Η Φιλιππινέζα δημοσιογράφος Μαρία Ρέσα, η οποία τιμήθηκε χθες, Παρασκευή, μαζί με τον Ρώσο δημοσιογράφο Ντμίτρι Μουράτοφ με το Νόμπελ Ειρήνης, αφιέρωσε σήμερα το βραβείο της σε «όλους τους δημοσιογράφους στον κόσμο», δεσμευόμενη να συνεχίσει τη μάχη της για την ελευθερία της έκφρασης.
«Είναι πράγματι για όλους τους δημοσιογράφους στον κόσμο», σημείωσε αναφερόμενη στο Νόμπελ Ειρήνης σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP η Ρέσα, μια δεινή επικρίτρια του προέδρου των Φιλιππίνων Ροντρίγο Ντουτέρτε.
«Χρειαζόμαστε πραγματικά βοήθεια σε τόσο πολλά μέτωπα - είναι πολύ πιο δύσκολο και επικίνδυνο να είσαι δημοσιογράφος σήμερα», όπως υπογράμμισε.
Σημειώνεται ότι η Μαρία Ρέσα έγινε συνιδρύτρια το 2012 της ψηφιακής πλατφόρμας ερευνητικής δημοσιογραφίας Rappler, ένα μέσο που έρριξε φως στον "πόλεμο κατά των ναρκωτικών" που εξαπέλυσε ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ντουτέρτε, στον οποίο έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άνθρωποι και πλέον ερευνάται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Χθες τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Ρώσο δημοσιογράφο Ντμίτρι Μουράτοφ για τις προσπάθειές τους "να διαφυλάξουν την ελευθερία της έκφρασης".
Υπογραμμίζεται ότι δημοσιογραφικές οργανώσεις στις Φιλιππίνες και υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαιρέτισαν την βράβευση της Ρέσα με το βραβείο Νόμπελ κάνοντας λόγο για "θρίαμβο", σε μια χώρα που κατατάσσεται ως μια από τις πιο επικίνδυνες στον κόσμο για τους δημοσιογράφους.
Η 58χρονη δημοσιογράφος δήλωσε ότι ελπίζει αυτό το βραβείο να αποτελέσει μια προστατευτική ασπίδα για εκείνη και τους άλλους Φιλιππινέζους δημοσιογράφους απέναντι στις σωματικές επιθέσεις και τις απειλές μέσω διαδικτύου.
«Το 'εμείς εναντίον αυτών' δεν δημιουργήθηκε ποτέ από τους δημοσιογράφους, δημιουργήθηκε από τους ανθρώπους στην εξουσία που θέλουν να χρησιμοποιήσουν ένα είδος διακυβέρνησης που διχάζει την κοινωνία», σημείωσε η Ρέσα, περιγράφοντας το βραβείο της «ως μια δόση αδρεναλίνης».
«Ελπίζω ότι αυτό θα επιτρέψει στους δημοσιογράφους να κάνουν καλά τη δουλειά τους, χωρίς φόβο», πρόσθεσε.
Από την εκλογή του Ντουτέρτε στην προεδρία, το 2016, η Μαρία Ρέσα και το ειδησεογραφικό μέσο της έχουν υποστεί δικαστικές διώξεις, συλλήψεις και έχουν δεχθεί πολλές απειλές μέσω διαδικτύου.
«Αποδοκιμασία» του προέδρου Ντουτέρτε, ο οποίος δεν έχει προβεί σε δηλώσεις
Το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης με το οποίο τιμήθηκε η φιλιππινέζα δημοσιογράφος Μαρία Ρέσα χαρακτηρίστηκε σήμερα από πολλούς στην πατρίδα της ως μια αποδοκιμασία των επίσημων επιθέσεων εναντίον των μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν υπήρξε κάποιο σχόλιο από τον πρόεδρο Ροντρίγο Ντουτέρτε, έναν συχνό επικριτή του ειδησεογραφικού της ιστότοπου Rappler.
Η Ρέσα, η οποία έχει αφεθεί ελεύθερη με εγγύηση καθώς έχει εφεσιβάλει μια απόφαση που την καταδίκασε σε εξαετή ποινή κάθειρξης τον περασμένο χρόνο με την κατηγορία της δυσφήμισης, ενώ έχει εμπλακεί και πολλές άλλες φορές σε δικαστικές περιπέτειες, μοιράστηκε το βραβείο με τον ρώσο δημοσιογράφο Ντμίτρι Μουράτοφ.
Ο Ντουτέρτε έχει καταφερθεί ονομαστικά εναντίον του Rappler, τον οποίο έχει χαρακτηρίσει «ιστότοπο fake news» και όργανο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Παρά τις πιέσεις και τους κινδύνους που διατρέχει, η 58χρονη Ρέσα παραμένει στις Φιλιππίνες και δεν έχει σταματήσει να επικρίνει την κυβέρνηση της χώρας.
Το 2012 δημιουργήθηκε ο Rappler με τη φιλοδοξία να προσφέρει μια τολμηρή ματιά στην ειδησεογραφία των Φιλιππίνων μέσω των ρεπορτάζ και της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η Ρέσα ξεκίνησε να δέχεται διαδικτυακές απειλές λίγο μετά την ορκωμοσία του Ντουτέρτε στην προεδρία των Φιλιππίνων το 2016 και την έναρξη του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» στον οποίο έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άνθρωποι και πλέον ερευνάται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Ο Rappler είναι ένα από τα μέσα που δημοσιοποίησαν σοκαριστικές φωτογραφίες από εκτελέσεις και αμφισβήτησαν τη νομική βάση του πολέμου κατά των ναρκωτικών.
Σημειώνεται ότι οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι οι αρχές έχουν εκτελέσει με συνοπτικές διαδικασίες χιλιάδες υπόπτους για υποθέσεις ναρκωτικών. Η αστυνομία το διαψεύδει και αντιτείνει ότι εκείνοι που σκοτώθηκαν βίαια είχαν προβάλει αντίσταση κατά τη σύλληψη στο πλαίσιο μυστικών επιχειρήσεων της αστυνομίας.
Παράλλήλα, βουλευτές και ειδικοί στα μέσα ενημέρωσης λένε ότι το βραβείο υπογραμμίζει την σπουδαιότητα της ελευθερίας του λόγου και της αποκάλυψης της αλήθειας ενόψει των εκλογών του επόμενου χρόνου για την ανάδειξη του διαδόχου του Ντουτέρτε.
Ο Κάρλος Ισαγκάνι Ζαράτε, ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης, δηλώνει ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε μια αμήχανη θέση. «Η εκκωφαντική σιωπή από την πλευρά του προεδρικού παλατιού λέει πολλά για το πώς (οι αρχές) έχουν αντιμετωπίσει την Μαρία Ρέσα στο παρελθόν και πως αιφνιδιάστηκαν από την αναγνώρισή της», είπε ο Ζαράτε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. «Αυτή είναι μια αποδοκιμασία προσωπικά στον Ντουτέρτε, ο οποίος προσέβαλε τους επικριτές (του καθεστώτος) και ειδικά τις γυναίκες», τόνισε.
Επισημαίνεται ότι η Ρέσα είναι η πρώτη Φιλιππινέζα που τιμάται ατομικά με βραβείο Νόμπελ: 13 Φιλιππινέζοι συμμετείχαν σε οργανώσεις που τιμήθηκαν με βραβεία το 2017, το 2013 και το 2007.
Το δίλημμα του παλατιού
«Για το παλάτι το δίλημμα είναι πώς να συγχαρείς κάποιον, ο οποίος είναι θύμα διώξεων από την κυβέρνηση», λέει από την πλευρά του ο Ντανίλο Αράο, ένας καθηγητής δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο των Φιλιππίνων.
Η κυβέρνηση του Ντουτέρτε διαψεύδει τις διώξεις επικριτών της στα μέσα ενημέρωσης.
Το προεδρικό παλάτι, ο εκπρόσωπος του Ντουτέρτε, ο επικεφαλής νομικός του σύμβουλος και το γραφείο επικοινωνίας του δεν απάντησαν σε αιτήματα του Ρόιτερς να σχολιάσουν την βράβευση της Ρέσα ή τις αντιδράσεις των επικριτών.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μενάρντο Γκουεβάρα, χαιρέτισε την βράβευσή της, αλλά είπε ότι οι νόμοι περί δυσφήμισης θα πρέπει να τηρούνται.
Σε ανακοίνωσή του ο υπουργός ανέφερε: «Ως κοινός πολίτης χαίρομαι που μια συμπολίτισσά μου περιλαμβάνεται στους φετινούς βραβευθέντες με Νόμπελ Ειρήνης». Ο ίδιος είπε ότι η ελευθερία του λόγου είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη στις Φιλιππίνες, αλλά υπάρχουν νομικοί περιορισμοί, περιλαμβανομένης της δυσφήμισης.
Το 2018 ο Ντουτέρτε απαγόρευσε στον Rappler να καλύπτει τις επίσημες εκδηλώσεις του αναγκάζοντας τον ιστότοπο να καλύπτει τις δραστηριότητές του και τις ομιλίες του σε εκδηλώσεις μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ζωντανής τηλεοπτικής μετάδοσης.
Αξίζει να επισημανθεί ότι μεταξύ των θετικών αντιδράσεων στη βράβευση της Ρέσα είναι και εκείνη μιας από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές οργανώσεις της χώρας, της Ένωσης Διοίκησης των Φιλιππίνων, η οποία σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι η βράβευση της δημοσιογράφου υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της διαφύλαξης της ελευθερίας του Τύπου ως «μια εμπροσθοφυλακή κατά της κατάχρησης εξουσίας και του απαραίτητου στοιχείου της Δημοκρατίας» στη χώρα.
Το Facebook «μεροληπτικό απέναντι στα γεγονότα» και απειλή κατά της Δημοκρατίας
Επιπροσθέτως, η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης φιλιππινέζα δημοσιογράφος Μαρία Ρέσα χρησιμοποίησε την αφορμή της βράβευσής της για να ασκήσει κριτική εις βάρος του Facebook χαρακτηρίζοντάς το απειλή κατά της Δημοκρατίας και επισημαίνοντας ότι ο κολοσσός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι «μεροληπτικός απέναντι στα γεγονότα» και δεν προστατεύει τους χρήστες από την διάδοση του μίσους και της παραπληροφόρησης.
Σε συνέντευξή της που παραχώρησε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters μετά την χθεσινή ανακοίνωση της βράβευσής της, η βετεράνος δημοσιογράφος και επικεφαλής του φιλιππινέζικου ειδησεογραφικού ιστότοπου Rappler, είπε ότι οι αλγόριθμοι του Facebook θέτουν σε προτεραιότητα την διάδοση ψευδών μαζί με οργή και μίσος απέναντι σε γεγονότα.
Σημειώνεται ότι τα σχόλιά της έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά κατηγορίες εις βάρος του Facebook, το οποίο χρησιμοποιείται από περισσότερους από τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους και που σύμφωνα με μια πρώην υπάλληλό του, η οποία στη συνέχεια έγινε μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος και κατέθεσε ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου, βάζει το κέρδος πάνω από την αναγκαιότητα για την πάταξη της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης.
Εκπρόσωπος του Facebook στις Φιλιππίνες δεν απάντησε σε αιτήματα να σχολιάσει τις δηλώσεις της Ρέσα.
Το Facebook έχει αναδειχθεί στον μεγαλύτερο πάροχο ειδήσεων και «όμως είναι μεροληπτικό απέναντι στα γεγονότα, είναι μεροληπτικό απέναντι στη δημοσιογραφία», τόνισε η Ρέσα.
«Αν δεν υπάρχουν γεγονότα, δεν μπορεί να υπάρξουν αλήθειες, δεν μπορεί να υπάρξει εμπιστοσύνη. Αν δεν έχεις τίποτα από αυτά, δεν έχεις Δημοκρατία. Πέραν αυτού, αν δεν έχεις γεγονότα, δεν έχεις μια κοινή πραγματικότητα και έτσι δεν μπορείς να επιλύσεις τα υπαρξιακά προβλήματα του κλίματος, του κορονοϊού», σημείωσε η ίδια.
Εκλογές: «Πεδίο μάχης για τα γεγονότα»
«Αυτές οι διαδικτυακές επιθέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ένα σκοπό, είναι στοχευμένες, χρησιμοποιούνται σαν όπλο», δήλωσε η πρώην δημοσιογράφος του CNN.
Τα ρεπορτάζ του Rappler στρέφονται συχνά κατά του αιματηρού πολέμου που έχει εξαπολύσει ο πρόεδρος Ντουτέρτε εναντίον του κόσμου των ναρκωτικών, ενώ μια σειρά από άλλα ερευνητικά ρεπορτάζ του κάνουν λόγο για στρατηγική της κυβέρνησής του να χρησιμοποιήσει «ως όπλο» το ίντερνετ προσλαμβάνοντας μπλόγκερς για να υποδαυλίζουν την οργή μεταξύ των διαδικτυακών υποστηρικτών που απειλούν και αποδοκιμάζουν τους επικριτές του προέδρου.
Η Μαρία Ρέσα έγινε συνιδρύτρια το 2012 της ψηφιακής πλατφόρμας ερευνητικής δημοσιογραφίας Rappler, ένα μέσο που έριξε φως στον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που εξαπέλυσε ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ντουτέρτε, στον οποίο έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άνθρωποι και πλέον ερευνάται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Τον Μάρτιο του 2019 το Facebook αφαίρεσε από την πλατφόρμα του ένα ηλεκτρονικό δίκτυο στις Φιλιππίνες για «συντονισμένη μη αυθεντική συμπεριφορά» και το συνέδεσε με έναν επιχειρηματία, ο οποίος είχε πει στο παρελθόν ότι βοήθησε στον τομέα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης την προεκλογική εκστρατεία του Ντουτέρτε, το 2016.
Αξίζει να επισημανθεί ότι οι Φιλιππινέζοι βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης ως προς τον χρόνο που περνούν ασχολούμενοι με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με έρευνες του 2021 από εταιρείες διαχείρισης των social media .
Υπογραμμίζεται ότι πλατφόρμες όπως το Facebook έχουν γίνει πεδία πολιτικής μάχης και έχουν βοηθήσει να ενισχύσουν την βάση στήριξης του Ντουτέρτε έχοντας διαδραματίσει καθοριστκό ρόλο στην εκλογική του νίκη το 2016.
Υπενθυμίζεται ότι οι Φιλιππίνες θα διενεργήσουν εκλογές τον προσεχή Μάιο για να εκλέξουν τον διάδοχο του Ντουτέρτε, ο οποίος με βάση το Σύνταγμα δεν έχει δικαίωμα να διεκδικήσει νέα θητεία.
Αυτή η εκστρατεία «θα είναι μια μάχη για τα γεγονότα. Θα συνεχίσουμε να διασφαλίζουμε ότι οι πολίτες θα μαθαίνουν τα γεγονότα, θα τα κατανοούν. Δεν πρόκειται να μας παρενοχλήσουν ή να μας φιμώσουν», είπε η Ρέσα.
