Από το Πούτιν δεν κινδυνεύουν μόνο οι χώρες της Βαλτικής. Κινδυνεύει όλη η Ευρώπη, και στην Λιθουανία μπορεί να ελπίζουμε για το καλύτερο αλλά προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα, δηλώνει η Λιθουανή υφυπουργός Οικονομίας Εγκλε Μαρκεβιτσιούτε, μεταφέροντας στο Liberal την αγωνία μιας χώρας που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ απέναντι στην Ρωσία. Μιλά για τις πολεμικές προετοιμασίες στην χώρα της, για τη μάχη που δίνει η Λιθουανία ενάντια στον καθημερινό πόλεμο προπαγάνδας και τα τρολς της Μόσχας, καθώς και για το φόβο για τυχόν προβοκάτσιες και υβριδικό πόλεμο κατά κρίσιμων υποδομών, όπως αυτόν που βιώνει η Ουκρανία. «Χρόνια τώρα μιλούσαμε για τους κινδύνους που συνεπάγεται η ρωσική επιθετικότητα, η πολιτική του Κρεμλίνου και ο Πούτιν, και κάποιοι δεν μας έπαιρναν στα σοβαρά. Σήμερα η ιστορία αποδεικνύει πόσο δίκιο είχαμε», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Ένας ακόμη γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουκρανίας - Ρωσίας δεν απέδωσε πολλά. Εσείς που ως χώρα έχετε καλύτερη εικόνα για την τακτική της Μόσχας εκτιμάτε ότι μπορεί ο Πούτιν να μετακινηθεί από τις θέσεις του;
Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι πρέπει να είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί με τις προτάσεις που προέρχονται από το Κρεμλίνο. Αρκεί να θυμηθούμε πόσο μεγάλη ήταν η λίστα των ρωσικών απαιτήσεων τον Φεβρουάριο, πριν τη ρωσική εισβολή, όταν το Κρεμλίνο είχε φτάσει να απαιτεί από το ΝΑΤΟ να επιστρέψει στα σύνορα που είχε πριν το 1997, δηλαδή αποστρατικοποίηση των κρατών της Βαλτικής, της Πολωνίας και άλλων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Δεν πρέπει να αξιολογούμε τις ρωσικές προτάσεις στη βάση της καλής θέλησης, αλλά να είμαστε πραγματιστές.
Τι κλίμα επικρατεί στη Λιθουανία; Διαβάζουμε ότι είναι διάχυτος ο φόβος στις χώρες της Βαλτικής πως ο Πούτιν δεν θα σταματήσει στην Ουκρανία;
Όλη η Ευρώπη κινδυνεύει από τον Πούτιν, όχι μόνο οι χώρες της Βαλτικής. Η Λιθουανία είναι χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ, είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένη απ' ότι στο παρελθόν, η παγκόσμια προσοχή είναι στραμμένη στην περιοχή μας, η Ευρώπη και ο πλανήτης είναι στο πλευρό μας περισσότερο παρά ποτέ, ωστόσο συνορεύουμε με τη Λευκορωσία. Οι κίνδυνοι είναι παρόντες και είναι πολλοί. Χρόνια τώρα μιλούσαμε για τους κινδύνους που συνεπάγεται η ρωσική επιθετικότητα, η πολιτική του Κρεμλίνου και ο Πούτιν, και κάποιοι διεθνώς δεν μας έπαιρναν στα σοβαρά. Σήμερα η ιστορία αποδεικνύει πόσο δίκιο είχαμε.
Είμαστε προετοιμασμένοι για το καλύτερο, ελπίζουμε για το καλύτερο, αλλά προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο. Είναι αυτό που πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο για τις χώρες της Βαλτικής αλλά για όλη την Ευρώπη. Η στρατιωτική άμυνα, η προετοιμασία απέναντι στον υβριδικό πόλεμο και τον πόλεμο πληροφοριών, συνιστούν πλέον τη νούμερο ένα προτεραιότητα πανευρωπαϊκά.
Οι χώρες της Βαλτικής, όπως και ολόκληρη η Δύση είχαν «αποκοιμηθεί» εξαιτίας της οικονομικής ευμάρειας των τελευταίων δεκαετιών. Πίστευαν ότι έχουμε αφήσει πίσω μας τους πολέμους. Θεωρούσαν ότι οι κοινωνίες δεν θα βρεθούν ποτέ ξανά αντιμέτωπες με όσα συνέβησαν τον 20ο αιώνα, παντού οι πολεμικές προετοιμασίες ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, οι άνθρωποι είχαν ξεχάσει πως είναι να ζεις σε δύσκολους καιρούς. Θυμίζω τη φράση «οι καλές εποχές δημιουργούν αδύναμους ανθρώπους και οι δύσκολοι καιροί δημιουργούν δυνατούς ανθρώπους». Ελπίζω η ρωσική εισβολή να αφυπνίσει τη Δύση. Ήδη, οι χώρες της Βαλτικής έχουν κάνει τεράστια πρόοδο σε μεταρρυθμίσεις, είναι πολύ πιο ισχυρές σε ζητήματα αντιμετώπισης κυβερνοπολέμου.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν επανέλαβε τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την τήρηση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ αναφορικά με την εγγύηση της συλλογικής άμυνας μεταξύ των κρατών-μελών. Πόσο καθησυχαστικές είναι αυτές οι δηλώσεις;
Είμαστε σίγουροι ότι αν συμβεί κάτι, οποιαδήποτε προβοκάτσια όπως αυτές για τις οποίες φοβόμαστε, η απάντηση του ΝΑΤΟ θα είναι άμεση. Σε αυτή τη φάση ο πιο σοβαρός κίνδυνος για τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ είναι να βρεθούν αντιμέτωπες με τυχόν προβοκάτσιες, με έναν υβριδικό πόλεμο με κυβερνοεπιθέσεις κατά υποδομών, μαζί με πόλεμο προπαγάνδας, όπως για παράδειγμα ότι δήθεν ξεσηκώνονται ροσώφωνοι πληθυσμοί σε χώρες που γειτνιάζουν με τη Ρωσία. Ευτυχώς, η ροσώφωνη κοινότητα της Λιθουανίας είναι πατριώτες και στέκονται ανεπιφύλακτα στο πλευρό της χώρα μας, παρ' όλα αυτά κίνδυνοι, όπως αυτοί που σας περιγράφω, πρέπει να ληφθούν υπόψιν πολύ σοβαρά.
Είχατε πρόσφατα τέτοιες κυβερνοεπιθέσεις στη Λιθουανία;
Δεν έχουμε ακόμη ζήσει κυβερνοεπιθέσεις, όπως αυτές κατά υποδομών με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Ουκρανία. Αλλά είμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με το ρωσικό πόλεμο προπαγάνδας. Τα τρολς του Κρεμλίνου έχουν αναπτύξει πολύ μεγάλη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχουν πολύ αμφιλεγόμενα μέσα ενημέρωσης που διασπείρουν fake news και παραπληροφόρηση. Την ίδια παραπληροφόρηση ασκούν και πολιτικά πρόσωπα εκτός του Κοινοβουλίου. Η παραπληροφόρηση από τα συγκεκριμένα κέντρα μας συνοδεύει από τότε που συστάθηκε η Λιθουανία μετά την πτώση της ΕΣΣΔ.
Πιστεύετε ότι έπρεπε κατά το παρελθόν η Δύση και το ΝΑΤΟ να είχαν δράσει πολύ πιο αποφασιστικά ώστε να εμποδίσουν τον αναθεωρητισμό του Πούτιν, προτού αυτός κηρύξει τον πόλεμο;
Από τη μια πλευρά, χώρες που κατά το παρελθόν τηρούσαν ουδέτερη στάση απέναντι στη Μόσχα, πλέον αντιτάσσονται στη ρωσική εισβολή και λειτουργούν σαν μια γροθιά, αυτό είναι το πιο σημαντικό. Από εκεί και πέρα, προφανώς, αν η Δύση είχε εισακούσει εγκαίρως τις εκκλήσεις της Ουκρανίας για αποστολή στρατιωτικής βοήθειας, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα.
* Η Εγκλε Μαρκεβιτσιούτε είναι υφυπουργός Οικονομίας και Καινοτομίας της Λιθουανίας
