Οι πολύωρες συγκρούσεις που ξέσπασαν στην πρωτεύουσα της Λιβύης πριν από μία εβδομάδα μεταξύ των πολιτοφυλακών των δύο αντιπάλων και «παράλληλων» κυβερνήσεων, αυτής του Νταμπέιμπα και αυτής του Μπασάγκα που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 12 ατόμων και τον τραυματισμό 87, αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος για έναν νέο κύκλο εμφυλίου πολέμου είναι μεγάλος.
Η Λιβύη είναι ξανά ένα «καζάνι που σιγοβράζει». Ετερόκλητες και εφήμερες συμμαχίες, δημιουργία νέων πολιτοφυλακών, εμφάνιση νέων πολεμάρχων και κάποιες διαφαινόμενες νέες μυστικές συμφωνίες των εξωτερικών δρώντων δημιουργούν μία νέα πραγματικότητα με νέους συσχετισμούς πριν από την τελική αναμέτρηση που εκτιμάται ότι δεν θα αργήσει να έλθει.
Για τις «πολυπόθητες» εκλογές (που τελικά κανείς δεν τις ήθελε και όλοι τις υπονόμευαν) που απλά και μόνον κάποιοι νόμιζαν ότι αρκούσε η επίκληση τους για να ηρεμούσε την χώρα και θα την οδηγούσε στην ειρήνη κανείς δεν μιλάει πια αλλά μία η πλευρά κατηγορεί την άλλη ότι η χρησιμοποιούμενη βία απομακρύνει τον πολιτικό διακανονισμό και φέρνει την εμφύλια σύγκρουση εγγύτερα.
Με σημαντικό έλλειμμα νομιμοποίησης οι δύο αντίπαλοι και «παράλληλοι» … πρωθυπουργοί, με έδρα ο μεν Νταμπέιμπα στην Τρίπολη ο δε Μπασάγκα στη Σύρτη, επιχειρούν εκτός από την προσπάθεια πολυεπίπεδης ισχυροποίησης τους στο εσωτερικό να κερδίσουν διεθνή υποστήριξη. Και βέβαια καμία πρόθεση και από τους δύο να συνομιλήσουν, για να βρουν μία συμβιβαστική λύση στο σημερινό αδιέξοδο.
Αυτή η χαοτική κατάσταση ευνοεί αναντίρρητα την Τουρκία. Ο Ερντογάν με τον αέρα της φήμης ενός ικανού διαμεσολαβητή …παγκόσμιας εμβέλειας μετά τους ελιγμούς του και τις πονηριές του στο πόλεμο της Ουκρανίας ιδιαίτερα μετά τη Συμφωνία για το ξεμπλοκάρισμα θαλάσσιας μεταφοράς των σιτηρών, διεκδικεί και στην Λιβύη ρόλο επιδιαιτητή ή ακριβέστερα ρυθμιστή. Όπως συχνά αναφέρω χωρίς λεκτικούς εξωραϊσμούς στη σχετική αρθρογραφία μου, η Τουρκία «έχει πατήσει για τα καλά το πόδι της» στη Λιβύη, την έχει «τουρκοποιήσει» σε μεγάλο βαθμό και αρέσει δεν αρέσει, πολλοί σε διεθνές επίπεδο προσβλέπουν σε αυτήν.
Η Άγκυρα έχει ανεβάζει τις μετοχές της στο… «γεωπολιτικό χρηματιστήριο» εκμεταλλευόμενη αναμφίλεκτα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον πόλεμο στην Ουκρανία και φυσικά τους αμερικανικούς φόβους για επέκταση της ρωσικής επιρροής στη Λιβύη, μέσω της Wagner που παραμένει στα περίχωρα της Σύρτης. Παράλληλα φαίνεται ότι έχει πείσει ότι είναι σε θέση να περιορίσει τις τρομοκρατικές ομάδες. Με αυτόν τον τρόπο παρουσιάζεται ακόμα πιο έντονα ως ο… θεματοφύλακας της Δύσης και ως η δύναμη ανάσχεσης της... Ρωσίας.
Από τις πρώτες ημέρες που εμφανίστηκε ο Μπασάγκα ως εντολοδόχος Πρωθυπουργός από τη Βουλή Πρωθυπουργός, ο ίδιος ο Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι ναι μεν υποστηρίζει ως Πρωθυπουργό τον Νταμπέιμπα (τον οποίο βλέπει όμως να μην… «τραβάει» πλέον) αλλά έχει και πολλές καλές σχέσεις με τον Αλή Φατχί Πασά όπως ονομάζουν τον οθωμανικής καταγωγής («κούλογλι») Μπασάγκα. Σημειώνεται ότι αυτός ως Υπουργός της προηγούμενης κυβέρνησης του Σάρατζ είναι ο αρχιτέκτονας των Τουρκολιβυκών Μνημονίων («οριοθέτησης» και στρατιωτικής συνεργασίας).
Οι Τούρκοι αφού κάλεσαν επίσημα στην Άγκυρα στις αρχές Αυγούστου τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ (κρυφή ελπίδα κάποιων αφελών στην Ελλάδα ότι ως από μηχανής Θεός θα εξάλειφε το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο), μέχρι τώρα σύμμαχο του Χαλίφα Χάφταρ και αποκατέστησαν «σχέσεις» με έναν μέχρι τώρα εχθρό τους, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές ετοιμάζονται να υποδεχθούν σύντομα στην Άγκυρα για διαβουλεύσεις και το Φατχί Μπασάγκα, τον ονομαζόμενο και «Πρωθυπουργό της Σύρτης».
Παρεμπιπτόντως ο Μπασάγκα έχεις πλέον συχνές επαφές και με τον Αμερικανό Πρέσβη Νόρλαντ. Για να μην έχει όμως και κανείς αμφιβολία το διήμερο 1-2 Σεπτεμβρίου ο Νταμπέιμπα μετέβη στην Άγκυρα όπου συναντήθηκε με Τσαβούσγλου, Ακάρ αλλά και τον Αρχηγό της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν και έγινες δεκτός και από τον Ερντογάν. Αυτή η παρουσιαζόμενη ως πρωτοβουλία… «διαμεσολάβησης» έχει όχι μόνο την αποδοχή αλλά και την ενθάρρυνση πολλών άλλων χωρών που είναι εμπεπλεγμένες στη λιβυκή κρίση και φυσικά των ΗΠΑ.
Εκτιμάται ότι το επόμενο δίμηνο θα είναι περίοδος εξελίξεων για την πολύπαθη αυτή χώρα της Βόρειας Αφρικής και σε αυτές τις εξελίξεις δυστυχώς για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα με τις ευλογίες και του ξένου παράγοντα θα είναι η Τουρκία. Ο διορισθείς προχθές Σάββατο, νέος απεσταλμένος του ΓΓ/ΟΗΕ Σενεγαλέζος Αμπντουλάγι Μπατίλι δεν αναμένεται να μπορέσει να παρέμβει όπως άλλωστε και οι προκάτοχοι του.
Η Τουρκία η οποία χρησιμοποιεί τη Λιβύη για τις ηγεμονικές τις φιλοδοξίες σε όλη τη ΝΑ Μεσόγειο και μέχρι τώρα η στρατηγική της όσο και αν δεν θέλουν κάποιοι στην Ελλάδα να το παραδεχτούν βλέπουμε να αποδίδει. Ελέγχει πλήρως την κατάσταση στη Δυτική Λιβύη (Τριπολιτάνια), ρίχνει γέφυρες στην Ανατολική (Κυρηναϊκή) και εξασφαλίζει ότι σε οποιαδήποτε μελλοντική πολιτική κατάσταση θα έχει κύριο ρόλο και… λόγο!
Αντιμετωπίζοντας για μία ακόμα φορά κατάματα τη σκληρή πραγματικότητα επισημαίνουμε ξανά ότι εμείς στην Ελλάδα είμαστε δυστυχώς αναγκασμένοι να εξετάσουμε την κατάσταση στη Λιβύη με βάση το «ποιος είναι το λιγότερο κακό» για τη χώρα μας και με διεθνείς συνεργασίες να είμαστε χωρίς μικρομεγαλισμούς παρόντες.
Δεν υπάρχουν Λίβυοι πολιτικοί που ως «από μηχανής θεοί» θα θέσουν φραγμούς στην Τουρκία. Όποια κατάσταση και αν προκύψει όπως όλα δείχνουν, αυτή δεν πρόκειται να «εξαλείψει» από πλευράς Λιβύης το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και να έλθει σε απευθείας διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας μεταξύ των χωρών μας, ούτε θα εξαλείψει την τουρκική επιρροή στη χώρα.
Αυτό όμως που μπορεί να κάνει η χώρα μας είναι να καταστήσει σαφές σε φίλους και «εχθρούς» ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε κανένα πακέτο βοήθειας της ΕΕ προς τη Λιβύη αν καθοδηγείται σε εχθρικές πολιτικές απέναντι στην Ελλάδα και να ενεργεί για την de facto τουλάχιστον απενεργοποίηση του Μνημονίου μέχρι της τελικής νομικής διευθέτησης του ζητήματος, αν ποτέ γίνει αυτό το οποίο είναι και το ευκταίο!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
