Από την στιγμή που ο Πούτιν άνοιξε το μέτωπο της Βαλτικής, να περιμένουμε συστηματικές παρενοχλήσεις της Φινλανδίας και των υπόλοιπων νατοικών χωρών της Βαλτικής, παραβιάσεις των χωρικών τους υδάτων από το ρωσικό στόλο που σταθμεύει στο Καλίνιγκραντ, , αλλά και παραβιάσεις του ενάεριου χώρου των σκανδιναβικών χωρών από ρωσικά μαχητικά. Θα συνρηείται μια ένταση υψηλού επιπέδου, μαζί με κυβερνοεπιθέσεις και επιθέσεις προπαγάνδας, ωστόσο στρατιωτική εναντίον τους επίθεση δεν θεωρείται πιθανή, σύμφωνα με τον καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πάντειο Κώστα Υφαντή. Στο τραπέζι θα παραμένει πάντα και η χρήση των πυρηνικών.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Ποια είναι τα σενάρια αντίδρασης της Ρωσίας μετά από τις απειλές περί συμμετρικής απάντησης στην ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ; Τι πρόκειται να κάνει ο Πούτιν κατά τη γνώμη σας;
Σε πολιτικό επίπεδο η αντίδραση της Ρωσίας έχει ήδη εκδηλωθεί. Είναι μια αντίδραση που περιλαμβάνει απειλές κατά του ΝΑΤΟ και κατά της Φινλανδίας. Αν κι είναι αρκετά αόριστες, μπορεί κάποιος να φανταστεί τι μπορεί να περιλαμβάνουν αυτές οι απειλές. Το χειρότερο σενάριο θα είναι μια νέα ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας. Δεν τη θεωρώ καθόλου πιθανή ωστόσο, ακόμα κι αν η Φινλανδία δεν καλύπτεται από το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, καθώς δεν είναι κράτος-μέλος ακόμα. Επιπλέον, είναι σίγουρο ότι κανένας δεν θα παραμείνει αδιάφορος σε τέτοια επιχείρηση, ενώ οι φινλανδικές ένοπλες δυνάμεις είναι εξαιρετικά ικανές. Για το μέγεθος της χώρας, είναι και αρκετά μεγάλες, πάνω από 200.000, και υπερσύγχρονα εξοπλισμένες. Ήδη από το 2014, η Φινλανδία έχει αυξήσει αρκετά τις αμυντικές δαπάνες της.
Αυτό που θα επιχειρήσει να κάνει η Ρωσία είναι να παρενοχλεί συστηματικά τη Φινλανδία και τις υπόλοιπες νατοϊκές χώρες σε εκείνη την περιοχή. Ο ρωσικός στόλος, που σταθμεύει στο Καλίνινγκραντ θα παραβιάζει συνεχώς τα χωρικά ύδατα αυτών των χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Φινλανδίας. Κατά πάσα πιθανότητα, τα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη θα παραβιάζουν τον εναέριο χώρο στη Σκανδιναβία. Θα συντηρείται δηλαδή μία ένταση σε υψηλά επίπεδα, πιθανόν μαζί με κυβερνοεπιθέσεις και επιθέσεις προπαγάνδας, έτσι ώστε να μεταστραφεί η κοινή γνώμη στην Φινλανδία και να ανατραπεί εκ των έσω η απόφαση. Ας μην ξεχνάμε ότι η Φινλανδία είναι από τις μεγάλες δημοκρατίες στον πλανήτη. Άρα ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η απόφαση ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι να μεταστραφεί η πολιτική ισορροπία στο εσωτερικό της. Ωστόσο, εξαιτίας κυρίως της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τώρα η κοινή γνώμη είναι υπέρ της συμμετοχής της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Μπορεί αυτή η κίνηση να εκληφθεί από τη Ρωσία ως περικύκλωση της από το ΝΑΤΟ, ώστε να βρεθεί ένα πάτημα για να ανοίξει ένα άλλο μέτωπο, π.χ. στη Μολδαβία ή τη Γεωργία με τα σημερινά δεδομένα;
Τίποτα δεν αποκλείεται, όπως δεν αποκλειόταν και πριν. Τα περί περικύκλωσης του ΝΑΤΟ είναι ρωσικές αιτιάσεις, οι οποίες όμως γίνονται πραγματικότητα, εξαιτίας των ρωσικών ενεργειών. Η ανασφάλεια που προκαλεί η ρωσική συμπεριφορά σε αυτές τις χώρες, γεννά την επιθυμία ένταξης στο ΝΑΤΟ. Αυτές οι χώρες νιώθουν ότι απειλούνται και αιτούνται την ένταξη τους στο ΝΑΤΟ, όπως η Φινλανδία σήμερα και η Σουηδία πιθανότατα αύριο. Μία αντίδραση της Ρωσίας στην Ουκρανία η την Υπερδνειστερία είναι ένα ενδεχόμενο που θα μπορούσε να συμβεί, ανεξάρτητα από την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Μπορεί βέβαια κάποιος να σκεφτεί ότι μία τέτοια κίνηση θα επιταχύνει μία ρωσική αντίδραση, αν υποθέσουμε ότι, έτσι όπως είναι τα πράγματα, η Ρωσία έχει τη στρατιωτική ικανότητα αυτή τη στιγμή να κάνει κάτι τέτοιο.
Θα μπορούσε δηλαδή ο Πούτιν να ανοίξει ένα νέο μέτωπο εν είδει αντιπερισπασμό;
Αυτό είναι που περιμένουν όλοι. Οπότε κι όλοι το έχουν λάβει υπόψη, στις κινήσεις που κάνουν. Δεν πρόκειται αυτό το ενδεχόμενο να κάνει την Φινλανδία ή το ΝΑΤΟ να σκεφτούν δυο φορές τι θα πράξουν. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να αλλάξει δεδομένα, ούτε να ασκήσει κάποιο είδος πίεσης.
Καθώς ο Πούτιν μπορεί να αισθάνεται στριμωγμένος διπλωματικά ή στρατιωτικά, μπορεί να προχωρήσει σε χρήση τακτικών πυρηνικών, καθώς ακόμα δεν έχει κάποια νίκη στα χέρια του;
Η Ρωσία όλο αυτό το διάστημα επιμένει να μας θυμίζει ότι τίποτα δεν αποκλείεται ως εργαλείο στρατηγικής, ούτε καν τα πυρηνικά όπλα. Είναι όμως ακριβώς αυτή η λογική που εκφοβίζει και στέλνει χώρες όπως η Φινλανδία, με μία τεράστια παράδοση ουδετερότητας, στο ΝΑΤΟ μέσα σε μία νύχτα. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει την χρήση πυρηνικών. Πλέον έχουμε μπει σε ένα σπιράλ ανασφάλειας. Όσο περισσότερο απειλή νιώθουν οι χώρες γύρω από τη Ρωσία, τόσο περισσότερο θα τρέχουν να αναζητήσουν καταφύγιο στην πυρηνική ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα εξελιχθεί σε ένα σπιράλ θανάτου.
Ποια θα είναι η απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις ρωσικές απειλές για την Φινλανδία; Θα δούμε αποστολές στρατευμάτων ή εξοπλισμού στην Φινλανδία; Είναι αποφασισμένοι στην Ουάσιγκτον να το φτάσουν μέχρι το τέλος;
Νομίζω ότι δεν θα δούμε κάτι τέτοιο. Η Φινλανδία έχει δρομολογήσει εδώ και καιρό τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα, με έμφαση κυρίως στην αεράμυνα, με αντιαεροπορικά όπλα για παράδειγμα, που υπερβαίνουν τα 2 δισεκατομμύρια Ευρώ. Άρα αυτό σημαίνει ότι δεν έχει άμεση ανάγκη από την αμερικανική παρουσία. Ακόμα κι αν αυτή έρθει, θα είναι μάλλον συμβολική, όπως γινόταν μέχρι πρόσφατα στις χώρες της Βαλτικής και στις περισσότερες χώρες της περιοχής. Δεν θα έχουμε δηλαδή μία δραματική αύξηση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή, από τις μερικές εκατοντάδες ή λίγες χιλιάδες στρατιώτες διασκορπισμένους στην ευρύτερη περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα κάνουν κάτι που θα κλιμακώνει την αντιπαράθεση στο στρατιωτικό επίπεδο.
Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου είναι εάν υπάρχει διέξοδος αυτό σε αυτό το μακρύ πόλεμο.
Όχι, διότι παρ’ όλες τις προσπάθειες της Δύσης, όπως του Μακρόν και άλλων πέρα των Ηνωμένων Πολιτείων, η Μόσχα δεν δείχνει κάποιο σημάδι ότι είναι διατεθειμένη να διαπραγματευθεί. Δεν διαπραγματεύεται ούτε καν την κατάπαυση του πυρός. Άρα τι προβλέψεις μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή; Φοβάμαι ότι δεν υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Εκτός αν η Ρωσία αρχίσει να χάνει μαζικά στο πεδίο ή οι ουκρανικές δυνάμεις δεν αντέξουν στην πίεση. Απ’ ότι φαίνεται, οι Ρώσοι δεν έχουν μια στρατηγική εξόδου από την Ουκρανία, διότι πίστευαν θα κερδίσουν γρήγορα, μετά από την εισβολή τους.
