Πώς αξιολογείται διαχρονικά αλλά και στην τρέχουσα συγκυρία η Τουρκική διπλωματία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία προσπαθεί να αναδεικνύει την της σε κοινωνικό, πολιτικό και βέβαια οικονομικό επίπεδο. Εδώ και αρκετά χρόνια ο τουρκικός ακτιβισμός σηματοδοτείται από την τακτική παρουσία του Προέδρου Ερντογάν και μελών της κυβέρνησή του στη Βαλκανική και ιδιαίτερα στα Δυτικά Βαλκάνια που ακόμη παραμένουν εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μία πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Άγκυρα συντηρεί τις σχέσεις της με χώρες της περιοχής ακόμη και όταν κάποιες επιλογές τους δεν της αρέσουν. Επιχειρεί – προς το παρόν με επιτυχία – να ισορροπεί μεταξύ ανταγωνιστικών και ενίοτε συγκρουσιακών τοπικών συμφερόντων, όπως στην περίπτωση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και Σερβίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκική εξωτερική πολιτική με επιμέλεια διατηρεί τις διπλωματικές γέφυρες με τις χώρες της περιοχής, αντίθετα με το πως έχει διαχειριστεί τις σχέσεις της με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ.
Μια δεύτερη παρατήρηση αφορά στην προσπάθεια της Άγκυρας να μην εμφανίζεται ως ο προστάτης των μουσουλμανικών κοινοτήτων της Βαλκανικής, αλλά ως κάτι πολύ περισσότερο: Ως ένας έντιμος διαμεσολαβητής μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Προσπαθεί να διαμεσολαβήσει μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, Σεράγεβο και Μπάνια Λούκα, Τίρανα και Σκόπια κλπ). Αυτό δεν σημαίνει ότι η προσέγγιση της είναι χωρίς προκλήσεις. Ακόμη και εκεί που το περιβάλλον είναι ευνοϊκό και θερμό υπάρχει η πρόκληση του να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που δημιουργεί. Η οικονομική βοήθεια είναι ευπρόσδεκτη και ενισχύει την εικόνα του Προέδρου Ερντογάν και της Τουρκίας αλλά το ύψος δεν είναι τέτοιο που να κάνει τη διαφορά σε περιοχές εξαιρετικά φτωχές, όπως πχ το Σαντζάκ.
Και αυτή είναι η τελευταία παρατήρηση: Παρά την καλή επικοινωνιακή διαχείριση και την έντονη παρουσία, η Τουρκική εξωτερική πολιτική έχει όρια, όπως έχουν όρια όλες οι παρεμβάσεις σε μια εξαιρετικά «δύσκολη» γειτονιά, όπου τα περισσότερα προβλήματα – οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, εθνοτικά - παραμένουν άλυτα. Παρά τις φιλοδοξίες και την υψηλή ρητορική η «διείσδυση» στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου η εμπιστοσύνη είναι είδος εν ανεπάρκεια, έχει όρια.
* Ο Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθυντής του ΙΔΙΣ
Με μια σειρά άρθρων το Liberal «ανοίγει» το κεφάλαιο Τουρκία επιχειρώντας να σκιαγραφήσει τις εξελίξεις στο εσωτερικό αλλά και τη θέση της γειτονικής χώρας στο διεθνές περιβάλλον. Ακαδημαϊκοί και αναλυτές φωτίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά της τουρκικής οικονομίας, εξωτερικής πολιτικής αλλά και την εσωτερική κατάσταση στη γείτονα.
