Της Αγγελικής Κώττη
Είναι ένας από τους μεγαλύτερους καθεδρικούς ναούς της Ευρώπης και, μέχρι χθες, είχε σπουδαία έργα τέχνης στο εσωτερικό του, πολλά από τα οποία καταστράφηκαν από τη φωτιά. Ωστόσο, η Παναγία των Παρισίων, δεν έγινε για κανέναν από αυτούς τους λόγους το πρώτο σε επισκεψιμότητα μνημείο της Ευρώπης, με 50.000 επισκέπτες καθημερινά και 13- 15 εκατομμύρια τον χρόνο. Ο βασικότερος λόγος ήταν το βιβλίο του Βικτόρ Ουγκό και οι ταινίες που γυρίστηκαν με αυτή την ιστορία (μία με τη Τζίνα Λολομπρίτζιτα ως Εσμεράλδα και μία σε κινούμενα σχέδια). Η ιστορία του τρυφερού, πλην αδικημένου από τη φύση Κουασιμόδου, έμεινε στις καρδιές όλων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι πολλά σκίτσα που έγιναν για τη φωτιά, έχουν εκείνο για πρωταγωνιστή.
Ο Λουδοβίκος Ζ' ο νεότερος (1137 – 1180) είχε πίσω του 25 χρόνια βασιλείας, όταν ο επίσκοπος Μορίς ντε Σιλί αποφάσισε να κτίσει την Παναγία των Παρισίων (γαλλιστί Νοτρ Νταμ). Ήδη από το 1140 ο ναός τους Σαιν Ντενίς (Αγίου Διονυσίου), είχε κτισθεί σε γοτθικό ρυθμό, και ήταν ο πρώτος στο Παρίσι, αλά ο ντε Σιλί ήθελε κάτι πιο επιβλητικό. Το 1163, όταν ο πάπας Αλέξανδρος Γ' έθεσε τον θεμέλιο λίθο. Ο ναός ξεκίνησε να κτίζεται σε ρωμανικό ρυθμό και κατέληξε σε γοτθικό καθώς χρειάστηκαν περίπου διακόσια χρόνια ως την ολοκλήρωσή του, διότι ο κάθε βασιλιάς και ο κάθε επίσκοπος τον ήθελε μεγαλύτερο και επιβλητικότερο, οπότε άλλαζε τα σχέδια.
Το χοροστάσιο τέλειωσε στα 1182, δυο χρόνια μετά τον θάνατο του βασιλιά Λουδοβίκου Ζ' κι ενώ στον θρόνο βρισκόταν ο Φίλιππος Β' Αύγουστος (1180 – 1223). Η δυτική πρόσοψη τέλειωσε στα 1200 και οι δίδυμοι πύργοι στα 1250. Ολόκληρο το οικοδόμημα ήταν έτοιμο στα 1345, στα χρόνια του βασιλιά Φίλιππου Στ' του Βαλουά (1328 – 1350). Ως τότε, είχε ανεγερθεί ένα παλάτι του Φιλίππου Β' Αυγούστου (1180) που έμελλε να γίνει γνωστό ως Λούβρο και είχαν ιδρυθεί το πανεπιστήμιο του Παρισιού (1215) και η Σορβόννη (1250).
Η Νοτρ Νταμ έγινε ο καθεδρικός ναός του Παρισιού και μετατράπηκε σε χώρο συνάντησης των μελών των συντεχνιών που είχαν δουλέψει για την ολοκλήρωσή της. Τις νύχτες, γινόταν καταφύγιο αστέγων. Στα 1804, όταν ο Ναπολέοντας στέφθηκε αυτοκράτορας, η Παναγία των Παρισίων βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τρεις δεκαετίες ώσπου στα 1831 η δυναμική καμπάνια του Βίκτορα Ουγκώ έπεισε την τότε κυβέρνηση να προχωρήσει σε επιδιορθώσεις και αναστηλώσεις. Η ολοκληρωτική αποκατάσταση του ναού έγινε μόλις μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο.
Μέσα σε αυτόν, οι πιστοί έψαλαν δύο φορές τον ύμνο «Te Deum», μία στο τέλος του Α'' Παγκοσμίου Πολέμου και μία στο τέλος του Β'' Π.Π. προκειμένου να ευχαριστήσουν τον Θεό για τη λήξη τους. Τη δεύτερη φορά, ήταν παρών και ο στρατηγός και μετέπειτα πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Σαρλ Ντε Γκολ κάτι που έχει μείνει στη συλλογική μνήμη των Γάλλων.
Αριθμοί «εκτυφλωτικοί»
Το κόσμημα αυτό της γοτθικής αρχιτεκτονικής έχει συνολική επιφάνεια 4.800 τετραγωνικά μέτρα, 130 μέτρα μήκος, 48 φάρδος, 35 ύψος και μπορεί να χωρέσει 6.000 ανθρώπους. Η μεγαλύτερη από τις 4 καμπάνες ζυγίζει 13 τόνους. Πρόκειται για ένα θεόρατο κτίριο, με 128 μέτρα μήκος και δύο ψηλούς πύργους, ύψους 69 μέτρων. Το κωδωνοστάσιο, το οποίο έφτανε στα 90 μέτρα, προστέθηκε τον 19ο αιώνα από τον Viollet le Duc και είναι αυτό που κατέρρευσε χθες κάνοντας ολόκληρο τον κόσμο να δακρύσει. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, έγιναν καταστροφές κυρίως στον γλυπτικό διάκοσμο. Στις 2 Δεκεμβρίου 1804 στον ναό αυτό στέφθηκε αυτοκράτορας ο Ναπολέων Α'' Βοναπάρτης.
Ο γοτθικός καθεδρικός του 12ου αιώνα έχει χαρακτηριστεί μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την Unesco και προσελκύει εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Φημιζόταν για τα πολλά πέτρινα, ανάγλυφα γκαργκόιλ, (δαίμονες), περιμετρικά στα ψηλά σημεία του καθεδρικού ναού, τα εντυπωσιακά βιτρό και τις επίστεγες αντηρίδες που συγκρατούν τους τοίχους της. Πολλά από αυτά έχουν καταστραφεί, ή διατρέχουν κίνδυνο λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς.
Η είσοδος στον καθεδρικό γίνεται από τρεις πύλες, στολισμένες με περίτεχνα γλυπτά. Πάνω από την κεντρική πύλη, απεικονίζεται σε μεσαιωνικές τοιχογραφίες, η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, ο βίος της Παρθένου Μαρίας και εικόνες από τη ζωή της Αγίας Άννας. Τα αγάλματα, που ζωγραφίστηκαν το Μεσαίωνα, χρησίμευαν ως Βίβλος για τους αναλφάβητους. Τα γλυπτά των τυμπάνων και των αψίδων, εκτός από αυτά των υπέρυθρων της κεντρικής πύλης, είναι όλα αυθεντικά.
Μέχρι στιγμής γνωρίζουμε πως 16 ορειχάλκινα αγάλματα είχαν απομακρυνθεί από τον ναό πριν από μερικές ημέρες για να συντηρηθούν και τώρα θα φυλαχθούν στο Λούβρο. Επίσης, τμήμα του ακάνθινου σταυρού του Ιησού, ο χιτώνας του Αγίου Λουδοβίκου και άλλα κειμήλια, εντοπίσθηκαν σώα και μεταφέρθηκαν. Μερικά κειμήλια βγήκαν από την εκκλησία χάρη στη βοήθεια των ανθρώπων που έκαναν ανθρώπινη αλυσίδα με τη συμμετοχή πυροσβεστών.
Μέτρα ασφαλείας
Ο ναός υπέστη μια ανυπολόγιστη και αναπάντεχη καταστροφή και δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο είχαν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας για την αποφυγή ενός ατυχήματος σαν και αυτό που έφερε την καταστροφή και για το αν υπήρχε σχεδιασμός για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου περιστατικού. Αυτό επεσήμανε ο καθηγητής Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και Αποκατάστασης Μνημείων και υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Εθνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ισπανίας Χαβιέρ Ριβέρα Μπλάνκο, επικαλούμενος το προηγούμενο παράδειγμα του καθεδρικού ναού της Λιόν, αντίστοιχο ναό στη Νότιο Γαλλία που σώθηκε το 1966 επειδή αποφεύχθηκε να κατασβεστεί η πυρκαγιά με τη χρήση νερού.
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι προτιμότερο να αφεθούν τα ξύλινα και γύψινα δομικά στοιχεία στους υποστηρικτικούς αρμούς και στις αντιρρίδες παρά να ρίξουν νερό, διότι αυτές θα απορροφήσουν την υγρασία, αυξάνοντας έτσι το βάρος τους, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν κατάρρευση όλου τού συνόλου.
Για τον Ριβέρα Μπλάνκ η φωτιά, ενδεχομένως θα βλάψει και τα βιτρό της Παναγίας των Παρισίων, που κατά το 60% τους είναι τα αυθεντικά από κτίσεώς του. «Η φωτιά λιώνει τον μόλυβδο που ενώνει τα γυαλιά», τονίζει ο ίδιος ειδικός, προσθέτοντας πως εκείνο που κινδυνεύει περισσότερο είναι το κύριο κλίτος, που βρίσκεται στο κέντρο του κυρίως ναού, καθώς και το τμήμα που οδηγεί προς το εξωτερικό του». Σε αυτά τα τμήματα βρίσκονται πλήθος αγάλματα και αναγεννησιακοί πίνακες μεγάλης αξίας, επισημαίνει.
Ο Παρθενώνας συμπαραστέκεται
Ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Γιώργος Θωμάς, και υποψήφιος δήμαρχος Χαλανδρίου, κάνει μια σημαντική πρόταση. Τονίζει σε δήλωσή του: Η Ελλάδα έχει υποχρέωση να είναι παρούσα στην προσπάθεια αποκατάστασης της Παναγίας των Παρισίων. Η παρουσία της αυτή θα έχει ιδιαίτερα ισχυρό συμβολισμό.
Για τον σκοπό αυτό προτείνω συμβολικά, το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, να ανακοινώσει την διάθεση, για την αποκατάσταση του Μνημείου, των εισπράξεων ενός μηνός του καλοκαιριού 2019, από τα εισιτήρια των επισκεπτών στην Ακρόπολη.
Για τον μήνα αυτό να εκδώσει ειδικά αναμνηστικά αριθμημένα εισιτήρια, με απεικόνιση την Παναγία των Παρισίων και τον Παρθενώνα και με το επίγραμμα «Ο Παρθενώνας συμπαραστέκεται στην Παναγία των Παρισίων».
Τα εισιτήρια αυτά θα μπορούσαν να διατεθούν και από το διαδίκτυο, να έχουν απεριόριστη χρονική διάρκεια και έτσι θα μπορούν να αγοραστούν και από μελλοντικούς επισκέπτες ή από πολίτες από όλον τον πλανήτη, που θα θέλουν απλά να συνεισφέρουν στην προσπάθεια αποκατάστασης του μνημείου, και για αυτή τους την συνεισφορά θα μπορούν να έχουν ένα μοναδικό αναμνηστικό, στο οποίο θα απεικονίζονται δυο Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
AP Photo/Kamil Zihnioglu
