Με το 4ο κύμα της πανδημίας να μην έχει ακόμα πλησιάσει την κορύφωσή του, κάτι που τα προβλεπτικά μοντέλα εκτιμούν ότι θα συμβεί στα μέσα Δεκέμβρη πιθανώς με αρκετές 3ψήφιες ημερήσιες καταγραφές θανάτων σε εκείνο το διάστημα, η εκτίμηση των ειδικών για την πορεία της είναι πως θα συνεχίζεται κατά κύματα, μέχρι το τέλος του 2022 οπότε θα μετατραπεί σε ενδημική νόσο, αν στο μεταξύ η εμβολιαστική κάλυψη έχει αυξηθεί, με τον πήχη να έχει φτάσει ή ξεπεράσει το 85%. Τα κύματα θα γίνονται ηπιότερα όσο εμβολιάζεται περισσότερος κόσμος και ο αντίκτυπός τους δεν θα είναι οδυνηρός με όρους Δημόσιας Υγείας.
Ο μόνιμος αστερίσκος σε όλες αυτές τις εκτιμήσεις σχετίζεται με το ενδεχόμενο εμφάνισης και επικράτησης ενός νέου στελέχους που θα αλλάξει τα δεδομένα, καθώς μπορεί να αποδειχθεί μολυσματικότερο της μετάλλαξης Δέλτα, λόγω της αυξημένης του ικανότητας ανοσιακής διαφυγής-δηλαδή της ικανότητας του στελέχους να μεταδίδεται και να προκαλεί επαναλοιμώξεις σε ανοσοποιημένο πληθυσμό, μέσω εμβολιασμού, νόσησης ή συνδυασμό αυτών των δύο. Η ταυτοποίηση του νέου στελέχους που πρωτο-εντοπίστηκε στη Μποτσουάνα εντείνει την ανησυχία και μετατρέπει το θεωρητικό σενάριο σε ρεαλιστικό ενδεχόμενο.
Το νέο στέλεχος έχει χαρακτηριστεί ως «παραλλαγή Όμικρον» έχει σημάνει συναγερμό στην επιστημονική κοινότητα. «Παραλλαγή ανησυχίας» χαρακτήρισε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τη νέα αφρικανική μετάλλαξη του κορονοϊού, επισημαίνοντας ότι ενσωματώνει «μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, μερικές από τις οποίες είναι ανησυχητικές».
«Αυτή η παραλλαγή έχει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων, μερικές από τις οποίες είναι ανησυχητικές», ανέφερε ο ΠΟΥ σε σχετική δήλωση. «Τα προκαταρκτικά στοιχεία υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο επαναμόλυνσης με αυτήν την παραλλαγή, σε σύγκριση με άλλες», αναφέρει ο ΠΟΥ.
Το ιδιαίτερο στοιχείο αυτού του νέου στελέχους είναι πως συγκεντρώνει 32 μεταλλάξεις στην περιοχή της εξωτερικής πρωτεΐνης του, οι οποίες, όπως αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας και προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής δεν είναι όλες συγκεντρωμένες στο ίδιο σημείο, είναι όμως όλες ενσωματωμένες στην ίδια πρωτεΐνη.
Οι επιστήμονες ανησυχούν για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, γιατί αν οι μεταλλάξεις αλλάξουν σημαντικά τη μορφή της εξωτερικής πρωτεΐνης ακίδας, θα μειωθεί (περαιτέρω) η αποτελεσματικότητα των εμβολίων, τα οποία αποτελούν πολυκλωνική ανοσογονική αντίδραση, ενώ ακόμα μεγαλύτερη μπορεί να είναι η μείωση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα, που μόλις έλαβε η χώρα μας και θα ξεκινήσει η χορήγησή τους σε προ-επιλεγμένους πληθυσμούς ασθενών, μετά από αίτημα των γιατρών τους στη σχετική πλατφόρμα που ανοίγει σήμερα, και μέσω 10 νοσοκομείων στην Επικράτεια.
Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι σχεδιασμένα με βάση μια πολύ συγκεκριμένη περιοχή της πρωτεΐνης ακίδας, οπότε η αισθητή μεταβολή της από μεταλλάξεις μπορεί να τα καταστήσει «άχρηστα».
Όλα αυτά βέβαια είναι σκέψεις σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει καταστεί επιφυλακτική μετά τη διασπορά και την επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα, καθώς η μολυσματικότητά της αποδείχθηκε πολύ υψηλότερη από το βρετανικό στέλεχος (Άλφα) που αρχικά είχε θεωρηθεί ως η επικίνδυνη μετάλλαξη.
Συναγερμός είχε σημάνει και με την πρώτη Νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, εκείνη που έβγαλε στην…..αχρηστία το εμβόλιο της Astra Zeneca και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ενώ αρκετές φορές οι προβολείς της παγκόσμιας ανησυχίας έπεσαν και σε άλλες μεταλλάξεις όπως το βραζιλιάνικο στέλεχος, το στέλεχος Λάμδα και το στέλεχος Έψιλον.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) κατατάσσουν τα νέα στελέχη του κορονοϊού κλιμακωτά σε τρεις ομάδες. Η ομάδα χαμηλού συναγερμού περιλαμβάνει «στελέχη υπό επιτήρηση («variants under monitoring») για τα οποία οι επιστήμονες συλλέγουν ακόμα δεδομένα.
Η ομάδα μεσαίου συναγερμού αφορά τα στελέχη ενδιαφέροντος («variants of interest») στην οποία ανήκει για παράδειγμα η μετάλλαξη Έψιλον, ενώ στην ομάδα υψηλού συναγερμού αφορά τα «στελέχη ανησυχίας» (variants of concern).
