όμως, προειδοποιεί ότι κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα και σημειώνει πως η διαδρομή θα έχει αναπόφευκτα σκαμπανεβάσματα.
Ειδικότερα, σε ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, ο κ. Βαρδουλάκης επισημαίνει ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης στον πρώτο χρόνο της θητείας του δεν έκανε κάποιο θεμελιώδες στρατηγικό λάθος, διεύρυνε το ακροατήριό του και σε καθοριστικές στιγμές κινήθηκε ως πρωθυπουργός και όχι ως κομματάρχης.
Την ίδια ώρα όμως τονίζει ότι ο κοινωνικό, πολιτικό πεδίο είναι ακόμα ευμετάβλητο, οι πληγές της πρόσφατης κρίσης δεν έχουν κλείσει τελείως και πως η ύφεση που αναμένεται θα είναι μεγάλη.
Επισημαίνοντας την αμφιθυμία της κοινής γνώμης σε σχέση με την πορεία της χώρας καθώς και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή μοιάζει μπερδεμένος, το πρώην στέλεχος του επιτελείου του πρωθυπουργού εκτιμά ότι κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει πως η σημερινή κατάσταση θα είναι μόνιμη και υπογραμμίζει ότι η αίσθηση απόλυτης υπεροχής συχνά οδηγεί σε μεγάλα λάθη.
Καταλήγοντας ο Ευτύχης Βαρδουλάκης σημειώνεται ότι το κρίσιμο στοιχείο θα είναι «ποιος θα θεωρείται σε βάθος χρόνου ικανότερος να διαχειριστεί είτε τα καλά είτε τα κακά που θα έρθουν. Και ως προς αυτό - που θα είναι τελικά το καθοριστικότερο δίλημμα όλων - ο πρώτος χρόνος της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, αναμφίβολα ενίσχυσε τη θέση της».
Αναλυτικά η ανάρτηση του κ. Βαρδουλάκη:
«Ένα χρόνο από τις εκλογές, μια (όχι και τόσο σύντομη) ανάλυση το πολιτικού-κομματικού τοπίου.
Πρώτα τα δεδομένα. Τι μας δείχνουν τα στοιχεία:
- Σαφές - και μάλιστα διευρυμένο σε σχέση με τις εκλογές - προβαδισμα της ΝΔ.
- Άνοδος δημοτικότητας Μητσοτάκη, με αρκετά υψηλή αποδοχή ακόμα και μεταξυ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.
- Υπεροχή της ΝΔ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως του Μητσοτάκη έναντι του Τσίπρα στο χειρισμό όλων σχεδόν των επιμέρους ζητημάτων.
Το βασικό ερώτημα είναι ΓΙΑΤΙ συνέβη αυτό.
Για τρεις κυρίως λόγους:
- Πρώτον, απεφεύχθη το μείζον στρατηγικό λάθος. Η γενική εικόνα της Κυβέρνησης είναι, βάσει δημοσκοπήσεων, σχετικά έως αρκετά ικανοποιητική. Ενώ παράλληλα πιστώθηκε θετικά την αντιμετώπιση των δύο μείζονων κρίσεων (Έβρος και κυρίως πανδημία). Σε περιπτώσεις που υπήρξαν κραυγαλέα λάθη έγιναν διορθωτικές κινήσεις, το οποίο απορρόφησε κραδασμούς. Σε μια κυβέρνηση χωρίς πολιτικό κεφάλαιο αυτα δεν μετράνε, ό,τι και να κάνεις πάει στο βρόντο. Στην αρχή μιας θητείας, όμως, που υπάρχει ακόμα κάποια θετική προσμονή, αυτές οι κινήσεις δημιουργούν πρόσθετη αξία.
- Δεύτερον, γιατί συνομίλησε με καινούργια ακροατήρια. Η ΝΔ πριν τις εκλογές προκαλούσε μια ανησυχία. Υπήρχαν μεγάλες ομάδες ψηφοφόρων που είχαν φοβηθεί π.χ. ότι θα κοπούν επιδόματα. Άλλοι ανησυχούσαν ότι μια σαρωτική της νίκη θα την καθιστούσε ανεξέλεγκτη σε όλους τους τομείς. Το 31% που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές ήταν κλασική περίτωση αυτού που στην εκλογική συμπεριφορά ονομάζεται backlash effect. Η δε καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε καλά ως προς αυτό, είχε όντως σπειρει αμφιβολίες που εν τέλει συσπείρωσαν τον ίδιο.
Ο κίνδυνος αυτός ωστόσο δεν επιβεβαιώθηκε. Τα επιδόματα π.χ. που είχε δώσει ο ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο '19 όχι μόνο δεν κόπηκαν, αλλά αντιθέτως προστέθηκε σε αυτά ένα ακόμα (μικρότερο) τον περασμένο Δεκέμβριο. Έτσι, βοηθούντων και των δυο κρίσεων, ο Μητσοτάκης άρχισε να συνομιλεί με ψηφοφόρους που δεν είχαν ψηφίσει ΝΔ περυσι, λόγω ανησυχιών, χωρίς όμως να αποτελούν στενό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ. Τον επέλεξαν περισσότερο για να υπάρχει αντίβαρο ή για λόγους μεγαλύτερης ψυχικής ταύτισης. Η "συνομιλία" του Μητσοτάκη με αυτά τα κοινά αποτυπώνεται σήμερα.
- Τρίτον, γιατί σε καθοριστικές στιγμές ο Μητσοτάκης κινηθηκε ως πρωθυπουργός και όχι ως κομματάρχης. Ο λόγος π.χ. που τα διαγγέλματά του είχαν μεγαλη απήχηση και ενίσχυσαν τη δημοφιλία και τη δημοτικότητα του ήταν επειδή απευθύνθηκε στους "συμπολίτες του" και όχι στους "ψηφοφόρους του". Επειδη μίλησε ως ηγετης εν ώρα κρίσης, ενωτικά και χωρίς ίχνος πολιτικής σπέκουλας. Δεν μίλησε για "το παλιό συστημα που διέλυσε το ΕΣΥ", για "απατεωνες που εφαγαν τα λεφτα και δεν ειχαμε αναπνευστηρες" και γενικά πήγε να λύσει το θέμα αντί να ψάξει που να φορτώσει αλλού τις ευθύνες μιας πιθανής αποτυχίας. Ο χειρισμός της κρίση ενίσχυσε ή δημιούργησε ψυχικές ταυτίσεις, έναν τομέα στον οποίο η ΝΔ έπασχε...
Αυτά ως εξήγηση της διεύρυνσης της διαφοράς. (Και για όσους πιστεύουν ότι όλα αυτά είναι μπούρδες και η εικόνα υπεροχής της ΝΔ οφείλεται αποκλειστικά στα "πληρωμένα" κανάλια και στις αναξιόπιστες δημοσκοπήσεις, λυπαμαι που εφαγα το χρόνο σας. Σταματήστε να διαβάζετε εδώ γιατί έχει πολλά ακόμα... :-) ).
Πάμε παρακάτω:
Πόση αξία έχουν αυτά; Σχετική. Σε ό,τι αφορά στην εικόνα της στιγμής έχουν κάποια αξία, κυρίως ως δείγματα της αναλυτικής και στρατηγικής δεξιότητας κάθε πρωταγωνιστή. Αλλά αδιάψευστος δείκτης ή προπομπός μελλοντικών εξελίξεων ΔΕΝ είναι. Αυτό για πολλούς λόγους:
- Το κοινωνικό, πολιτικό πεδίο ειναι ακόμα ευμετάβλητο. Η θρυλούμενη "επιστροφή στην κανονικότητα" είναι μάλλον ευσεβής πόθος παρά πραγματικότητα. Ο κόσμος θέλει να τελειώνει με την εποχή και τις συμπεριφορές της πρόσφατης κρίσης, αλλά οι πληγές ΔΕΝ έχουν κλείσει τελείως.
- Έρχεται δύσκολος χειμώνας. Η ύφεση θα είναι μεγάλη. Εισοδήματα θα μειωθούν, δουλειές θα χαθούν, ζωές θα χειροτερέψουν. Και αυτό είναι αδύνατον να μην επηρεάσει και το πολιτικό πεδίο. Ειναι απλά αδύνατον. Πολλά δε, θα κριθούν από το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης.
- Υπάρχει αμφιθυμία της κοινής γνώμης σε σχέση με την πορεία της χώρας. Από τη μία αναγνωρίζει ότι γίνονται προσπάθειες και γενικά "εντάξει, καλά το πάνε οι τωρινοί", από την άλλη όμως ο δείκτης κοινωνικής και ατομικής αισιοδοξίας αρχίζει και επιδεινώνεται. Ως εκ τούτου και μέχρι να αρχίσει ισχυρή ανάκαμψη, νομοτελειακά θα επηρεάζεται και ο δείκτης πολιτικής εμπιστοσύνης.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή μοιάζει μπερδεμένος. Και αυτό κάπου είναι αναπόφευκτο, το πρώτο διάστημα μετά τις εκλογές είναι δύσκολο για κάθε κόμμα, πολλώ δε μάλλον αν ο ηγέτης του έχει διατελέσει πρωθυπουργός. Αλλά ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει ότι αυτό θα ισχύει και μετά από καιρό, ειδικά αν διαχειριστεί σωστά τα στρατηγικά του ζητήματα.
Να σταθώ λίγο περισσότερο εδώ: ο Τσίπρας από τη μία αντιλαμβάνεται - και το εξαγγέλλει - ότι πρέπει να μετακινηθεί σε πιο μετριοπαθείς, "θεσμικές" επιλογές, χτίζοντας πάνω στην κυβερνητική του εμπειρία, με τα καλά και τα κακά της. (ΣΣ: Όσοι με διαβάζετε ξέρετε ότι εδώ και χρόνια υποστηρίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχανε - και τελικώς έχασε - τις εκλογές όχι επειδή τα θαλάσσωσε ως κυβέρνηση, αλλά κυρίως επειδή διάλυσε την αξιοπιστία του και επειδή απάντησε λάθος σε κρίσιμα στρατηγικά διλήμματα που του τέθηκαν). Αυτή τη στρατηγική όμως, ενώ την εξαγγέλλει, δυσκολεύεται να την υλοποιήσει. Η σκληρή κομματική βάση παρακινούμενη από τα πολιτικά της "ορμέμφυτα" ασκεί μια συνήθως αφοριστική και σπανίως εστιασμένη αντιπολίτευση. Απλώς εκφράζουν το μίσος τους προς τον αντίπαλο ή αναπαράγουν ως πολιτικό λόγο ατάκες του διαδικτύου. Σόρρυ, αλλα δεν φτάνει. Οι δε νεοφερμένοι της "διευρύνσης" αντί να ενισχύσουν το πιο μετριοπαθές και ευρύτερης απήχησης αφήγημα, προκειμένου να δικαιολογήσουν τις ατομικές επιλογές τους - να πάνε με αυτούς που πριν λίγα χρόνια τους έλεγαν "Τσολάκογλου" και "γερμανοτσολιάδες" - συχνά υπερβάλλουν σε ακρότητες και φανατισμό απωθώντας οτιδήποτε κινείται εκτός στενού κομματικού ακροατηρίου, ενώ τροφοδοτούν και μία όχι επωφελή εσωστρέφεια.
ΟΜΩΣ: επειδή ο Τσίπρας δεν είναι τυχαίος, επειδή έχει σοβαρές επικοινωνιακές δεξιότητες και επειδή προφανώς στο χέρι του είναι να αναβαθμίσει το επιτελείο του, κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι η σημερινή κατάσταση θα είναι μόνιμη. Αυτά για "τελειωμένους", κλπ, είναι σαχλαμάρες.
- Και ως συνέχεια του προηγούμενου: Η αίσθηση απόλυτης υπεροχής, συχνά οδηγεί σε απόλυτα υπέροχες πατάτες. Δεν λέω ότι διαβλέπω κάτι στον ορίζοντα, ούτε ο Μητσοτάκης έχει δείξει τέτοια στοιχεία. Αντιθέτως, θα έλεγα. Αλλά κανένα κλισέ δεν βγήκε τυχαία, οπότε εγώ τουλάχιστον είμαι πάντα επιφυλακτικός με κάθε ψευδοανάλυση που αναφέρεται σε "άχαστους", "κυρίαρχους", "πολιτικές ηγεμονίες" κλπ.
Εν κατακλείδι: Τον πρώτο χρόνο της θητείας του, ο Μητσοτάκης όχι μόνο δεν έκανε κάποιο θεμελιώδες στρατηγικό λάθος (όπως είχε κάνει π.χ. ο Τσίπρας με τους χειρισμούς του 1ου 6μηνου, το δημοψήφισμα και την συνέχιση της συνεργασίας με τους ΑΝΕΛ) αλλά αντιθέτως έχει διευρύνει το ακροατήριό του, έχει χτίσει πάνω στην επιτυχημένη διαχείριση κρίσεων και έχει ενισχύσει κρίσιμα στοιχεία του ηγετικού του προφίλ. Η διαδρομή το επόμενο διάστημα θα έχει σκαμπανεβάσματα και ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει το τι θα γίνει, καθώς οι εξελίξεις συχνά είναι και εξωγενείς. Όποιες και να είναι όμως, ένα είναι το κρίσιμο στοιχείο: Ποιος θα θεωρείται σε βάθος χρόνου ικανότερος να διαχειριστεί είτε τα καλά είτε τα κακά που θα έρθουν. Και ως προς αυτό - που θα είναι τελικά το καθοριστικότερο δίλημμα όλων - ο πρώτος χρόνος της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, αναμφίβολα ενίσχυσε τη θέση της.
