Το τελευταίο παράδειγμα κυβερνητικής κρίσης στην Σουηδία – και μάλιστα στην πιο δύσκολη στιγμή – αποτελεί άλλη μια απόδειξη της ανάγκης σταθερών κυβερνήσεων. Η κυβέρνηση δια της βίας (και με σοβαρό κόστος) κατάφερε να διασωθεί. Αλλά με εντελώς ανορθόδοξο τρόπο, που θέτει σε κίνδυνο την πορεία της χώρα προς το ΝΑΤΟ, την ώρα που απειλείται ευθέως από τη Ρωσία.
Στη διάρκεια πρότασης μομφής κατά του υπουργού Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον, τον οποίο η αντιπολίτευση κατηγορεί για αδυναμία αντιμετώπισης της εγκληματικότητας, τα δύο στρατόπεδα ισοψηφούσαν με 174 ψήφους το καθένα. Ως γνωστόν στη Σουηδία η Δεδηλωμένη υπάρχει αν 175 βουλευτές δεν ψηφίσουν εναντίον της κυβέρνησης.
Με την πρωθυπουργό Μαγκνταλένα Άντερσον να έχει δηλώσει πως θα παραιτείτο αν περνούσε η μομφή κατά του υπουργού της, η κρίσιμη 175η ψήφος δεν βρέθηκε χάρη στην αποχή της ανεξάρτητης κουρδικής καταγωγής Ιρανής βουλευτού Αμινέχ Κακαμπαβέχ, πρώην μαχήτριας των Κούρδων ανταρτών Πεσμεργκά.
Βουλευτής του σουηδικού κοινοβουλίου από το 2008, η Κακαμπαβέχ ανακοίνωσε τελικά πως θα απείχε καθώς, όπως ισχυρίστηκε, καρποφόρησαν οι διαπραγματεύσεις της με την σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση και απέσπασε την διαβεβαίωση ότι η Σουηδία δεν θα υποχωρούσε στις πιέσεις του Ερντογάν, ο οποίος κατηγορεί την Στοκχόλμη ότι προσφέρει καταφύγιο σε Κούρδους «τρομοκράτες».
Εγκαίρως η κυβέρνηση είχε υπενθυμίσει ότι η Σουηδία υπήρξε η πρώτη χώρα που κατέταξε το PKK στις τρομοκρατικές οργανώσεις, ωστόσο δεν κατατάσσει στην ίδια κατηγορία το συριακό κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), το οποίο ωστόσο η Άγκυρα θεωρεί βραχίονα και τμήμα του PKK.
Με λίγα λόγια, έγινε το μοιραίο λάθος: Αν και είναι προφανές ότι η Σουηδία δεν επρόκειτο έτσι κι’ αλλιώς να υποχωρήσει από την θέση της αυτή, τώρα πια η αποφασιστικότητά της εμφανίζεται ως αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης για να μην πέσει η κυβέρνηση.
Και με τον τρόπο αυτό προσφέρονται επιχειρήματα στην Τουρκία, που πλέον θα ισχυρίζεται ότι η σουηδική κυβέρνηση είναι όμηρος μια κουρδικής καταγωγής βουλευτού.
Μια ανυπόφορη κατάσταση
Ο σουηδικός Τύπος μιλά για ανυπόφορη κατάσταση και σημειώνει πως αυτή ήταν η τρίτη κυβερνητική κρίση μέσα σε έναν μόλις χρόνο.
Η αλήθεια είναι πως, εξαιτίας της απλής αναλογικής, η Σουηδία βρίσκεται σε κυβερνητική κρίση από το 2014.
Η πρώτη κυβέρνηση μειοψηφίας, με ψήφο ανοχής από την Αριστερά έπεσε τρεις μήνες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2014, καθώς δεν στάθηκε δυνατόν να ψηφιστεί προϋπολογισμός. Οι εκλογές αποφεύχθηκαν μετά από παραχωρήσεις για το μεταναστευτικό.
Στις εκλογές Σεπτεμβρίου 2018, κεντροδεξιά και κεντροαριστερά σχεδόν ισοψήφισαν, ενώ η ακροδεξιά εμφανίστηκε πολύ ενισχυμένη, αγγίζοντας το 18%. Σχηματίστηκε και πάλι κεντροαριστερή κυβέρνηση μειοψηφίας, μέχρι την πτώση της τον Ιούνιο του 2021. Ο Λέβεν παραιτήθηκε οριστικά στις 10 Νοεμβρίου 2021 και αρχηγός του κόμματος αναδείχθηκε η Μαγκνταλένα Άντερσον. Έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και τελικά, στις 29 Νοεμβρίου 2021 σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας μόνο με το κόμμα της, με 100 βουλευτές από τους 349, και με την στήριξη ή την ψήφο ανοχής άλλων κομμάτων και βουλευτών.
Όλοι μαζί συγκεντρώνουν 174 έδρες και αυτό σημαίνει πως κινδυνεύουν πάντα από την 175η ψήφο οποιουδήποτε βουλευτή.
Γι’ αυτό και την ίδια μέρα που η Άντερσον ορκιζόταν πρωθυπουργός, επτά ώρες αργότερα, ο προϋπολογισμός της καταψηφιζόταν και υπερψηφιζόταν ο προϋπολογισμός της κεντροδεξιάς, με τον οποίο τώρα πορεύονται οι Σοσιαλδημοκράτες. Με λίγα λόγια, στη Σουηδία έχουν αριστερή πρωθυπουργό και δεξιό προϋπολογισμό.
Άλλωστε, και η κρίση του Ιουνίου 2021 συνέβη όταν η Αριστερά απέσυρε την εμπιστοσύνη της από την κοκκινοπράσινη κυβέρνηση μειοψηφίας (Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι) του Σοσιαλδημοκράτη Στέφαν Λέβεν, δίνοντας την ευκαιρία στους ακροδεξιούς Σουηδούς Δημοκράτες του Τζίμι Άκεσον να υποβάλουν πρόταση δυσπιστίας.
Αυτή τη φορά ξεπεράστηκε κάθε όριο.
Μίνι κρίση και στη μέση μια… σταρ!
Την στιγμή ακριβώς που η Σουηδία εμφανιζόταν περισσότερο ενωμένη παρά ποτέ έναντι της ρωσικής επιθετικότητας και των τουρκικών εκβιασμών, η χώρα έζησε έναν τραγέλαφο (για τσίρκο μίλησαν κάποιοι αρθρογράφοι) με ανυπολόγιστες πλέον συνέπειες.
Οι εφημερίδες παρουσιάζουν με όρους σταρ την πρώην βουλευτή της Αριστεράς Κακαμπαβέχ, την ακολουθούσαν παντού για όσο διάστημα εκείνη «αποφάσιζε» ή έδινε συνεντεύξεις ή έπινε το γάλα της στο καφέ του κοινοβουλίου. Μέχρι την ώρα που ανακοίνωσε πως της τηλεφώνησε ο γραμματέας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και της είπε πως η συμφωνία που είχε κάνει παλιότερα με τον Λέβεν (χάρη στην οποία αυτός είχε διασωθεί) ισχύει!
Τα ίδια είχαν γίνει όταν και από την Άντερσον έλειπε μια ψήφος!
Ο σουηδικός Τύπος βρίσκει την κατάσταση αδιανόητη. Όπως γράφτηκε, η δεξιά θα μπορούσε να μην επιμείνει λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, με πόλεμο στην Ευρώπη και με την χώρα να ζητά την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Και η Σοσιαλδημοκράτισσα πρωθυπουργός θα μπορούσε να μην είχε οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα, αφήνοντας τον υπουργό στην κρίση του κοινοβουλίου και συνεχίζοντας την πορεία της.
Και μάλιστα μόλις έναν μήνα μετά την κοινή εμφάνιση της Άντερσον και του αρχηγού των Μετριοπαθών Ουλφ Κρίστενσεν, προκειμένου να ανακοινώσουν μαζί την απόφαση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Έναν μήνα μετά, ελέω απλής αναλογικής, μοιάζει σα να έχει περάσει ένας αιώνας…
Μια ολόκληρη χώρα, που αρνήθηκε να υποκύψει στον ρωσικό και στον τουρκικό εκβιασμό, εμφανίζεται τώρα να υποκύπτει σε μια ανούσια, άνευ περιεχομένου μάχη που αποφάσισε να διεξαγάγει μία βουλευτής!
Μια πρωτοφανής ήττα με νικήτρια την Κακαμπέχ!
Ξαφνικά τα πάντα έχουν γκρεμιστεί! Η κυβέρνηση επιβιώνει για μια ψήφο, οι πολιτικές αναταράξεις επιστρέφουν, ο κίνδυνος μιας νέας κρίσης είναι παρών, η εμπιστοσύνη έχει χαθεί.
Και το χειρότερο: Ο τουρκικός Τύπος αναφέρει ότι «υπασπιστής του ΡΚΚ στο σουηδικό κοινοβούλιο έχει συλλάβει τη σουηδική διαδικασία του ΝΑΤΟ ως όμηρο»! Με το τουρκικό πρακτορείο «Αναντολού» να καλύπτει τα αδιανόητα γεγονότα λεπτό προς λεπτό.
Και το τραγικότερο: Μετά την ψηφοφορία, η ίδια η Άντερσον δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι φοβάται πως η πρόταση μομφής… μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία του ΝΑΤΟ και την «εικόνα της Σουηδίας».
Σπεύδοντας να ξεκαθαρίσει πως το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα δεν έκανε καμιά υποχώρηση έναντι της Κακαμπέχ!
Και τότε, προς τι αυτό το θέατρο; Και ποιος θα πείσει ή θα αφαιρέσει «επιχειρήματα» από την Τουρκία;
Τα ερωτήματα καταιγιστικά με τους δημοσιογράφους να διερωτώνται για ποιο λόγο η τύχη του υπουργού Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον έπρεπε να κριθεί αυτήν την δύσκολη ώρα.
Ο Γιόχανσον έμεινε στη θέση του, οι αντίπαλοί του δεν πέτυχαν την αντικατάστασή του ώστε να σταματήσει η βαριά εγκληματικότητα που πλήττει την χώρα, η εθνική ενότητα έγινε καπνός και η «νικήτρια» Κακαμπέχ πιθανόν να μην είναι καν υποψήφια στις εκλογές του Σεπτεμβρίου αν δεν ενταχθεί σε κάποιο κόμμα.
Σε επίπεδο εσωτερικών πολιτικών αντιπαραθέσεων δεν υπήρξαν ούτε νικητές, ούτε ηττημένοι.
Αλλά η Σουηδία βγήκε χαμένη την ώρα που χρειαζόταν απελπισμένα μια νίκη απέναντι στις έξωθεν απειλές και εκβιασμούς. Μια νίκη που μόνος σταθερές κυβερνήσεις μπορούν να προσφέρουν!
Ωστόσο, ζήσαμε άλλο ένα «θαύμα» των κυβερνήσεων συνεργασίας…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
