Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς το Σεπτέμβριο δεν προμηνύεται εύκολη. Οι συνδικαλιστικές παρατάξεις της Αριστεράς και ο ΣΥΡΙΖΑ ακονίζουν ήδη τα μαχαίρια τους για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο, που παρουσιάζεται αύριο απόγευμα από τον Κυρ. Μητσοτάκη και τη Ν. Κεραμέως και ψηφίζεται στα τέλη Ιουλίου.
Σημείο αιχμής η αξιολόγηση των 160.000 εκπαιδευτικών, παρ’ ότι φίλιες φωνές ασκούν ήδη κριτική, λέγοντας ότι το νομοσχέδιο δεν είναι αρκετά τολμηρό και «δεν σπάει αυγά».
Βρίσκει ωστόσο απέναντι τη βαθιά ριζωμένη νοοτροπία στη δημόσια εκπαίδευση να αντιδρά σε οποιαδήποτε αλλαγή. Στο θέμα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη πάρει θέση, με τον τομέαρχη Παιδείας, Ν.Φίλη να προαναγγέλει μάχη μέσα και έξω από τη Βουλή, που θα κριθεί στα σχολεία και τα Πανεπιστήμια, όταν, θα ανοίξουν με το καλό τον Σεπτέμβριο.
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη αφορά τις ευρύτερες αλλαγές στην λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, με χαρακτηριστική την εισαγωγή ενός συστήματος αξιολόγησης των μαθητών «αλά Pisa».
Ένα σύστημα ανάλογο με το διεθνές, που θα αντικατοπτρίζει την αποτελεσματικότητα του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος, θα βασίζεται σε τεστ στο τέλος της κάθε βαθμίδας, δηλαδή από την μετάβαση του μαθητή από το δημοτικό στο γυμνάσιο και από το γυμνάσιο στο λύκειο. Θα γίνεται σε ετήσια βάση, έτσι ώστε η πολιτεία να έχει μια εικόνα της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, ενώ θα «κουμπώσει» με μια προσπάθεια αποκέντρωσης των αποφάσεων και μεγαλύτερη παροχή αυτονομίας σε κάθε σχολική μονάδα.
Έχουμε το πιο συγκεντρωτικό σύστημα διεθνώς
Όπως και στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών όπου η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στην ΕΕ χωρίς παρόμοιο σύστημα, έτσι αποτελεί εξαίρεση και σε ζητήματα αυτονομίας. Έχουμε το πιο συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα μεταξύ όλων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Πάνω από το 80% των αποφάσεων για εκπαιδευτικά ζητήματα, λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο, όταν κατά μέσον όρο στον ΟΟΣΑ, το ποσοστό είναι 35%.
Τι αλλάζει στην τάξη
Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες κυβερνήσεων, ακόμη και σήμερα το μοντέλο διδασκαλίας στα σχολεία πριμοδοτεί το φαινόμενο της «παπαγαλίας». Κεντρική ιδέα των αλλαγών είναι ο μαθητής να αρχίσει να εστιάζει στην κριτική σκέψη και την συλλογή πληροφοριών από πολλές και διαφορετικές πηγές.
Στην λογική αυτή, ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να επιλέγει την μορφή των δοκιμασιών αξιολόγησης κατά την διάρκεια των τετραμήνων. Καθιερώνεται δηλαδή μια υποχρεωτική τετραμηνιαία δοκιμασία αξιολόγησης σε κάθε μάθημα, την μορφή της οποίας θα επιλέγει ο εκπαιδευτικός, όχι όπως σήμερα, που αυτό ορίζεται κεντρικά.
Η δοκιμασία θα μπορεί να έχει την μορφή ενός διαγωνίσματος (θα παρέχεται ελευθερία κινήσεων, όχι όπως σήμερα όπου τα τεστ έχουν προκαθορισμένη διάρκεια) ή μιας συνθετικής ομαδικής εργασίας στην τάξη. Επιπλέον ο μαθητής θα υποχρεούται να επεξεργασθεί συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό και βάσει αυτού να παρουσιάσει εκείνος ένα τμήμα του μαθήματος στην τάξη.
Επίσης κάθε σχολείο θα δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να επιλέγει πέραν του ενός βιβλίου ανά γνωστικό αντικείμενο, όπως συμβαίνει στον προηγμένο κόσμο. Εκτός του πολλαπλού βιβλίου, ο διευθυντής κάθε μονάδας θα έχει μεγαλύτερη αυτονομία κινήσεων, καθώς θα μπορεί να αξιολογεί ο ίδιος το διδακτικό προσωπικό.
Πως θα αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί
Το πως θα γίνουν δεκτές οι αλλαγές στην εκπαίδευση από την εκπαιδευτική κοινότητα, κατά πόσο θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο τολμηρές, τη στάση θα τηρήσουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες των εκπαιδευτικών, όλα αυτά θα φανούν από το φθινόπωρο. Στις επίμαχες αλλαγές, αυτές που αφορούν την αξιολόγηση δασκάλων και καθηγητών, το νομοσχέδιο που παρουσιάζεται και επίσημα αύριο, προβλέπει τα παρακατω :
- Τέσσερις κλίμακες βαθμολογίας. Για την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών προβλέπονται τέσσερις κλίμακες. «Μη ικανοποιητικός», «ικανοποιητικός», «πολύ καλός», «εξαιρετικός». Για δασκάλους και καθηγητές που θα χαρακτηρίζονται ως «μη ικανοποιητικοί» και «ικανοποιητικοί», θα προβλέπεται βελτιωτική επιμόρφωση.
- Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού θα γίνεται σε τρεις άξονες. Τη γενική και διδακτική αξιολόγηση του γνωστικού αντικειμένου του δασκάλου και του καθηγητή την οποία θα κάνει ο Σύμβουλος Εκπαίδευσης (ο πρώην Σχολικός Σύμβουλος). Την αξιολόγηση για το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης, η οποία θα γίνεται από τον Διευθυντή του σχολείου. Και την αξιολόγηση της υπηρεσιακής συνέπειας από τον Διευθυντή και τον Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης.
- Η υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια του εκπαιδευτικού θα αξιολογείται μέσω συνεντεύξεων από δύο αξιολογητές. Κάθε 2 χρόνια από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης και τον Διευθυντή του Σχολείου και το ίδιο θα συμβαίνει κάθε 4 χρόνια, για το παιδαγωγικό κλίμα, τη διατήρηση τάξης και όλα τα υπόλοιπα.
- Κάθε εκπαιδευτικός θα αποκτά ένα προσωπικό ηλεκτρονικό φάκελο, όπου μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνονται στοιχεία άσκησης του εκπαιδευτικού και διοικητικού του έργου, ποια μέσα και νέες τεχνολογίες χρησιμοποιεί κατά τη διδασκαλία, κ.ό.κ.
- Το υπουργείο Παιδείας δεσμεύεται ότι ο χαρακτήρας της αξιολόγησης δεν θα είναι τιμωρητικός, παρά θα έχει διττό στόχο, επιβράβευση της προσπάθειας δασκάλων και καθηγητών και συνεχή βελτίωση της απόδοσης κάποιων άλλων. Ποινές δεν υπάρχουν, εισάγεται ωστόσο περισσότερη αξιοκρατία.
