Το φόβο του επόμενου λογαριασμού δεν ζουν μόνο οι καταναλωτές. Οι πάροχοι ρεύματος βιώνουν καθημερινά πλέον την αγωνία της είσπραξης, βλέποντας τα ληξιπρόθεσμα χρέη των πελατών τους να έχουν ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, ένα νέο κύμα ανείσπρακτων οφειλών να φουντώνει και τα αιτήματα των πελατών τους για διακανονισμούς να αυξάνονται.
Τις 3 «πληγές» της αγοράς ηλεκτρισμού, με τα προβλήματα φυσικά μεγαλύτερα για τους μη καθετοποιημένους προμηθευτές, περιγράφει η ΡΑΕ σε επιστολή προς τον υπ. Ενέργειας Κ. Σκρέκα, μιλώντας για τον κίνδυνο κατάρρευσης. Καθυστερήσεις στις πληρωμές λογαριασμών, πληθώρα αιτημάτων για ρύθμιση σε δόσεις, αναζήτηση νέων πιστωτικών γραμμών από τις εταιρείες, δίνουν τον τόνο μιας οριακής κατάστασης.
Στην επιστολή του, ο πρόεδρος Αθ. Δαγούμας, μιλά για αύξηση των επισφαλειών, συνθήκες ασφυξίας στην αγορά και για επιχειρήσεις, ανάμεσα στις μη καθετοποιημένες, που απειλούνται με λουκέτο και ζητά την άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της ρευστότητας των εταιρειών προμήθειας, προκειμένου να αποφευχθεί μπλακάουτ στην αγορά.
«Ο κλάδος της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζει οξύτατα προβλήματα χρηματοοικονομικής ρευστότητας που επαπειλούν τη βιωσιμότητα των δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων και δύνανται να οδηγήσουν συμμετέχοντες στην έξοδο από την αγορά, με απώτερη συνέπεια την υποβάθμιση του ανταγωνιστικού της χαρακτήρα και τη διαμόρφωση εκ νέου (μετά το 2011 και τις υποθέσεις Energa – Hellas Power) συνθηκών ολιγοπωλίου ή/και μονοπωλίου», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Και κάνει λόγο για συνθήκες έλλειψης ρευστότητας και επισφαλειών που συνεπάγονται για τους παρόχους ρεύματος σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους, που αφορούν κυρίως τους μη καθετοποιημένους και οι οποίοι «εκφεύγουν των συνήθων κινδύνων που δύναται να αντιμετωπίσει κάθε συνετός επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται σε εύρυθμα λειτουργούσες αγορές».
Μπροστά σε νέα γενιά ληξιπρόθεσμων
Η πρώτη «πληγή» της αγοράς είναι η συνεχής διόγκωση των ληξιπρόθεσμων. Παρά την επιδότηση των λογαριασμών μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, τα ανεξόφλητα χρέη συνεχίζουν να αυξάνονται και από τα στοιχεία που έχει συλλέξει η ΡΑΕ, προκύπτουν πλέον οφειλές άνω του 1 δισ. ευρω.
Εκτιμά μάλιστα ότι το πρόβλημα θα μεγεθυνθεί, μετά τη δυνατότητα που παρέχει το νέο μοντέλο της αγοράς για αλλαγή προμηθευτή ακόμη και εντός μηνός, χωρίς να έχει διευθετηθεί το θέμα με τις οφειλές που μπορεί να έχει ο πελάτης στον προηγούμενο πάροχο. Εγκυμονεί δηλαδή ο κίνδυνος μεταπήδησης πελατών από πάροχο σε πάροχο δίχως να έχει εξοφληθεί ο προηγούμενος, φαινόμενο γνωστό ως «ενεργειακός τουρισμός».
Κατόπιν απόφασης του ΣτΕ (1888/2020), επιτρέπεται η αλλαγή προμηθευτή χωρίς την εξόφληση ή έστω τον διακανονισμό των προηγούμενων οφειλών, γεγονός που υπό τις παρούσες συνθήκες, εγκυμονεί τον «κίνδυνο δημιουργίας μιας νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων, που θα παραμείνουν οριστικά ανείσπρακτες».
Γι’ αυτό και η ΡΑΕ ζητά από την κυβέρνηση να αλλάξει το πλαίσιο συναλλαγών μεταξύ προμηθευτών και πελατών και να προσδιορισθούν οι προϋποθέσεις αλλαγής προμηθευτή, σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
«Η πιθανότητα συσσώρευσης νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών, που θα χαρακτηρίζονται από υψηλές επισφάλειες ως προς την είσπραξή τους, δεδομένης της μετακίνησης των καταναλωτών από πάροχο σε πάροχο ακόμη και σε μηνιαία βάση, συντείνει στην υιοθέτηση από τους Προμηθευτές συντηρητικών προσεγγίσεων ως προς το «κόστος της δραστηριότητας εμπορίας και διαχείρισης Πελατών. Τ
Το εν λόγω κόστος συμπεριλαμβάνει «το κόστος των υπηρεσιών έκδοσης και είσπραξης τιμολογίων, χρηματοοικονομικές δαπάνες από καθυστερήσεις πληρωμών, λειτουργία εμπορικών γραφείων του Προμηθευτή, παροχή συμβουλευτικών και άλλων υπηρεσιών υποστήριξης προς τον πελάτη, αποσβέσεις σχετικών επενδύσεων» και επιδρά καθοριστικά στη διαμόρφωση των τιμολογίων λιανικής. Ως εκ τούτου, η ασυνέπεια και οι καταχρηστικές πρακτικές (ενεργειακός τουρισμός) πλήττουν το σύνολο των καταναλωτών», αναφέρει χαρακτηριστικά η ΡΑΕ.
Ασφυκτικό ζήτημα ταμειακής ρευστότητας
Η δεύτερη «πληγή» αφορά την ταμειακή ρευστότητα. Η αγορά αντιμετωπίζει ασφυκτικό ζήτημα ταμειακής ρευστότητας, λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων, δηλαδή της εκτίναξης του κόστους των χονδρεμπορικών αγορών, της υποχρέωσης περί άμεσης καταβολής του προς τους αρμόδιους Διαχειριστές των αγορών και της μετάθεσης του χρόνου είσπραξής του από τους καταναλωτές μετά από διάστημα συνήθως δύο μηνών, λαμβανομένης υπόψη της αυξημένης επισφάλειας εκ του όγκου των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
«Τα ποσά αυτά διαμορφώνονται πλέον σε μεγέθη ιδιαζόντως υψηλά και δυσχερώς διαχειρίσιμα» σημειώνει η ΡΑΕ. Και γι’ αυτό προτείνει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ρευστότητας των προμηθευτών μέσω της παροχής κρατικών εγγυήσεων ώστε να διευκολυνθεί ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός τους από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, υποστήριξη που σύμφωνα με τη ΡΑΕ είναι συμβατή με το πνεύμα του πλαισίου RepowerEU της Κομισιόν.
Προκαταβολή του 75%
Το τρίτο σημείο που αναδεικνύει η ΡΑΕ και αφορά τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας και της ταμειακής ρευστότητας των προμηθευτών ρεύματος, εστιάζει στην ανάγκη προκαταβολής τουλάχιστον σε ποσοστό 75% του εκτιμώμενου ποσού των επιδοτήσεων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κάθε μήνα (π.χ. έως την 5η ημέρα εκάστου μήνα για την επιδότηση της κατανάλωσης του ιδίου μηνός). Κι αυτό, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της εξάντλησης των ιδίων κεφαλαίων τους και των τραπεζικών γραμμών παροχής ρευστότητας και δανείων.
Αν και σχετική υποχρέωση βαρύνει αποκλειστικώς την πολιτεία, οι πάροχοι διευκολύνουν αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση με ίδιους πόρους της κρατικής επιδότησης. Τόσο γιατί επιβάλλεται με νόμο η απομείωση κάθε λογαριασμού, όσο και γιατί σε αντίθετη περίπτωση οι πελάτες τους θα επιβαρύνονταν σε σχέση με τους πελάτες ανταγωνιστικών εταιρειών, με κίνδυνο να μειωθεί το πελατολόγιό τους.
