Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, βρίσκεται σε εξέλιξη η τακτική γενική συνέλευση της μεγάλης αμερικανικής πετρελαϊκής εταιρείας Exxon Mobil (XOM NYSE). Συνήθως αυτές οι εκδηλώσεις δεν προκαλούν το επενδυτικό ενδιαφέρον, όμως αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Η επενδυτική εταιρεία Engine 1, η οποία δημιουργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και έχει αποκτήσει ένα πολύ μικρό ποσοστό των μετοχών της Exxon Mobil, φιλοδοξεί να παίξει τον ρόλο του ακτιβιστή μετόχου και, απ’ ό,τι φαίνεται μέχρι τώρα, μάλλον τα έχει καταφέρει. Η Engine 1 έχει ζητήσει από τους μετόχους της εταιρείας που θα ψηφίσουν στη γενική συνέλευση να υποστηρίξουν τους 4 δικούς της υποψήφιους για μέλη του δωδεκαμελούς Διοικητικού της Συμβουλίου. Η Engine 1 αποφάσισε να ζητήσει την ουσιαστική αλλαγή της σύνθεσης του Δ.Σ., αφού πρώτα απέτυχε να πείσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Exxon Mobil, Darren Woods, να δεσμευθεί πως θα αλλάξει τη στρατηγική της εταιρείας και θα επιταχύνει την έξοδό της από τις παραδοσιακές δραστηριότητές της στον τομέα των ορυκτών καυσίμων. Η Engine 1 πιστεύει πως η τωρινή στρατηγική της διοίκησης καθυστερεί πολύ την μετάβαση στην οικονομία χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και θα κάνει τελικά ζημιά στην επιχείρηση και τους μετόχους της.
Παρά το μικρό της μέγεθος, έχει καταφέρει να πάρει με το μέρος της ορισμένους από τους μετόχους της XOM, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία των δασκάλων και των συνταξιούχων της Καλιφόρνιας, ένα αντίστοιχο ταμείο από τη Νέα Υόρκη, και την Εκκλησία της Αγγλίας.
Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, η μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στον κόσμο, η Blackrock, έχει αποφασίσει να υποστηρίξει τους 3 από τους 4 υποψήφιους που έχει προτείνει η Engine 1. Υπέρ των υποψηφίων της εκφράστηκαν και δύο από τις μεγάλες εταιρείες που συμβουλεύουν τους μετόχους εισηγμένων εταιρειών σε θέματα σχετικά με ψηφοφορίες, η Glass Lewis και η ISS. Από τη μεριά της, η διοίκηση της XOM προσπαθεί και αυτή να επηρεάσει υπέρ της την ψήφο των μετόχων. Αν όμως αληθεύουν οι πληροφορίες του Reuters, και ιδίως αν την Blackrock ακολουθήσουν και οι άλλες μεγάλες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, τα πράγματα δε φαίνονται και πολύ ευνοϊκά γι’ αυτήν.
Αν χάσει η διοίκηση, θα χάσει διότι εδώ και πολλά χρόνια αρνείται να ακολουθήσει τις διεθνείς τάσεις και δε δίνει στους μετόχους της αρκετές πληροφορίες για θέματα που έχουν σχέση με το δικό της «αποτύπωμα άνθρακα», ούτε έχει περιγράψει μία σαφή στρατηγική για το πως θα το μειώσει δραστικά.
Αυτή η συμπεριφορά έχει ενοχλήσει πολύ τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τις μεγάλες εταιρείες σαν την Blackrock.
Στην περίπτωση που οι μέτοχοι εκλέξουν στο Δ.Σ. τους υποψήφιους της Engine 1, το πιθανότερο είναι πως ο διευθύνων σύμβουλος θα αναγκαστεί να παραιτηθεί. Η στρατηγική της εταιρείας σίγουρα θα αλλάξει δραστικά, θα μειωθούν οι επενδύσεις στον τομέα των ορυκτών καυσίμων και θα αρχίσει η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό πιθανότατα θα γίνει και στην περίπτωση που το αποτέλεσμα δεν είναι ξεκάθαρο υπέρ της διοίκησης.
Ακόμα όμως και αν η διοίκηση κερδίσει με μεγάλη διαφορά, η εταιρεία τελικά θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, την οποία ήδη έχουν αρχίσει να ακολουθούν οι παρόμοιες εταιρείες σε όλο τον κόσμο.
Η μεγάλη δημοσιότητα που έχει δοθεί στη γενική συνέλευση της XOM, είναι πολύ πιθανόν να αναγκάσει τις μεγάλες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων να ακολουθήσουν το παράδειγμα του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Νορβηγίας, που όπως είχαμε δει πριν λίγο καιρό έχει αποφασίσει να δημοσιοποιεί πως θα ψηφίσει πριν τη διεξαγωγή των γενικών συνελεύσεων των εταιρειών, σε αντίθεση ας πούμε με την Blackrock που το κρατάει μυστικό.
Μέχρι τώρα φαίνεται πως σε περιπτώσεις γενικών συνελεύσεων με κρίσιμες ψηφοφορίες, οι μεγάλοι διαχειριστές τύπου Blackrock, βρισκόντουσαν σε μία συνεχή διαβούλευση με τη διοίκηση. Δεν αποκλείεται καθόλου αυτό να αλλάξει σύντομα μιας και δεν είναι καθόλου ωραίο να δημιουργείται η εντύπωση πως ορισμένα πράγματα αποφασίζονται πίσω από κλειστές πόρτες, ειδικά όταν αυτές οι εταιρείες διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις πολλών εκατομμυρίων πελατών τους.
Ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει με αφορμή την υπόθεση της Exxon Mobil και την ακτιβιστική κινητοποίηση εναντίον της «ανεπαρκούς» πολιτικής της εταιρείας απέναντι στην κλιματική αλλαγή, είναι το ποιος κρίνει τελικά την επάρκεια ή την ανεπάρκεια μίας επιχείρησης.
Είναι αλήθεια πως υπάρχουν ιδιωτικές εταιρείες που αξιολογούν τις επιδόσεις των επιχειρήσεων και στους τρεις πυλώνες του ESG (Περιβάλλον, Κοινωνική Ευθύνη και Εταιρική Διακυβέρνηση) και οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές βασίζονται σε αυτές τις αξιολογήσεις προκειμένου να καθορίσουν τη στάση τους.
Δεν υπάρχει όμως διεθνώς αναγνωρισμένος τρόπος αξιολόγησης των εταιρειών ούτε συγκεκριμένα και ξεκάθαρα κριτήρια. Αυτό δημιουργεί μία ανησυχία σε όσους ασχολούνται συστηματικά με το ESG, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος άδικης μεταχείρισης κάποιων εταιρειών και ευνοϊκής μεταχείρισης κάποιων άλλων που ξέρουν καλύτερα πως να «παρουσιάσουν» τα πράγματα.
Για παράδειγμα, σε συνέντευξή της στο Bloomberg, η καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Bristol Daniela Gabor, ανέφερε την περίπτωση της Total και της Exxon Mobil.
Η Total αξιολογείται πιο θετικά απ’ ότι η Exxon Mobil, αλλά ένα μέρος της καλής της επίδοσης οφείλεται στη δέσμευσή της να δημιουργήσει στο Κονγκό ένα τεράστιο χώρο φυσικής αποθήκευσης άνθρακα. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει πρώτα να καταστραφεί ένα μεγάλο παρθένο δάσος και να αντικατασταθεί από εισαγόμενα άλλα δένδρα.
Αναφερόμαστε στο θέμα της αξιολόγησης γιατί πάνω σε αυτήν βασίζεται πολλές φορές και η πίεση που ασκείται σε ορισμένες επιχειρήσεις να αλλάξουν την πολιτική τους σε ορισμένα ζητήματα.
Πολλές από τις αλλαγές που αποφασίζονται υπό την πίεση των ακτιβιστών του ESG έχουν πραγματικές συνέπειες και στις εταιρείες και στους εργαζόμενους και σε τοπικές κοινωνίες.
Θα πρέπει τουλάχιστον να υπάρχει ένας τρόπος να είμαστε βέβαιοι πως η πίεση βασίζεται σε μία διεθνώς αποδεκτή μέθοδο αξιολόγησης. Πέρα πάντως από πιθανές ενστάσεις και ενδοιασμούς, το ESG ήδη κυριαρχεί στον κόσμο των επενδύσεων και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα. Σύντομα, η παραμονή μίας διοίκησης στο τιμόνι εισηγμένης εταιρείας θα εξαρτάται από το αν περνά επιτυχημένα το τεστ ESG των μεγάλων θεσμικών επενδυτών.
Όσον αφορά στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, δεν είναι καθόλου καλό για τη διοίκηση, καθώς δύο από τους τέσσερις υποψήφιους που πρότεινε η Engine 1 εξελέγησαν στο Διοικητικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τα πρώτα προσωρινά αποτελέσματα.
Μπορεί να μην είναι ολοκληρωτική ήττα, είναι όμως ξεκάθαρη, όπως ξεκάθαρη είναι και η νίκη του ESG, ανεξάρτητα από το αν αλλάξει κάτι στα οριστικά αποτελέσματα.
Παρά την καλή φετινή πορεία της μετοχής, οι μέτοχοι αποφάσισαν πως η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής είναι πιο σημαντική.
Η απόφασή τους μπορεί να αποδειχθεί ιστορικής σημασίας.
