Η αμοιβαία επιβολή ταξιδιωτικών περιορισμών επί των πολιτών των δύο χωρών αποτελεί μία ακόμη ένδειξη της έντασης στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα, δύο χώρες συμμάχους στην Ατλαντική Συμμαχία με στενούς δεσμούς στον στρατιωτικό και εμπορικό τομέα, καθώς και στη συνεργασία στον τομέα των Πληροφοριών. Και παρά τη δέσμευση του πρόεδρου Donald Trump για την αναθέρμανση μίας τεταμένης κατά τη διάρκεια της προεδρίας Obama σχέσης.
Καθώς όμως η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα ενός μεγαλύτερου χάους, ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Erdogan έχει περισσότερα να κερδίσει από τη διατήρηση της έντασης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναφέρεται σε άρθρο της Washington Post που υπογράφεται από τον Adam Taylor σχετικά με μία αμερικανο-τουρκική διπλωματική κρίση η οποία σοβούσε εδώ και καιρό και ίσως να μην είναι βραχύβια.
Τα γεγονότα του σαββατοκύριακου ξεκίνησαν από τη σύλληψη του Metin Topuz, τούρκου υπαλλήλου στο αμερικανικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης με την κατηγορία της κατασκοπείας. Ακολούθησε η ανακοίνωση από την αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα της αναστολής έκδοσης όλων των μη μεταναστευτικών αδειών εισόδου από όλες τις αμερικανικές διπλωματικές αποστολές στην Τουρκία, ενώ λίγες ώρες αργότερα, η τουρκική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον εξέδωσε παρόμοια ανακοίνωση για την έκδοση αδειών εισόδου προς αμερικανούς πολίτες. Στη συνέχεια ανακοινώθηκε ότι η εισαγγελία διέταξε τη σύλληψη και δεύτερου τούρκου υπάλληλου της αμερικανικής πρεσβείας.
Όπως σε πολλές από τις διαμάχες ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και την Άγκυρα, το κεντρικό θέμα της έντασης είναι η εμμονή της Τουρκίας ως προς το πρόσωπο του πρώην συμμάχου του Erdogan, αυτοεξόριστου τούρκου ιμάμη Fethullah Gulen που ζει στην Πενσιλβάνια και στον οποίο η Άγκυρα επιμένει να προσάπτει την οργάνωση του αποτυχημένου πραξικοπήματος.
Με δηλώσεις του στο Al Jazeera, ο σύμβουλος του Erdogan, Burhan Kuzu ισχυρίσθηκε ότι η σύλληψη του πρώτου τούρκου υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου ενόχλησε την Ουάσινγκτον διότι ο άνθρωπος αυτός είχε πληροφορίες για υποτιθέμενο ρόλο της Ουάσινγκτον στην απόπειρα του πραξικοπήματος.
Κατά τον περασμένο χρόνο, κυκλοφόρησαν ποικίλες θεωρίες συνωμοσίας για αμερικανική ανάμειξη στην απόπειρα, παρά τις συχνές διαψεύσεις εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ αμερικανοί πολίτες περιλαμβάνονταν στους 50.000 ανθρώπους οι οποίοι συνελήφθησαν μετά το πραξικόπημα και, σύμφωνα με την Washington Post, αμερικανοί αξιωματούχοι υποπτεύονται ότι τα άτομα αυτά αποτελούν διαπραγματευτικά εργαλεία για την προώθηση του αιτήματος της Άγκυρας για την έκδοση του Fethullah Gulen.
Κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών της προεδρίας Obama, ο Erdogan είχε σειρά διαφωνιών σε θέματα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, με επίκεντρο τη Συρία και τους Κούρδους, ενώ ο Barack Obama επέκρινε το αυταρχικό καθεστώς διακυβέρνησης της Τουρκίας και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ουδετερότητα της Ουάσινγκτον απέναντι στο πραξικόπημα του 2013 στην Αίγυπτο και η ουδέτερη και χλιαρή της αντίδραση στην απόπειρα πραξικοπήματος στη Τουρκία ενίσχυσε τις τουρκικές εμμονές σχετικά με τις αμερικανικές προθέσεις.
Αρχικά, δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι ο πρόεδρος Trump, ένας άνθρωπος που ίσως έχει μεγαλύτερη άνεση απέναντι στην απολυταρχία και διακατέχεται από έντονη επιθυμία κατάλυσης της κληρονομιάς Ομπάμα, θα πρόσφερε την ευκαιρία μίας νέας αρχής για τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις, σύμφωνα με την Washington Post.
Και προς αυτήν την κατεύθυνση υπήρξαν και από τις δύο πλευρές θετικά σημάδια: ο Trump ήταν ο μόνος ηγέτης που συνεχάρη τον Erdogan για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος περί συνταγματικής μεταρρύθμισης τον Απρίλιο, ενώ ο πρόεδρος της Τουρκίας ζήτησε «reset» στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, εννέα μήνες μετά την εγκατάστασή του στο Λευκό Οίκο, ο Trump δεν επιβεβαίωσε στην πράξη τις θετικές του προθέσεις απέναντι την Τουρκία. Η Ουάσινγκτον συμφώνησε στον εξοπλισμό των κούρδων μαχητών των YPG της Συρίας, που η Άγκυρα θεωρεί συμμάχους του PKK, τον περασμένο μήνα, οι ομοσπονδιακές εισαγγελικές αρχές απήγγειλαν κατηγορίες κατά πρώην υπουργού Οικονομίας της Τουρκίας για συνεργασία με τον Reza Zarrab, τουρκο-ιρανό έμπορο χρυσού με στόχο την παράκαμψη των κυρώσεων κατά του Ιράν, ενώ το επεισόδιο με τον ξυλοδαρμό διαδηλωτών έξω από την κατοικία του τούρκου πρεσβευτή στην Ουάσινγκτον από σωματοφύλακες του Erdogan -το σχετικό βίντεο έγινε viral- έπληξε την εικόνα της Τουρκίας στις ΗΠΑ.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο Fethullah Gulen θα παραμείνει κάτοικος της Πενσιλβάνια για το προσεχές μέλλον, συμπεραίνει το δημοσίευμα της Washington Post.
Σε μία χώρα όπου το «βαθύ κράτος» αποτελεί πηγή φόβου, πολλοί Τούρκοι θεωρούν ότι το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο πρόσωπο του Τραμπ, αλλά στη γραφειοκρατία που τον περιστοιχίζει. Με άρθρο του στην φιλοκυβερνητική Daily Sabah, ο ανταποκριτής στην Ουάσινγκτον Ρατζίπ Σόιλου διατύπωσε την θέση ότι «ο μηχανισμός στην Ουάσινγκτον» στοχοποιεί την Τουρκία, όπως στοχοποιούσε τον Τραμπ επειδή ήταν "outsider".
Αυτού του είδους το αφήγημα μπορεί να βολεύει, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, τον Erdogan, δεδομένου του αντι-αμερικανικού αισθήματος στην τουρκική κοινωνία, το οποίο ενισχύθηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Πληροφορίες που επικαλείται η Washington Post αναφέρουν ότι ένας «ευρασιατικός πυρήνας» που επιδιώκει στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία κερδίζει έδαφος στους κόλπους των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Παράλληλα, οι σκιώδεις αμερικανικές δυνάμεις που προστατεύουν τον Φετουλάχ Γκιουλέν είναι ένα ακόμη βολικό αφήγημα που παρέχει δικαιολογία για οποιαδήποτε αποτυχία. Και σύμφωνα με τον Σονέρ Τσαγκαπτάι , συγγραφέα του βιβλίου «The New Sultan: Erdogan and the Crisis of Modern Turkey», ο Erdogan μπορεί ακόμη και να μην επιθυμεί τελικά την έκδοση του Γκιουλέν ώστε να μην μετατραπεί «από ειδεχθή πραξικοπηματία σε μάρτυρα».
Ωστόσο, όλα αυτά δεν θα είναι παρά βραχυπρόθεσμα οφέλη που θα προκύψουν για τον Erdogan από την αμερικανο-τουρκική διπλωματική κρίση. Χιλιάδες αμερικανοί και τούρκοι τουρίστες, πανεπιστημιακοί και άνθρωποι των επιχειρήσεων εμποδίζονται να μετακινηθούν τη στιγμή που η τουρκική οικονομία παραπαίει.
Ο Erdogan μπορεί να θέλει να φλερτάρει με την ιδέα της απομάκρυνσης από τη Δύση, αλλά η εμμονή στη ρητορική αυτή το πιθανότερο είναι ότι θα βλάψει τη χώρα του περισσότερο από τους άλλους, καταλήγει η ανάλυση της Washington Post.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
