Φθινόπωρο του 1938, η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα ενός πολέμου. Ο Αδόλφος Χίτλερ ετοιμάζεται να εισβάλει στην Τσεχοσλοβακία και η κυβέρνηση του Νέβιλ Τσάμπερλεν προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει μια ειρηνική λύση. Καθώς η πίεση κορυφώνεται, ο Χιου Λέγκατ, Βρετανός δημόσιος υπάλληλος, και ο Πάουλ φον Χάρτμαν, Γερμανός διπλωμάτης, πηγαίνουν στο Μόναχο για τη Διάσκεψη έκτακτης ανάγκης. Με την έναρξη των διαπραγματεύσεων, οι δύο παλιοί φίλοι βρίσκονται στο επίκεντρο πολιτικών ραδιουργιών και πολύ μεγάλου κινδύνου.
Το σενάριο της ταινίας Munich: The Edge of War, εστιάζει στη Συμφωνία του Μονάχου, η οποία είχε υπογραφεί ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία και στα γεγονότα γύρω από την επίτευξη του Συμφώνου. Η κατάφωρη αδιαφορία του Χίτλερ για τη συνθήκη τον οδήγησε να εισβάλει στην Πολωνία ενάντια στους όρους της Συμφωνίας του Μονάχου, πυροδοτώντας την έναρξη του Β’Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη στις 3 Σεπτεμβρίου 1939. Η φοβισμένη στάση των κρατών της γηραιάς ηπείρου και η αδιαφορία των ΗΠΑ, ήταν αυτό που ενθάρρυνε τον Χίτλερ να συνεχίσει τα σχέδιά του κατά της Ευρώπης.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία, σήμερα στις οθόνες μας. Δυστυχώς δεν πρόκειται για σενάριο ταινίας αλλά μιας σκληρής πραγματικότητας μέσω μιας παράνοιας που καθοδηγείται από κερδοσκόπους και οραματιστές μιας πανίσχυρης αυτοκρατορίας που θα τους προσφέρει την πολυπόθητη ανάδειξη ως ηγετικές φυσιογνωμίες, επιβεβαιώνοντας τη γοητεία του χαμένου τους ανδρισμού! Οι εικόνες αλλάζουν και πάλι! Ο φόβος από τις εικόνες της πανδημίας έδωσε τη θέση του στο νέο φόβο από τις εικόνες του πολέμου, που οι απρόσωπες αγορές του πλανήτη εκμεταλλεύονται για να ανεβάσουν το σιτάρι, το καλαμπόκι, το πετρέλαιο κ.ο.κ.
Η Ευρώπη δείχνει να ξεπερνάει την αρχική αμηχανία της, επιβάλλοντας χρηματοοικονομικές κυρώσεις κατά των Ρώσων, με στόχο να πλήξει τις διατραπεζικές συναλλαγές του, ενώ το ρούβλι έχει υποτιμηθεί 40% ως προς το δολάριο. Οι ρωσικές τράπεζες αποκλείονται από το SWIFT, εκτός εκείνων που εκκαθαρίζουν τις πληρωμές υδρογονανθράκων, γιατί άραγε;(Όπως πολύ ωραία ερώτηση θα ήταν γιατί ο ΟΠΕΚ δεν κινείται επιθετικά, καθώς οι τιμές βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα της 20ετίας, και ο κίνδυνος του πληθωρισμού δημιουργεί την τέλεια καταιγίδα για τις οικονομίες του πλανήτη;)
Συγχρόνως, παγώνουν οι επενδύσεις των Ρώσων ολιγαρχών στις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, γίνονται σημαντικές μεταβολές, καθώς πχ η BP αποσύρει τη συμμετοχή της από την Rosneft (19,75%, $14 δισ.), ενώ αναμένονται και άλλες τέτοιες κινήσεις, οι οποίες όμως μπορεί να μην τελεσφορήσουν καθώς ο πρόεδρος Πούτιν προσπαθεί να τις παγώσει. Είναι όλα αυτά αρκετά; Με θεατή όλο τον κόσμο, μπορεί να αποτραπεί ο πόλεμος και, αν ναι, με ποιο κόστος;
Όπως συνέβη στα δύο χρόνια της πανδημίας η ανθρωπότητα γέμισε ειδικούς οι οποίοι είχαν το φάρμακο για τη λύση του προβλήματος. Τη θέση όλων αυτών των ειδικών παίρνουν πλέον οι εμφανιζόμενοι νέοι αναλυτές των γεωπολιτικών γεγονότων. Η κοινωνίας της υπερβολικής ανεξέλεγκτης πληροφόρησης μέσω των ΜΜΕ και των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης λαμβάνει μέρος στον δικό της πόλεμο της ενημέρωσης. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, που μπορεί να είναι ανεπιβεβαίωτες. Οι φήμες είναι πληροφορίες οι οποίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί ούτε έχουν διαψευστεί από κάποια έγκυρη πηγή.
Ο καθένας μας μπορεί να εκφράσει την άποψη του αβίαστα και αφιλτράριστα, ενώ ο χρόνος που απαιτείται για να εξαπλωθεί είναι ελάχιστος με μηδενικό κόστος. Ο τρόπος, ο χρόνος και η συχνότητα που παρουσιάζεται μια πληροφορία από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορεί να επηρεάσει και να οδηγήσει σε αυθόρμητες αποφάσεις, χωρίς περαιτέρω έρευνα, καθώς εάν η είδηση είναι πολύ αρνητική ή θετική θα οδηγήσει σε γρήγορες κινήσεις τους επενδυτές που θα τρέξουν να την εκμεταλλευτούν για να κερδοσκοπήσουν, χωρίς να ελέγξουν την πηγή. Και φυσικά οι διακυμάνσεις των δεικτών θα είναι έντονες.
Στο ερώτημα εάν μπορεί να αποτραπεί ένας παγκόσμιος πόλεμος, θεωρώ ότι και μόνο η συζήτηση που κάνουμε σήμερα για το ενδεχόμενο ενός μαζικού πολέμου με όπλα ολικής καταστροφής, για τρίτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι απαράδεκτη. Το να μπεις στο μυαλό των ηγετών και των κέντρων αποφάσεων, που ωθούν την ανθρωπότητα σε πλήρη αφανισμό, είναι αδύνατο! Η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί, από κανέναν αναλυτή, καθώς εάν ελήφθησαν οι αποφάσεις αυτές ή θα ανοίξουν τον «ασκό του Αιόλου», ή θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα σε νέες αλλαγές που θα αφορούν στη διακίνηση του παγκόσμιου εμπορίου, στην ενέργεια, στην αύξηση των αμυντικών δαπανών, και γενικότερα στη δημιουργία του νέου ψυχρού πολέμου στον πλανήτη μας.
Θεωρώ ότι το δεύτερο σενάριο έχει τις περισσότερες πιθανότητες, καθώς δεν πιστεύω να υπάρχει “νοήμων”άνθρωπος που να θέλει τον αφανισμό του πλανήτη μας. Σίγουρα η Ρωσία θα αποδειχθεί ο μεγάλος χαμένος του παιχνιδιού, καθώς κατάφερε έστω και την ύστατη στιγμή να ενώσει τις περισσότερες χώρες του πλανήτη ενάντια στην επεκτατική της πολιτική. Βέβαια, δε θα πληγωθεί όσο πρέπει, καθώς οι συμφωνίες με Κίνα και Ινδία την καθιστούν ικανή να διατηρεί τη θέση της ως σημαντικού αντιπάλου και κινδύνου για τις υπόλοιπες χώρες.
Ο ψυχρός πόλεμος ξεκίνησε και θα κρατήσει για πολύ. Ο πλανήτης μας αλλάζει, μέσα σε δύο χρόνια η πανδημία έφερε αλλαγές που θα γίνονταν πολύ αργότερα. Στη νέα ψυχροπολεμική περίοδο που μπαίνουμε θα αλλάξει, πρώτον και σημαντικότερον, τις σχέσεις των μεγάλων πολυεθνικών του πλανήτη, οι οποίες θα προσπαθήσουν να μειώσουν την έκθεση τους σε αγορές που το γεωπολιτικό ρίσκο θα είναι αυξημένο.
Έτσι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, στην Κίνα και στην Ινδία θα πρέπει να επιστρέψουν πίσω στις χώρες τους, καθώς οι συμμαχίες των Ρώσων με τις δύο χώρες, που αποτελούσαν τα φθηνά εργατικά χέρια των δυτικών οικονομιών, αλλάζει και αυξάνει τους κινδύνους για τις επιχειρήσεις αλλά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες του πλανήτη. Πλέον τα φθηνά εργατικά χέρια θα εκλείψουν και θα διατηρήσουν το φάντασμα του πληθωρισμού για πολλά χρόνια στις δυτικές οικονομίες (και φυσικά τις κεντρικές τράπεζες σε κατάσταση νευρικής κρίσης).
Το ίδιο θα συμβεί και με την ενεργειακή κρίση η οποία θα παραμείνει έως ότου υπάρξει πλήρης απεξάρτηση από τη Ρωσική αγορά και πάλι βλέπουμε. Οι αμυντικές δαπάνες των χωρών θα επανέλθουν στο προσκήνιο με αποτέλεσμα να πληγούν οι κλάδοι της υγείας, της παιδείας κ.ο.κ., καθώς οι προτεραιότητες των χωρών θα είναι η αμυντική θωράκισή τους σε ένα ενδεχόμενο επίθεσης. Οι λαοί θα επωμισθούν (τα συμπαθέστατα μυρμήγκια) το βάρος των ανατιμήσεων και της ακρίβειας αλλά και τον φόβο ενός πολέμου που επανέρχεται στο προσκήνιο του αιώνα που διανύουμε. Οι ακραίες φωνές που έχουν τη λύση για κάθε φάρμακο θα βγουν στην επιφάνεια και θα συγκεντρώσουν ένα μεγάλο ποσοστό οπαδών που θα θελήσουν να γυρίσουν πίσω τον χρόνο, το ζητούμενο θα είναι πόσο πίσω!
Τίποτε δε θα είναι όπως χθες! Ο πλανήτης μας αλλάζει και πάλι, μέσα σε δύο χρόνια, και έρχεται να επιβεβαιώσει ότι τίποτε δεν είναι πιο βέβαιο από την αβεβαιότητα! Αν υπάρχει κάτι ενθαρρυντικό στην όλη κατάσταση που βιώνουμε είναι το γεγονός της διατήρησης της μεταφοράς του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η οποία εάν ήθελε να κάνει χειρότερη την κατάσταση θα έκλεινε την κάνουλα και θα πάγωνε την Ευρώπη! Είναι ίσως και ένα διαπραγματευτικό χαρτί, όταν καθίσουν οι “ελέφαντες” στο τραπέζι των συζητήσεων! Εύχομαι αυτό να εννοούσε ο Πούτιν, όταν στις 22/2/2022 τόνιζε με αυστηρότατο ύφος, "Ανεξάρτητα από το ποιος προσπαθεί να σταθεί εμπόδιο στον δρόμο μας ή πολύ περισσότερο να δημιουργήσει απειλές για τη χώρα και τον λαό μας, πρέπει να γνωρίζει ότι η Ρωσία θα απαντήσει αμέσως και οι συνέπειες θα είναι τέτοιες που δεν έχει δει ποτέ σε ολόκληρη την ιστορία.".
* Ο Μιχάλης Τουτζιάρης είναι χρηματιστηριακός αναλυτής
