«Όταν το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι είναι δύσκολο να το ξαναβάλεις μέσα». Με αυτή τη φράση σχολιάζει την πολιτική κρίση στην Ιταλία, ο καθηγητής του LSE, φημισμένος αναλυτής και πρώην στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών της Ιταλίας, Λορέντσο Κοντόνιο.
Ο ίδιος σημειώνει ότι το φινάλε του αγωνιώδους για ακόμα μία φορά σίριαλ δεν είχε happy end, καθώς τα Πέντε Αστέρια και η Λέγκα δεν συμμετείχαν στην ψήφο εμπιστοσύνης, ρίχνοντας έτσι στην ουσία την κυβέρνηση Ντράγκι.
Οι επικρατέστερες ημερομηνίες για τις πρόωρες εκλογές είναι 25 Σεπτεμβρίου, 2 ή 9 Οκτωβρίου. Στη Ρώμη ακούγεται περισσότερο η Κυριακή 2 Οκτωβρίου αν και ορισμένα κόμματα θα ήθελαν περισσότερο προεκλογικό χρόνο. Όμως τα περιθώρια στενεύουν για τον προϋπολογισμό του 2023 και η Ιταλία διανύει μία πολύ δύσκολη τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο περίοδο, που σημαίνει ότι χρειάζεται μία κυβέρνηση με πλήρεις εξουσίες το συντομότερο δυνατό.
Τα όσα συμβαίνουν στην Ιταλία αποτελούν μία ακόμη απόδειξη ότι η χώρα βρίσκεται σχεδόν σε μόνιμη πολιτική αναταραχή. Ακόμη και αν ο Ντράγκι συνέχιζε με περιορισμένη πλειοψηφία δεν θα μπορούσε να λάβει δύσκολες αποφάσεις, να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις και να προχωρήσει επενδυτικά project.
Σύμφωνα με τον Λ. Κοντόνιο, οι πρόωρες εκλογές συνεπάγονται μία περίοδο καθυστερήσεων και στασιμότητας σε μία πολύ σημαντική συγκυρία κατά την οποία πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις, ενώ είναι πιθανό να μην έχει κατατεθεί προϋπολογισμός έως το τέλος του έτους.
«Ωστόσο, οι εκλογές θα διεξάγονταν έτσι και αλλιώς στις αρχές του 2023 και η χρονική τους μετάθεση έξι μήνες νωρίτερα δεν είναι καταστροφή. Αντιθέτως, είναι καλύτερο σενάριο από πιθανή πολιτική στασιμότητα. Το μπαλάκι τώρα είναι στο γήπεδο της ΕΚΤ», τονίζει ο Ιταλός οικονομολόγος.
Η ΕΚΤ αποφασίζει σήμερα για το εργαλείο κατά του κατακερματισμού, το οποίο πλέον είναι πιθανό να χρειαστεί σύντομα, δεδομένων των πιέσεων που θα δεχθούν τα ιταλικά ομόλογα.
Η διεύρυνση των spreads μπορεί να οδηγήσει σε δύσκολες ισορροπίες και επομένως είναι δύσκολο να προβλέψεις κάποιος πόσο μακριά θα φτάσει, όμως αυτό θα συμβεί όταν οι αγορές έχουν ξεκάθαρη εικόνα για το «μπαζούκα» της ΕΚΤ. Επίσης, θα είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι τα υφιστάμενα προβλήματα είναι εξωγενή και δεν συνδέονται με τα θεμελιώδη, που σημαίνει ότι η παρέμβαση της ΕΚΤ δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Στα διαδικαστικά, ο Ντράγκι θα συναντηθεί σήμερα με τον πρόεδρο Ματαρέλα ο οποίος θα δεχθεί την παραίτησή του και θα διαλύσει τη Βουλή. Το ένα σενάριο είναι η κυβέρνηση Ντράγκι να συνεχίσει μέχρι τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης έως τα μέσα Νοεμβρίου, αλλά με περιορισμένες εξουσίες.
Εναλλακτικά, ο Ματαρέλα θα διορίσει υπηρεσιακή κυβέρνηση. Αν γίνουν όλα γρήγορα οι εκλογές μπορούν να διεξαχθούν στις 25 Σεπτεμβρίου, στις 2 Οκτωβρίου ή στις 9 του ίδιου μήνα. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα υπάρξει νέα κυβέρνηση πριν τα μέσα Νοεμβρίου και επομένως θα δούμε καθυστερήσεις τόσο στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όσο και σε μεγάλες επενδύσεις.
Ο Λ. Κοντόνιο εκτιμά ότι η Ιταλία θα χάσει τον στόχο εκταμίευσης 22 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης που έχει τεθεί για τις αρχές του 2023, αλλά προσθέτει ότι μία πλήρως λειτουργική κυβέρνηση μπορεί να καλύψει το χαμένο έδαφος.
Όλα, βέβαια, θα κριθούν από το ποια κυβέρνηση θα είναι αυτή που σχηματιστεί, σε ένα τοξικό περιβάλλον, με τα «Αδέλφια της Ιταλίας να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις και το Δημοκρατικό Κόμμα του Ενρίκο Λέτα να ακολουθεί από πολύ κοντά. Είναι τέτοιες οι ανακατατάξεις που σημειώνονται αυτή τη στιγμή στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας, κάτι που αποδείχθηκε και κατά τη χθεσινή ψήφο εμπιστοσύνης, που καθιστούν τις επερχόμενες εκλογές άκρως αμφίρροπες.
