Προστασία από βραχοπτώσεις στους Δελφούς, αντιπλημμυρικά έργα στον Αρχαιολογικό Χώρο Δίου και σε Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης (Φαιστός και Μάλια), έργα πυροπροστασίας στον Αρχαιολογικό Χώρο Φιλίππων και στον Αρχαιολογικό Χώρο Μυστρά περιλαμβάνει το πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού για την προστασία μνημείων και χώρων από την κλιματική αλλαγή.
Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 23 εκατ. ευρώ και, όπως είπε η υπουργός Λίνα Μενδώνη σε σχετική συνέντευξη Τύπου, θα αντληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το ίδιο πρόγραμμα περιλαμβάνει την εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης και καταγραφής των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στο μικροπεριβάλλον για τις ανάγκες συντήρησης των επιφανειών των μνημείων. Επίσης, προβλέπει σχεδιασμό Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Πράγματι, πρέπει να προσέχουμε για να έχουμε. Αν και η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν έχει μνημεία ή αρχαιολογικούς χώρους σε κίνδυνο, τίποτα δεν αποκλείει μια κακή εξέλιξη στο παρελθόν. Επομένως, είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα ακόμα και πριν πολλαπλασιαστούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα ή οι πλημμύρες, που κατά κόρον φοβάται η Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Η υπουργός Πολιτισμού ανέφερε ανάμεσα σε άλλα πως η πολιτιστική κληρονομιά και το πολιτιστικό περιβάλλον εν γένει αναγνωρίζεται ως μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις που καλούνται να διαχειριστούν τα κράτη και η επιστημονική κοινότητα. «Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σχετίζονται με σημαντικές μεταβολές στη θερμοκρασία, τις βροχοπτώσεις, τα υπόγεια ύδατα και τη στάθμη της θάλασσας, τη διάβρωση και την ερημοποίηση του εδάφους, ακραία καιρικά φαινόμενα που έχουν ως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις κ.λπ.» τόνισε.
Εκτός από τις φυσικές απειλές για χώρους και μνημεία, «η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και εκτενείς αλλαγές και αλλοιώσεις στο φυσικό τοπίο, που με τη σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν τους παγιωμένους τρόπους ζωής και τις παραδοσιακές πρακτικές των τοπικών κοινωνιών, υπονομεύοντας τις αξίες, το εννοιολογικό περιεχόμενο και τη συνολική ακεραιότητα και ταυτότητα της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, δηλαδή το ευρύτερο πολιτιστικό περιβάλλον και τοπίο.
Η αλλοίωση του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου επηρεάζει με τη σειρά της αρνητικά την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα και ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών».
Η δράση του ΥΠΠΟΑ είναι προληπτική για ένα πρόβλημα που σήμερα είναι ακόμη υπό έλεγχο, πλην όμως εξελίσσεται και μπορεί να επιφέρει επιπτώσεις που εάν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα θα είναι μη αναστρέψιμες. Η Ελλάδα ανήκει στις ελάχιστες χώρες της Ε.Ε. που ενεργούν ήδη σε αυτήν την κατεύθυνση.
Μέχρι το 2025 προβλέπονται συγκεκριμένα μέτρα. Ανάμεσά τους η δημιουργία (χαρτογραφικού) καταλόγου κλιματικής τρωτότητας σε επίπεδο χώρας (με έμφαση στις χωρικές ενότητες με μνημεία/αρχαιολογικούς χώρους) και ανάπτυξη ψηφιακού αποθετηρίου σε σύνδεση με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο. Η κατάρτιση του Εθνικού Καταλόγου Πολιτιστικών Αγαθών σε κλιματικό κίνδυνο. Η αξιολόγηση των αναγκών ενεργειακής αναβάθμισης Μουσείων του ΥΠΠΟΑ και ενεργειακή αναβάθμιση 13 Μουσείων του ΥΠΠΟΑ κ.α.
Σταδιακά θα καταρτιστούν και θα εφαρμοστούν 12 σχέδια προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων/μνημείων στις επιπτώσεις της Κλιματικής. Επίσης, σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, θα αναθεωρηθούν και θα επικαιροποιηθούν όσα σχέδια υπάρχουν. Ας σημειωθεί ότι οι εφορείες αρχαιοτήτων απαντώντας σε σχετικό ερωτηματολόγιο υπέδειξαν πως σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τη διάβρωση των ακτών, την ξηρασία, αλλά και τις πλημμύρες.
Στη συνέντευξη Τύπου παρέστησαν ο πρόεδρος της επιτροπής για την κλιματική αλλαγή στην πολιτιστική κληρονομιά Κ. Καρτάλης, ο ΓΓ πολιτισμού Γ. Διδασκάλου και η διευθύντρια Προϊστορικών-Κλασικών Αρχαιοτήτων Ελενα Κουντούρη.
