Την ανάγκη συνεργασίας των κυβερνήσεων για την παραγωγή του εμβολίου, μακριά από συμπεριφορές όπως αυτές που είδαμε πρόσφατα για την εξασφάλιση υγειονομικού υλικού, επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο LSE και εκπρόσωπος της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς υγείας, Ηλίας Μόσιαλος.
Σε συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα «El Pais» μιλάει για έλλειμμα συντονισμού και κοινής πολιτικής απέναντι στον ιό και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επανάληψη παρόμοιων φαινομένων με αυτά που είδαμε πρόσφατα στην προσπάθεια των κυβερνήσεων του πλανήτη να εξασφαλίσουν μάσκες και άλλο υγειονομικό υλικό. Τέτοια περιστατικά μπορούν, όπως λέει, να επαναληφθούν και να δούμε τις κυβερνήσεις να επιδίδονται σε ένα αδίστακτο ανταγωνισμό, μόλις κυκλοφορήσει το πρώτο εμβόλιο κορονοϊού στην αγορά.
Όπως υποστηρίζει, οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν και να αγοράσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για το μελλοντικό εμβόλιο και να εγγυηθούν τη μαζική παραγωγή του σε παγκόσμια κλίμακα. Η πρωτοβουλία –όπως επισημαίνει- έχει στηριχθεί από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και εκφράζει την ελπίδα πως η πρόταση θα υιοθετηθεί από την Ευρώπη, αλλά και από τις 20 πιο πλούσιες χώρες του πλανήτη (G20), ώστε το εμβόλιο να είναι διαθέσιμο σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του Bernardo de Miguel, ο κ. Μόσιαλος προβάλλει την έλλειψη αλληλεγγύης από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Θυμίζει τους πρόσφατους περιορισμούς στις εξαγωγές προστατευτικού υλικού ή εξοπλισμού και αντισηπτικών από διάφορες χώρες, όπως η Γερμανία, εξηγώντας πως το πρόβλημα έγκειται στο ότι «...αντί να δούμε μια ευρωπαϊκή απάντηση, διαπιστώσαμε ασυντόνιστες και αδιάφορες εθνικές απαντήσεις».
Για το λόγο αυτό προβλέπει πως ο ανταγωνισμός θα είναι ακόμα πιο έντονος την ημέρα που θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο. «Υπάρχουν πλέον περισσότερες από 140 θεραπείες και εμβόλια στην πειραματική φάση και 11 από αυτές σε κλινικές δοκιμές. Είναι ένας σημαντικός αριθμός και νομίζω ότι θα αυξηθεί. Η αναμονή ενός εμβολίου εντός ενός έτους είναι πολύ αισιόδοξη και θα πρέπει πρώτα να ελεγχθεί για να επιβεβαιωθεί η ασφάλειά του» σημειώνει. Αλλά τονίζει: «Ακόμα και τότε, θα πρέπει να εξετάσουμε εάν διαθέτουμε την απαραίτητη παραγωγική ικανότητα για να εξασφαλίσουμε την παροχή μεγάλων ποσοτήτων σε όλες τις χώρες».
Πνευματικά δικαιώματα
Προς την κατεύθυνση αυτή ο κ. Μόσιαλος καταθέτει την πρόταση του ως σύμβουλος και της ελληνικής κυβέρνησης. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτείνω την απόκτηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας από τις εταιρείες που θα είναι επιτυχείς στην ανάπτυξη του εμβολίου, ώστε αυτά τα δικαιώματα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλες εταιρείες για να παράγουν σε μεγάλη κλίμακα. Διαφορετικά, θα μπορούσε να χαθεί πολύς χρόνος και το εμβόλιο πιθανότατα να είναι διαθέσιμο μόνο σε μια χούφτα χώρες, κατά πάσα πιθανότητα τις πιο ισχυρές».
Υπογραμμίζει δε πως τη σχετική πρόταση υποστήριξε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης. «Η Ελλάδα πρόκειται να εγείρει επίσημα την πρόταση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και είμαι βέβαιος ότι θα συζητηθεί. Ελπίζω ότι πολλές άλλες χώρες θα το υποστηρίξουν, διότι διαφορετικά δεν θα έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση στο εμβόλιο. Δεν πρόκειται για ‘’απαλλοτρίωση’’ των φαρμακευτικών εταιρειών, αλλά για την απόκτηση των δικαιωμάτων. Αλλά ο στόχος είναι το εμβόλιο να φτάσει σε ολόκληρο τον πληθυσμό το συντομότερο δυνατό» δηλώνει στη συνέντευξή του.
«Ο Bill Gates πρόκειται να χρηματοδοτήσει επτά κέντρα παραγωγής επειδή γνωρίζει ότι ακόμα και αν διαθέτουμε το εμβόλιο, θα είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί σε μεγάλες ποσότητες. Αλλά ακόμη και ο Gates δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξει το εμβόλιο αν τα δικαιώματα δεν είναι διαθέσιμα. Επομένως, η πνευματική ιδιοκτησία του εμβολίου πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό» τονίζει.
Δημόσιο αγαθό, ανταμοιβή ερευνών
Ο κ. Μόσιαλος σχολιάζει και κάποιες άλλες επιλογές που γίνονται για να ενισχύσει την πρότασή του. «Η Χιλή και η Κόστα Ρίκα υπέβαλαν ακόμη πιο ριζοσπαστικές προτάσεις για δωρεάν διάθεση του εμβολίου χωρίς δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Νομίζω ότι η πρότασή μας είναι πιο ρεαλιστική, διότι δεν αποθαρρύνει τις εταιρείες από το να συνεχίσουν τις έρευνες και τους εξασφαλίζεται οικονομική ανταμοιβή για το έργο τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θέλουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση εγκαίρως, έτσι ώστε περισσότερες κυβερνήσεις να μπορούν να υποστηρίξουν αυτή την ιδέα» υποστηρίζει.
«Το εμβόλιο πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό, επειδή θέλουμε να σώσουμε τον πλανήτη και όχι μόνο τους κατοίκους μίας συγκεκριμένης χώρας. Ο ιός είναι παγκόσμιος, επομένως χρειαζόμαστε μια παγκόσμια απάντηση, όχι να τον αντιμετωπίζουμε σαν μια επιδημία που επηρεάζει μια συγκεκριμένη χώρα. Και αυτό συνεπάγεται επίσης σημαντικές ηθικές πτυχές όσον αφορά την ισότιμη κατανομή επιστημονικών ανακαλύψεων» καταλήγει.
Διαβάστε ακόμα:
- Ηλίας Μόσιαλος: «Καθοριστικά τα περιοριστικά μέτρα που πήρε η Ελλάδα»
