Μπορεί κάποιος να φανταστεί ότι μία ομάδα κουκουλοφόρων θα πετάξει δηλητηριασμένη τούρτα σε πρύτανη μέσα στο γραφείο του; Μόνον κάποιος με νοσηρή φαντασία μπορεί να φανταστεί ότι ομάδα νεαρών θα χειροδικήσει κατά κοσμήτορα ή πρύτανη μέσα στο γραφείο τους. Φαντάζεται κάποιος ομάδα λαθρομεταναστών να επιτίθεται με μπαλτά εναντίον φοιτητή στους χώρους του πανεπιστημίου Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Columbia, Milano ή ακόμη Μόσχας, Πράγας, Μονάχου ή Ρώμης, προκειμένου να τον ληστέψουν; Αυτά συμβαίνουν και μάλιστα με αυξανόμενη συχνότητα στα Ελληνικά Πανεπιστήμια και μόνον.
Τα φαινόμενα βίας στα ελληνικά πανεπιστήμια πληθαίνουν, μετά από μία περίοδο ύφεσης. Η επίδειξη δύναμης εκ μέρους ομάδων, που πρόσκεινται στην εξωκοινοβουλευτική Αριστερά αλλά έχουν την ανοχή αν όχι τη στήριξη και της κοινοβουλευτικής, οφείλεται σε δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι η τρομοκρατία προς τον καθένα που επιθυμεί να αποβάλει από τους πανεπιστημιακούς χώρους τις γιάφκες ανομίας, είτε πρόκειται για άντρα παράνομου εμπορίου είτε για αποθήκευση του οπλοστασίου επαναστατικής γυμναστικής.
Ο δεύτερος λόγος είναι διατυπωμένος από ηγετικά στελέχη της Αριστεράς. Ας θυμηθούμε αυτά, που είπε ο Νίκος Φίλης τον Φεβρουάριο 2021 σε μια στιγμή επαναστατικού οίστρου: «Τα πανεπιστήμια είναι φυτώρια πολιτικοποίησης των νέων προς τα αριστερά».
Κάποιος άλλος σύντροφός του πήγε ακόμη πιο μακριά, λέγοντας: «Ένας μήνας κατάληψης και συνελεύσεων δύναται να έχει μεγαλύτερη αξία από ένα μήνα μαθημάτων, διότι εκεί ένας ενήλικος άνθρωπος γνωρίζει τη δημοκρατία και πολιτικοποιείται. Είμαι σίγουρος επίσης πως το να συμπεριληφθεί, το πως οι καταλήψεις και οι συνελεύσεις δρούνε σε μια δημοκρατία, στα προγράμματα σπουδών θα παρήγαγε πολίτες οι οποίοι γνωρίζουν πως έχουν δικαιώματα, ελευθερίες και υποχρεώσεις καθώς και πως μπορούν να υπερασπιστούν τα τελευταία».
Στις 17 Φεβρουαρίου 2021 ψηφίστηκε ο νόμος 4777/2021 από το Κοινοβούλιο, ο οποίος εισήγαγε τις Ομάδες Προστασίας των Πανεπιστημίων (Πανεπιστημιακή Αστυνομία). Όμως, για την υλοποίηση της προστασίας των πανεπιστημίων από τις ομάδες των φασιστοειδών (κάθε απόχρωσης) η κυβέρνηση φαίνεται να διστάζει, προσφέροντας βήμα στην Αριστερά (κοινοβουλευτική και μη), που συνεχίζει να προτιμά διαλυμένα παρά οργανωμένα πανεπιστήμια.
Το παράδοξο και ανεξήγητο είναι ότι, ενώ η κυβέρνηση τολμά και λαμβάνει αποφάσεις με πολιτικό κόστος (και ορθώς πράττει) για θέματα κρατικής ασφάλειας, συγκρότησης συμμαχιών, προστασίας των συνόρων μας, προσέλκυσης παραγωγικών επενδύσεων, συνταξιοδοτικό, θέματα που αφορούν στην υγεία των πολιτών, αλλά και για την αξιοκρατία στην εκπαίδευση, διστάζει να εφαρμόσει έναν ήδη ψηφισμένο νόμο του Κράτους. Γίνεται με αυτόν τον τρόπο έρμαιο των διαθέσεων διάλυσης, που επιθυμούν οργανωμένες συντεχνίες και η Αριστερά.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν επιθυμούν να αγγίξουν το πρόβλημα. Διότι θεωρούν τα πανεπιστήμια εκκολαπτήρια κομματικών στελεχών της Αριστεράς (κοινοβουλευτικής και μη). Το φυτώριο μάλιστα εντοπίζεται στους κύκλους εκείνων των φοιτητών, που αδυνατούν, λόγω έλλειψης βασικών γνώσεων, να παρακολουθήσουν πανεπιστημιακού επιπέδου κύκλους μαθημάτων, απογοητεύονται και μετατρέπονται σε θηράματα των θηρευτών κομματικών στελεχών.
Το όπλο τους δεν είναι άλλο από την άσκηση τρομοκρατίας προς όλους εκείνους, που τολμούν να στηρίξουν θέσεις αντίθετες αυτών που εκπορεύονται από τα κομματικά γραφεία και τα Εξάρχεια. Και όσο το πανεπιστήμιο παραμένει στα χέρια αυτών των ομάδων, οι καθηγητές και πρυτάνεις παραμένουν – στη μεγάλη πλειονότητα - συμβιβασμένοι. Και η κατάσταση θα επιδεινώνεται και όλοι εκείνοι οι νέοι, ερευνητικά ενεργοί και καταξιωμένοι, που μπορούν να βρουν καλλίτερες συνθήκες εργασίας και ελευθερίας του λόγου, θα μετακομίζουν στην αλλοδαπή.
Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να σεβαστεί έναν νόμο, που η ίδια συνέταξε, εισηγήθηκε στη Βουλή των Ελλήνων και η Κ.Ο. του κυβερνώντος κόμματος ψήφισε ομόφωνα. Όλα αυτά, όμως, θα είχαν αποφευχθεί εάν η κυβέρνηση είχε ήδη από το πρώτο εξάμηνο (Ιούλιος–Δεκέμβριος 2019) εισηγηθεί στη Βουλή έναν βελτιωμένο νόμο 4009, ο οποίος θα προέβλεπε αυστηρά περιθώρια φοίτησης, συνεχή έλεγχοι των ακαδημαϊκών επιδόσεων καθηγητών και φοιτητών, διεθνώς αναγνωρισμένο και καθιερωμένο τρόπο ανάδειξης πρύτανη και κοσμητόρων, έλεγχο των οργάνων αυτών από ένα Συμβούλιο Ιδρύματος, αλλά και εφαρμογή του νόμου για τις Ομάδες Προστασίας των Πανεπιστημίων. Οι συνεχείς επικλήσεις ορισμένων για τις υπάρχουσες νησίδες αριστείας μέσα στα πανεπιστήμια δεν λύνουν το χρόνιο πρόβλημα.
Δεν θα κουραστώ να αναφέρω για πολλοστή φορά τους πυλώνες του νόμου 4009/2011, την επαναφορά των οποίων θεωρώ αδήριτη ανάγκη για την αναβάθμιση του ρόλου των πανεπιστημίων.
- Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων, τα οποία καταργήθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και δεν επανήλθαν. Είναι εκείνα, που προσέλκυσαν άτομα εγνωσμένης επιστημονικής αξίας, και τα οποία είχαν την ευθύνη του ελέγχου των πράξεων της Συγκλήτου και του πρύτανη, την επιλογή των υποψηφίων πρυτάνεων και κοσμητόρων, βάσει ακαδημαϊκών κριτηρίων, τον σχεδιασμό της ανάπτυξης του ιδρύματος, την προσέλκυση πόρων και δωρεών και την επιλογή του ΔΣ του ν.π.ι.δ., το οποίο θα διαχειριζόταν την έρευνα, την περιουσία και την αξιοποίηση της έρευνας και της καινοτομίας. Θα προσθέσω ότι το προσχέδιο του νόμου, που κατατέθηκε στη Βουλή τον Μάιο 2011 προέβλεπε ότι ο πρύτανης και οι κοσμήτορες των σχολών εκλέγονται, μετά από εισήγηση ειδικής επιτροπής, από το Συμβούλιο, προκειμένου να μην υπάρχουν δεσμεύσεις απέναντι σε ομάδες και συντεχνίες.
- Ο περιορισμός της διάρκειας φοίτησης και ο έλεγχος της ακαδημαϊκής προόδου, προκειμένου να συνεχισθεί η φοίτηση. Δηλαδή η απαλλαγή των ιδρυμάτων από τους αιώνιους φοιτητές, ώστε αυτοί να συνεχίζουν σε άλλα ιδρύματα ή να διοχετεύονται σε επαγγελματικές σχολές.
- Η πρόληψη της υβριδικής αναπαραγωγής των καθηγητών. Ένας απόφοιτος του πανεπιστημίου Α δεν μπορούσε να εκλεγεί σε οιανδήποτε θέση διδάσκοντος στο ίδιο ίδρυμα, πριν παρέλθουν τουλάχιστον τρία χρόνια θητείας σε άλλο ισότιμο ίδρυμα.
- Η ίδρυση επιχορηγούμενων εδρών και καθηγητικών θέσεων (endowed chairs), ώστε ιδιώτες δωρητές ή μεγάλες επιχειρήσεις να χρηματοδοτούν θέσεις με συγκεκριμένη αποστολή και γνωστικό αντικείμενο.
- Οι διακριτές ακαδημαϊκές βαθμίδες Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Η πελατειακού χαρακτήρα ανακήρυξη όλων των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια (νόμος Γαβρόγλου 4559/2018), παραμένει ως έχει και ουδείς τολμά να τη θίξει. Έτσι, υποβαθμισμένα τμήματα, που έπρεπε να έχουν ενταχθεί στη διετή Επαγγελματική Εκπαίδευση, σήμερα αποτελούν πανεπιστημιακά τμήματα με τετραετείς σπουδές, ενώ η χώρα στερείται Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
- Το άρθρο 8, το οποίο προέβλεπε (α) ότι όλα τα τμήματα της ίδιας σχολής λειτουργούν στην ίδια πόλη, προκειμένου να αποφεύγονται επαναλήψεις κοινών μαθημάτων, εργαστηρίων και βιβλιοθηκών, και (β) ότι με ΠΔ και κατόπιν εισήγησης της τότε ΑΔΙΠ θα υπήρχε συγχώνευση και κατάργηση τμημάτων και ΑΕΙ. Το εν λόγω πρόβλημα έχει γίνει ακόμη πιο σοβαρό μετά την ένταξη δεκάδων διάσπαρτων τμημάτων ΤΕΙ στα πανεπιστήμια.
- Το άρθρο 58, βάσει του οποίου ιδρύετο ν.π.ι.δ. για τη διαχείριση της περιουσίας του ιδρύματος, των ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων με την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας. Το ν.π.ι.δ. θα διοικείτο από Δ.Σ. που θα όριζε το Συμβούλιο Ιδρύματος.
* Ο Ιωακείμ Γρυσπολάκης είναι πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης και μαθηματικός.
