Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρέσκεται να μιλάει για την παγκόσμια πρόοδό της στην κλιματική αλλαγή, αλλά οι αριθμοί δείχνουν ότι η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα δεν θα είναι ομαλή.
Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ήδη ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλη την Ευρώπη, ενώ ο στόχος να γίνει η πρώτη ήπειρος στον κόσμο με ουδέτερες εκπομπές άνθρακα χάνει έδαφος τους τελευταίους μήνες.
Η θερμοκρασία, καταρχάς, αναδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το πρόβλημα. Στην Ισπανία αλλά και την Πορτογαλία το θερμόμετρο αναμένεται να φθάσει τους 40 βαθμούς αυτή την εβδομάδα καθώς οι χώρες εισέρχονται σε αυτό που η Μετεωρολογική Υπηρεσία αποκάλεσε «εξαιρετικό» επεισόδιο θερμότητας για τον Μάιο.
Την ίδια στιγμή, τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα η Eurostat έδειξαν ότι η ΕΕ απελευθέρωσε 1.041 εκατομμύρια τόνους ρύπανσης ισοδύναμου CO2 την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου. Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ το τελευταίο τρίμηνο του 2021 ήταν υψηλότερες από οποιοδήποτε τρίμηνο από τα τέλη του 2018, εξαλείφοντας τα οφέλη που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι τέσσερις βασικοί δείκτες της κλιματικής αλλαγής έσπασαν νέα ρεκόρ το 2021, ανακοίνωσε ο ΟΗΕ, προειδοποιώντας ότι ο δρόμος που έχει πάρει η ανθρωπότητα, με το υφιστάμενο ενεργειακό μοντέλο, είναι καταστροφικός. Η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών, η θερμοκρασία και η οξίνισή τους έφτασαν σε νέα επίπεδα ρεκόρ την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO).
Το σχέδιο των 300 δισ. της Κομισιόν και το ρωσικό πετρέλαιο
Την ώρα που οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου βρίσκονται σε νέα ρεκόρ σε όλη την Ευρώπη, η Κομισιόν, παρουσίασε μια σειρά πρόσθετων βραχυπρόθεσμων μέτρων τόσο για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας όσο και για την αντιμετώπιση πιθανών διακοπών του εφοδιασμού από τη Ρωσία με τους ηγέτες των κυβερνήσεων της ΕΕ των 27 να συμφωνούν στη δημιουργία πλατφόρμας για την κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου.
Ο πόλεμος του Πούτιν αναστατώνει την παγκόσμια αγορά ενέργειας, τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σημείωσε ότι η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ο πιο γρήγορος και φθηνός τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας κρίσης και υπογράμμισε ότι «θα αυξήσουμε τον στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2030 από 9% σε 13%. Και αυξάνουμε τον στόχο του 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της ΕΕ από 40% σε 45%».
Επιτροπή Περιβάλλοντος
Την Τρίτη, η επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσίασε τις θέσεις της σχετικά με μια σημαντική σειρά κλιματικών νομοθετημάτων. Οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της ενίσχυσης του προτεινόμενου πακέτου Fit for 55 της ΕΕ, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να εκπληρώσει τον νομικά δεσμευτικό στόχο της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές CΟ2 κατά 55% - κάτω από τα επίπεδα του 1990 - έως το 2030. Σκοπός, όπως δήλωσε η Lucie Mattera, επικεφαλής της πολιτικής της ΕΕ είναι το συγκεκριμένο πακέτο «να διασφαλίσει ότι η ΕΕ δεν έχει απλώς ένα σχέδιο, αλλά ένα σχέδιο που εκτελείται με τη σωστή ταχύτητα και στη σωστή κλίμακα».
Μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο, εγκρίθηκαν αλλαγές για σχέδια που θα οδηγούσαν σε βαθύτερες περικοπές εκπομπών από τις αρχικές προτάσεις της Επιτροπής, ξεκινώντας από τους στόχους εκπομπής άνθρακα μέχρι την ταχύτερη κατάργηση των δωρεάν αδειών ρύπανσης για τη βιομηχανία.
Δεν είναι λίγες βέβαια οι χώρες της ΕΕ που θα προβάλουν την έντονη αντίδρασή τους απέναντι στο πακέτο αυτό. Ίσως έτσι εξηγείται, σχολιάζουν αναλυτές στο Polico, ότι σε πρόσφατη ομιλία του ο επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς, προέτρεψε την επιτροπή Περιβάλλοντος να είναι σύμμαχός του για να διατηρήσει ισχυρές τις προτάσεις.
Δεν είναι σαφές εάν η περιορισμένη πλειοψηφία που καταγράφεται στις επιτροπές μπορεί να «κρατήσει» όταν ψηφίσει η ολομέλεια του Κοινοβουλίου τον Ιούνιο. Ήδη ορισμένοι νομοθέτες έχουν δηλώσει ότι σχεδιάζουν να κάνουν άλλη μια απόπειρα να καταργήσουν την τροπολογία καθώς, όπως υποστηρίζουν, η ΕΕ «βρίσκεται σε μεγάλη κρίση εν μέσω προσπαθειών απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο».
Οι χώρες ανταποκρίθηκαν στις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου ρεκόρ ενεργοποιώντας τις λιγνιτικές μονάδες τους, σχολιάζουν αναλυτές. «Οι αυξημένες εκπομπές είναι πιθανό να συνεχιστούν και φέτος, καθώς η ΕΕ κάνει ό,τι χρειάζεται για να κρατήσει τα φώτα αναμμένα, περιορίζοντας ταυτόχρονα την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Οι πρώτες κινήσεις
Σε κάθε περίπτωση τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τις κινήσεις που κάνουν ήδη στο πλαίσιο αυτό. Η Ολλανδία έδωσε οδηγία ότι σε όλες τις μονάδες κεντρικής θέρμανσης θα πρέπει να αντικατασταθούν οι παλιοί λέβητες αερίου με αντλίες θερμότητας, ενώ πρότεινε και την εγκατάσταση σε όλα τα νέα κτίρια ηλιακών συλλεκτών.
Στη Γερμανία και την Ιταλία, δύο από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι εκκλήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας είναι συνεχείς τις τελευταίες εβδομάδες.
«Κάθε κιλοβατώρα μετράει», τόνισε ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και Κλίματος Ρόμπερτ Χάμπεκ, καθώς ξεδίπλωνε τα σχέδια της κυβέρνησης του να σταματήσει το συντομότερο δυνατό την εισαγωγή ρωσικών υδρογονανθράκων και ζήτησε τη συνεργασία του κοινού. Το υπουργείο του δημοσίευσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για την ενεργειακή απόδοση των νοικοκυριών που ενθαρρύνουν τα μικρότερα ντους και το μαγείρεμα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Αντίστοιχα στην Ιταλία, η κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι έχει ήδη εγκρίνει διάταγμα με επείγοντα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας με συστάσεις για περιορισμό των βαθμών στους θερμοστάτες, στους οποίους μπορούν να διατηρούνται τα δημόσια κτίρια το καλοκαίρι και το χειμώνα.
Σημειώνεται ότι στην ελληνική Βουλή κατατέθηκε ο πρώτος Εθνικός Κλιματικός Νόμος που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο και θέτει συγκεκριμένους στόχους για τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου να επιτευχθούν οι εθνικοί κλιματικοί στόχοι για το 2030 και η μετάβαση σε καθεστώς κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
