Στο Συμβούλιο των υπουργών Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Λουξεμβούργο, συμμετείχε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη. Όπως αναφέρει σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, το θέμα που έθεσε η γαλλική προεδρία αφορούσε στις δράσεις για την προστασία του πολιτιστικού τομέα και των παραγόντων του, που επηρεάζονται από την κατάσταση στην Ουκρανία. «Η συγκυρία», είπε η Λίνα Μενδώνη, «επιτάσσει να παρθούν γενναίες αποφάσεις και συντονισμένη δράση στο σύνολο της κοινής πολιτιστικής πολιτικής της ΕΕ, η οποία σαφώς επηρεάζεται δυσμενώς από τη δραματική κατάσταση στην Ουκρανία».
Η υπουργός, αφού καταδίκασε απερίφραστα, για μια ακόμη φορά, εκ μέρους τους Ελλάδας, τη ρωσική εισβολή και τα αποτρόπαια γεγονότα στην Ουκρανία, εξέφρασε τη στήριξη και την αλληλεγγύη των Ελλήνων προς τον ουκρανικό λαό. Σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, η Λ. Μενδώνη, αναφερόμενη στις καταστροφές της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας, υπογράμμισε τα ακόλουθα:
1. Να συνταχθεί άμεσα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια RED LIST για τα πολιτιστικά αγαθά της Ουκρανίας, που τίθενται εν κινδύνω. Θα είναι ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς θα συμβάλει ουσιαστικά στην αποτροπή και αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησής τους.
2. Να αναληφθεί ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη δημιουργία πλατφόρμας για τη συλλογή πληροφοριών για λεηλασίες και κλοπές πολιτιστικών αγαθών στην Ουκρανία και απόπειρες παράνομης διακίνησης και εμπορίας τους. Στο ίδιο πλαίσιο, να ενημερωθούν οι τελωνειακές αρχές των χωρών της ΕΕ, ώστε να υπάρξει επαγρύπνηση και αυξημένος έλεγχος για τη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, που προέρχονται από την Ουκρανία. Σε συνεργασία με την UNESCΟ, να διοργανωθεί μια εκστρατεία ενημέρωσης που να απευθύνεται στους εμπόρους τέχνης.
3. Άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για τη λήψη ad hoc νομικών και θεσμικών μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας εφόσον κριθεί αναγκαίο, με τη συνδρομή διεθνών πολιτιστικών οργανισμών.
Ειδικά για την καταστροφή των μνημείων, η Λίνα Μενδώνη επανέλαβε την πολιτική βούληση της ελληνικής κυβέρνησης «να συμμετέχουμε στις εργασίες αποκατάστασης της Ουκρανικής πολιτιστικής κληρονομιάς με αποστολή εμπειρογνωμόνων και συντηρητών για την καταγραφή και αξιολόγηση των ζημιών που έχουν υποστεί τα μνημεία της χώρας και ιδιαίτερα της ευρύτερης περιοχής της Μαριούπολης, όπου διαβιεί η ελληνική ομογένεια. Με τα εξαιρετικά έμπειρα στελέχη του, το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού μπορεί να παρέχει στο υπουργείο Πολιτισμού της Ουκρανίας συνδρομή στη σύνταξη των μελετών και την εκτέλεση σωστικών εργασιών και εργασιών αποκατάστασης ακίνητων και κινητών μνημείων».
Τέλος, αναφέρθηκε στις δράσεις που έχει αναλάβει το υπουργείο Πολιτισμού μέσω των φορέων του: Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υποδέχθηκε παιδιά και τους εκπαιδευτικούς τους από το Ουκρανικό Μορφωτικό και Πολιτιστικό Κέντρο Μπερεγίνια. Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ανέλαβαν τη διερεύνηση του πλαισίου συνεργασίας με την πλατφόρμα Filmmakers for Ukraine, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού για την προβολή των ουκρανικών γραμμάτων «Ukrainian Voices», ενώ σε πρακτικό επίπεδο, σε συνεργασία και με την ουκρανική κοινότητα στην Ελλάδα, αξιοποιείται ειδική πλατφόρμα για την καταγραφή και γνωστοποίηση των διαθέσιμων θέσεων εργασίας στον πολιτιστικό τομέα (ιδιωτικό και δημόσιο), που θα μπορούσαν να διατεθούν σε πρόσφυγες Ουκρανούς καλλιτέχνες.
«Στην επόμενη ημέρα του πολέμου», σημείωσε η Λίνα Μενδώνη, «ένα από τα βασικά ζητούμενα αποτελεί ασφαλώς η αποκατάσταση των καταστροφών στην πολιτιστική κληρονομιά και τις πολιτιστικές υποδομές. Θα ήταν σκόπιμο να διερευνήσουμε τις δυνατότητες ανάληψης πρωτοβουλιών για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων αποκατάστασης και αναστήλωσης των τραυματισμένων μνημείων της Ουκρανίας, από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού αποτελεί όχι μόνον την ιστορία του και την κουλτούρα του, αλλά και το μέσο για την ίαση των πληγών του καθώς, επίσης, και το όχημα για την ψυχική του ανάταση και την κοινωνικο-οικονομική του ανάκαμψη και επάνοδο σε ένα ειρηνικό, εποικοδομητικό και βιώσιμο μέλλον. Οφείλουμε, συνεπώς, να την προασπίσουμε και να την στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις».
Η Λίνα Μενδώνη, στο περιθώριο της Συνόδου, συναντήθηκε με την Mariya Gabriel, επίτροπο Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας και μίλησαν για την κινητικότητα των καλλιτεχνών. Επίσης, συναντήθηκε με την υπουργό Πολιτισμού της Γερμανίας Κλαούντια Ροτ και συζήτησαν για το θέμα της Ουκρανίας και τη διοργάνωση της επικείμενης έκθεσης για τον Σλήμαν, στο Βερολίνο, με τη σημαντική συμμετοχή ελληνικών μουσείων.
