Με την πρώτη ματιά το μισοφαγωμένο πορτρέτο στην πρόσοψη του φημισμένου Palazzo Vecchio της Φλωρεντίας μοιάζει με γκράφιτι που σχεδιάστηκε βιαστικά από ανώνυμο καλλιτέχνη του δρόμου. Όμως οι ξεναγοί και οι φιλίστορες της πόλης υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι το φθαρμένο από τον χρόνο προφίλ κρύβει ένα διάσημο πρόσωπο. Ο αστικός μύθος θέλει τον ίδιο τον Μιχαήλ Άγγελο να δημιουργεί το έργο στις αρχές του 16ου αιώνα.
Η εφημερίδα «Wall Street Journal» αναδημοσίευσε μελέτη του Αντριάνο Μαρινάτζο από το ιταλικό περιοδικό τέχνης «Art e Dossier», όπου ο ιστορικός τέχνης υποστηρίζει πως το πορτρέτο - γνωστό ως L'importuno di Michelangelo ή «γκράφιτι του Μιχαήλ Αγγέλου» – έχει εντυπωσιακή ομοιότητα με σχέδιο από τη συλλογή του Λούβρου. Ο ερευνητής δεν είναι τυχαίος. Προ πενταετίας αναγνώρισε ένα από τα πρώτα σκίτσα του Michelangelo στην Καπέλα Σιστίνα, καθώς ετοίμαζε έκθεση και κατάλογο με έργα του γίγαντα της Αναγέννησης. Τότε ήταν που συνάντησε ένα σχέδιο που του κέντρισε την προσοχή.
«Παρατηρώντας αυτή τη σελίδα από το Λούβρο, ήταν σαν αποκάλυψη» λέει στο artnet news. «Αυτό μοιάζει με το προφίλ! Το έδειξα στη γυναίκα μου, χωρίς να πω λεπτομέρειες. Τι γνώμη έχεις γι’ αυτό, σου φαίνεται οικείο με κάτι; Και αμέσως απάντησε: μα είναι το προφίλ στο Palazzo Vecchio!».
Εκτός από την εμφανή ομοιότητα στη μύτη, τα σγουρά μαλλιά και το εμφανές μήλο του Αδάμ, ο Μαρινάτζο μας εφιστά την προσοχή σε μια σημείωση στο περιθώριο του σχεδίου: «Ποιος θα έλεγε ποτέ ότι είναι από το χέρι μου;» Το αινιγματικό μήνυμα, υποστηρίζει, μπορεί να διαβαστεί ως υπαινικτική αναφορά στην πατρότητα του καλλιτέχνη που αγαπούσε την ποίηση κι έγραψε σονέτα.
Δεδομένης της θέσης, ακριβώς στο ιστορικό κέντρο, αλλά και της σημασίας του Palazzo Vecchio ως εμβληματικού κτηρίου της πόλης, οι φρουροί θα ήταν απίθανο να αφήσουν έναν άγνωστο καλλιτέχνη να χαράξει μια εικόνα στην πρόσοψή του. Σύμφωνα με την εφημερίδα, το γεγονός ότι στη ριζική ανακαίνιση που υπέστη το κτίριο τον 19ο αιώνα, άφησαν το πορτρέτο ανέπαφο, έχει επίσης τη σημασία του.
Ο Μαρινάτζο υποστηρίζει ότι ο Michelangelo δημιούργησε το έργο το 1504, όταν βρισκόταν στη Φλωρεντία για να εκτελέσει μια παραγγελία στο Palazzo Vecchio (τη «Μάχη της Κασίνα»), καθώς και για την επίβλεψη της εγκατάστασης του «Δαυίδ» έξω από το κτίριο. Σε αυτό το σημείο της καριέρας του, ο 29χρονος καλλιτέχνης ήταν ήδη γνωστός και αναγνωρίσιμος στους Φλωρεντινούς. Ενδεχομένως με αυτόν τον τρόπο μπορούσε να σφραγίσει περίτρανα την παρουσία του στο μνημείο, κατευθύνοντας το κοινό στον «Δαυίδ».
Αν και οι ιστορικοί της τέχνης παραμένουν επιφυλακτικοί σχετικά με την ταυτότητα του προσώπου, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι απεικονίζεται ο Francesco Granacci, ζωγράφος και καλός φίλος του Michelangelo, που από μεταγενέστερο πορτρέτο του Giorgio Vasari, μοιάζει να έχει πράγματι κοινά με το προφίλ. Έχει ενδιαφέρον πώς με τα χρόνια, οι ξεναγοί και οι ντόπιοι αποδίδουν στο «γκράφιτι» διάφορες ψυχολογικές ερμηνείες για την προσωπικότητα του Μιχαήλ Άγγελου. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι το γλυπτό είναι απόδειξη του θράσους που είχε ο γλύπτης, ενώ άλλοι διατείνονται ότι το χάραξε απλώς για να ξεπεράσει την πλήξη του! Μια τρίτη, ίσως πιο συναρπαστική εκδοχή, λέει ότι ο καλλιτέχνης «έσωσε» το πρόσωπο ενός άνδρα που οδηγείται προς εκτέλεση.
Ο William E. Wallace, ιστορικός τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Σεντ Λούις, δηλώνει ενθουσιασμένος από τα ευρήματα του Μαρινάτζο. «Μας αρέσουν οι ανακαλύψεις επειδή μας θυμίζουν ότι η ιστορία δεν είναι κλειστό βιβλίο» εξηγεί, συμπληρώνοντας όμως ότι «σίγουρα, υπάρχουν πολλά να μάθουμε». Άλλοι μελετητές παραμένουν πιο διστακτικοί για τη σύνδεση του πορτρέτου με τον Μιχαήλ Άγγελο. Ο John Cunnally, ιστορικός τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, θεωρεί το γκράφιτι «ακατέργαστο και ερασιτεχνικό» κι επισημαίνει ότι η βιογραφία του Μιχαήλ Άγγελου από τον Βαζάρι δεν αναφέρει τίποτα σχετικό για το συγκεκριμένο έργο. Η Cecilie Hollberg, διευθύντρια της Accademia Gallery της Φλωρεντίας, όπου ο Δαυίδ βρίσκεται από το 1873, είναι επίσης επιφυλακτική. «Εάν όμως οι μελετητές βρουν επαρκή στοιχεία για την ταύτιση, τότε θα είμαστε ευτυχείς που σώζεται το αυτοπορτρέτο του Μιχαήλ Άγγελου».
