Το 1990, η Κίνα είχε μηδενική παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από πυρηνική ενέργεια, σε αντίθεση με αρκετές δυτικές χώρες, την Ιαπωνία και την – ετοιμοθάνατη τότε – Σοβιετική Ένωση. Έχουν περάσει πάνω από τριάντα χρόνια και η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην. Το 4% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στη χώρα προέρχεται πλέον από πυρηνικά εργοστάσια, ενώ το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια παραγωγή «πυρηνικού» ηλεκτρικού ρεύματος είναι πλέον της τάξης του 10%. Η απροθυμία των περισσότερων δυτικών χωρών να επενδύσουν στην κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών, και η ακριβώς αντίθετη στάση της Κίνας σημαίνουν πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δούμε σε λίγα χρόνια την Κίνα να γίνεται η πρώτη πυρηνική ηλεκτρική δύναμη στον κόσμο, ξεπερνώντας τις ΗΠΑ.
Οι φετινές εξαγγελίες της κινεζικής ηγεσίας, σύμφωνα με τις οποίες η χώρα θα καταφέρει να φτάσει τον στόχο του net zero, ή αλλιώς του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος, μέχρι το 2060, και ακόμα περισσότερο η εξειδίκευσή τους, δείχνουν πως δεν μιλάμε απλώς για μεγάλη πιθανότητα αλλά για βεβαιότητα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, που βασίζονται στην επίσημη ενημέρωση από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, το ποσοστό της ενέργειας που θα παράγεται το 2060 από ορυκτά καύσιμα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 20%, ενώ τώρα είναι ανάμεσα στο 65% με 70%.
Γνωρίζοντας πως η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στην Κίνα θα συνεχίσει να αυξάνεται με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της, είναι προφανές πως αυτός ο στόχος δεν είναι καθόλου εύκολος. Σύμφωνα πάντα με τις επίσημες κινεζικές πηγές, τα ορυκτά καύσιμα θα υποκατασταθούν ως πηγές παραγωγής ενέργειας από τον ήλιο, τον άνεμο, και (στην τρίτη θέση αλλά όχι πολύ πίσω από τον ήλιο και τον άνεμο) τα πυρηνικά εργοστάσια. Τα επενδυτικά σχέδια της χώρας στον πυρηνικό τομέα είναι αποκαλυπτικά των προθέσεων της ηγεσίας. Σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg, τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια αναμένεται να κατασκευαστούν στην Κίνα περίπου 150 νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες, που είναι περισσότεροι από το σύνολο των αντιδραστήρων που έχουν κατασκευαστεί σε όλο τον κόσμο (της Κίνας εξαιρουμένης) την τελευταία τριακονταπενταετία.
Αυτή την στιγμή λειτουργούν περίπου 50 αντιδραστήρες στη χώρα, με ισχύ της τάξης των 50 GW. Το σχέδιο προβλέπει πως μέχρι το 2035 η ισχύς των πυρηνικών εργοστασίων ρεύματος θα έχει ανέβει στα 200 GW και θα επαρκεί για την τροφοδότηση με ηλεκτρικό ρεύμα δέκα μεγαλουπόλεων σαν το Πεκίνο.
Κάποιες προκαταρκτικές εκτιμήσεις ειδικών στα θέματα της ενέργειας αναφέρουν πως το ύψος των απαιτούμενων επενδύσεων σε πυρηνικά εργοστάσια θα είναι της τάξης των τετρακοσίων δισεκατομμυρίων δολαρίων για την επόμενη δεκαπενταετία. Τα εργοστάσια προβλέπεται να κατασκευαστούν κυρίως από κινεζικές εταιρείες, που έχουν αποκτήσει την σχετική τεχνογνωσία από πολλά χρόνια συνεργασιών με γαλλικές, αμερικανικές, καναδικές και ρωσικές εταιρείες. Η χρηματοδότηση θα πριμοδοτηθεί από το κινεζικό δημόσιο, κυρίως με την βοήθεια χαμηλότοκων δανείων, της τάξης του 1,4%. Αν οι εκτιμήσεις του Bloomberg είναι ακριβείς, το κόστος κατασκευής ενός πυρηνικού εργοστασίου στην Κίνα (αλλά και στη Ρωσία) είναι κατά 60% μικρότερο του αντίστοιχου στην Γαλλία ή τις ΗΠΑ. Αυτή η διαφορά οφείλεται κυρίως στην ευνοϊκή χρηματοδότηση και εξηγεί σε ένα βαθμό και την επιφυλακτικότητα των ιδιωτικών δυτικών επιχειρήσεων, οι οποίες διστάζουν να αναλάβουν την κατασκευή τέτοιων έργων στις χώρες τους.
Αν αναρωτηθεί κανείς τους λόγους για τον οποίον η Κίνα προωθεί την πυρηνική ενέργεια, μπορεί να βρει μερικούς. Τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, μπορούν να παρέχουν σταθερή ισχύ στο ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας, δεν επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες, ενώ οι μικρότεροι αντιδραστήρες νέας γενιάς μπορούν να ταιριάξουν πολύ εύκολα στο δίκτυο, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περιοχής.
Η κινεζική ηγεσία έχει αποφασίσει πως η παραγωγή σημαντικού μέρους της απαραίτητης ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς είναι απαραίτητη προκειμένου να μπορέσει να επιτευχθεί η ομαλή μετάβαση προς την πράσινη οικονομία. Αυτή η θέση τους ίσως δικαιώνεται εν μέρει και από την αναταραχή που επικρατεί αυτή την εποχή στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην Ευρώπη και αλλού. Ένα άλλο πλεονέκτημα για την Κίνα είναι πως μειώνει την εξάρτησή της από τις διαθέσεις των αγορών και των καρτέλ των ορυκτών καυσίμων. Και για να βάλουμε και μία γεωπολιτική πινελιά, στα σχέδια της κινεζικής ηγεσίας περιλαμβάνεται και η υποστήριξη προς τις εταιρείες της χώρας στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών σε άλλες χώρες τις περιοχής, ελπίζοντας πως θα είναι πιο εύκολο να προσδεθούν στο άρμα της απέναντι στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Φυσικά, αυτά τα σχέδια κρύβουν αρκετούς κινδύνους. Δεν είναι καθόλου βέβαιο πως οι σταθμοί θα μπορέσουν να κατασκευασθούν χωρίς μεγάλες καθυστερήσεις, που θα προκαλέσουν οικονομική ζημία στις εταιρείες που θα τους κατασκευάσουν και (κυρίως) θα απειλήσουν την επιτυχή τήρηση του χρονοδιαγράμματος προς το net zero.
Η έλλειψη διαφάνειας που χαρακτηρίζει πολύ συχνά την Κίνα αυξάνει την πιθανότητα λαθών και ατυχημάτων που μπορεί να απειλήσουν την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών σταθμών, και όλοι ξέρουμε τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Μπορεί οι σύγχρονοι αντιδραστήρες να είναι πολύ πιο ασφαλείς από αυτούς που προκάλεσαν τα ατυχήματα του Τσερνομπίλ και της Φουκούσιμα, αυτό όμως δεν αναιρεί την ανάγκη ύπαρξης ανεξάρτητων εποπτικών αρχών, κάτι που δεν είναι εύκολο να γίνει σε μία χώρα σαν την Κίνα. Τέτοιου τύπου ανησυχίες επιτείνονται από περιστατικά σαν αυτό του περασμένου Ιουνίου, όταν η εταιρεία που διαχειρίζεται τον πυρηνικό σταθμό στην πόλη του Ταϊσάν άργησε χαρακτηριστικά να ενημερώσει το κοινό για την φύση ενός προβλήματος (απολύτως ακίνδυνου τελικά) που προέκυψε κατά την λειτουργία του σταθμού.
Ανεξάρτητα από τους κινδύνους, οι οποίοι δεν καθόλου ασήμαντοι, είναι προφανές πως η Κίνα έχει αποφασίσει να ακολουθήσει τον πυρηνικό δρόμο, σε αντίθεση με τη Γερμανία που τον εγκατέλειψε, και τις ΗΠΑ με τη Γαλλία, οι οποίες δεν τον υποστηρίζουν με την ίδια θέρμη όπως παλαιότερα. Η Γαλλία, παρόλο που χρηματοδοτεί την έρευνα για τους νέους μικρότερους αντιδραστήρες, έχει αποφασίσει να μειώσει σταδιακά την εξάρτησή της από την πυρηνική ενέργεια ενώ στις ΗΠΑ μόνο 2 αντιδραστήρες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα σκαριά, σε αντίθεση με τους 46 της Κίνας. Προφανώς, δεν θα μάθουμε σύντομα ποιος έχει δίκιο, αν όμως σε μερικά χρόνια αποδειχθεί πως η Κίνα σκέφθηκε πιο σωστά από τη Δύση, θα είναι πολύ δύσκολο να διορθωθεί το λάθος, ειδικά αν έχει ως συνέπεια τις συνεχείς αναταραχές, σαν και αυτές που ζούμε αυτή την εποχή στην αγορά του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
