Έχει το Βέλγιο πολιτιστικά δρώμενα διεθνούς βεληνεκούς; Έχει, διατείνεται ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Δεν εννοεί μονάχα τον Jan Fabre, που ο ίδιος όρισε καλλιτεχνικό διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, αλλά πολλές από τις «σκηνές» της χώρας: μουσική, θεατρική, εικαστική, χορευτική, λογοτεχνική και πάει λέγοντας.
Επομένως, ξεχάστε το φεστιβάλ που μέχρι τώρα ξέρατε, με τις πρωτοποριακές παραστάσεις από την Ευρώπη κυρίως και με τις ελληνικές παραγωγές και συμπαραγωγές. Φέτος το πρόγραμμα θα είναι και Βέλγιο-κεντρικό και Φαμπρ- κεντρικό. Αυτή είναι η βασική ιδέα για το πρόγραμμα του 2016, όπως παρουσιάστηκε στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακροπόλεως.
Το 2017 θα επικεντρωθεί σε εικαστικούς, παραστατικούς καλλιτέχνες και συγγραφείς που έχουν συνεργαστεί ή εξακολουθούν να συνεργάζονται με τον Jan Fabre (ναι, Fabre και πάλι). Ευτυχώς θα έχει τουλάχιστον κατά ένα τρίτο και Ελληνες καλλιτέχνες, που θα επιλεγούν μετά από αίτηση- προφανώς οι συνεργάτες του κ. Φαμπρ δεν θα χρειαστεί να περάσουν αυτή τη δοκιμασία. Γιατί ορίζεται ποσοστό για τους Ελληνες; Προς αποφυγή γκρίνιας. Νομίζουν...
Το 2018 στο επίκεντρο «θα βρίσκεται ο Συγγραφέας και ο Ηθοποιός, καθώς και το συναρπαστικό τους δέσιμο». Ο Fabre θα παρουσιάσει μια νέα παράσταση με την Isabelle Huppert (που έχει εμφανιστεί ξανά στην Ελλάδα).
Τέλος, το 2019, η επιμέλεια του Jan Fabre θα ολοκληρωθεί με τη θεματική «Ελληνικό Matrix». Ο ίδιος ο Fabre θα δημιουργήσει μια πρωτότυπη παράσταση για το Φεστιβάλ, εμπνευσμένη από ένα κλασικό ελληνικό θέμα. Επιπλέον, Έλληνες καλλιτέχνες θα έχουν κεντρική θέση καθώς ο Jan Fabre θα περνάει τη σκυτάλη του Φεστιβάλ σε νέους επιμελητές και σε μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών. (Οι παλιοί θα εξοριστούν στον Λυκαβηττό; Και θα κάνουν αντάρτικο «Θέατρο Βράχων»;)
Πόσο θα κοστίσει άραγε αυτό το Φαμπρ-κεντρικό φεστιβάλ από το οποίο ελάχιστα μάθαμε; Μέγα μυστικό. Ο διορισμός του Φαμπρ και η αμοιβή του, για την οποία απαιτείται κοινή υπουργική απόφαση υπουργών Πολιτισμού και Οικονομικών, δεν έχει δημοσιευθεί στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Δηλαδή, είναι ακόμα στον αέρα. Επομένως, πώς προτείνει ανθρώπους με τους οποίους θα συνεργαστεί (πέντε Βέλγοι και μία Ελληνίδα, η Κατερίνα Κοσκινά, η οποία ορθώς επελέγη); Με ποιο θεσμικό ρόλο; Και πόσα θα δοθούν στους βοηθούς του; Απάντηση δεν ελήφθη, ο Φαμπρ ήταν άλλα λόγια να αγαπιόμαστε και ο υπουργός σφύριζε αδιάφορα.
Με τι προϋπολογισμό θα γίνει το Φεστιβάλ φέτος; Και πάλι άγνωστο. Πότε θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα; Ένας Θεός ξέρει. Θα είναι εδώ ο κ Φαμπρ να παρακολουθεί όσα ορίζει ο νόμος και να υπογράφει τα συμβόλαια; Α, όχι. Δεν θα είναι, έχει και τις δικές του καλλιτεχνικές παραγωγές και σχέδια. Απλώς θα... προεδρεύει που λέει ο λόγος. Και όχι, δεν θα υπογράφει, διότι αυτό θα το κάνει το Διοικητικό Συμβούλιο. Μα άλλα λέει ο νόμος.
Τόσο το χειρότερο για τον νόμο...
Περίπου δέκα στελέχη μαζεύονται αν συγκεντρώσουμε τους βοηθούς: πέντε Βέλγοι, μερικοί Ελληνες, απροσδιόριστου αριθμού προς το παρόν και ο εκτελεστικός διευθυντής- γενικός αν σταθούμε στο γράμμα του ιδρυτικού νόμου του Φεστιβάλ. Προς τι η δημιουργία τόσων νέων αμειβόμενων θέσεων; Θα βάλει και οικονομικό διευθυντή άραγε ο κ. Μπαλτάς;
Οι Έλληνες καλλιτέχνες θα είναι πολύ λίγοι φέτος. Όπως ανακοινώθηκε, θα υπάρχουν παραγωγές θεσμικών φορέων που εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (κρατικά και δημοτικά περιφερειακά θέατρα, δηλαδή. Αν ζούσε ο Λευτέρης Βογιατζής; Θα του στερούσαν την Επίδαυρο ή το Ηρώδειο; Και οι ζώντες που έχουν δοκιμαστεί στην κονίστρα του αρχαίου δράματος;)
Ποιο είναι το όραμα του καλλιτεχνικού διευθυντή του για το αφιέρωμα στο Βέλγιο; Γιατί το επέλεξε; «γιατί αυτή η μικρή χώρα είναι το σπίτι και το καταφύγιο μου. Γεννήθηκα και ανατράφηκα στο Βέλγιο, και έτσι έχω αναπτύξει την καλλιτεχνική πρακτική μου από εδώ, ως μια πύλη προς τον υπόλοιπο κόσμο. Το Βέλγιο, επειδή πολλοί διεθνούς φήμης καλλιτέχνες γαλουχήθηκαν εδώ. Στη δεκαετία του 1980, το Βέλγιο γέννησε το «φλαμανδικό Κύμα», μια ομάδα διαθεματικών καλλιτεχνών που ανέτρεψε τις καλλιτεχνικές συμβάσεις και επηρέασε την καλλιτεχνική σκηνή ώστε να γίνει αυτό που είναι σήμερα. Το Βέλγιο, λόγω της υπερ-διαφορετικότητας και της πολύ-πολιτισμικότητας - τόσο στο γήπεδο, όσο και στους δρόμους και τις γκαλερί» σημείωσε.
Εξομολογήθηκε πως η υπέρβαση των ορίων «διατρέχει όλες τις επιλογές μου σχετικά με τους καλλιτέχνες. Οι δικοί μου ερμηνευτές - ή όπως εγώ τους αποκαλώ: «πολεμιστές της ομορφιάς» - αποσκοπούν και στη γεφύρωση των ορίων. Πασχίζουν για το ασύλληπτο, το ανέφικτο, κατά τη διάρκεια αυτών των μαγικών στιγμών μέσα σε ένα έργο τέχνης. Σε κάθε έργο τέχνης, ψάχνω για αυτά τα loci της οριακότητας, τις στιγμές της παράβασης.» (Αραγε η Κατίνα Παξινού θα είχε loci;)
Φαμπρ ακόμα και πριν από το φεστιβάλ
Τα εγκαίνια της έκθεσης STIGMATA στο Μουσείο Μπενάκη, στις 15 Ιουνίου, θα αποτελούν μια πρόβα που θα προετοιμάζει το κοινό για το Φαμπριανό σύμπαν των διαφορετικών μορφών τέχνης και της ποιητικής του σώματος (έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια σε πολλά μέρη του κόσμου).
Στις 28 Ιουνίου, το κοινό θα συναντηθεί με τον Jan Fabre ως συγγραφέα, τα γραπτά του οποίου αποτελούν τη βάση της καλλιτεχνικής του έκφρασης. Επιφανείς Έλληνες ηθοποιοί θα διαβάσουν από τα νυχτερινά του ημερολόγια και από τα θεατρικά και ποιητικά του κείμενα.
Στις 29 Ιουνίου θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης Βελγικής τέχνης στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (μια έκθεση που θα έχει ενδιαφέρον και για την οποία θα συνεργαστεί η Κατερίνα Κοσκινά).
Στις 30 Ιουνίου θα παρουσιαστεί η διάσημη παράσταση του Jan Fabre, Preparatio Mortis, με την Annabelle Chambon (κι αυτή παιγμένη στο εξωτερικό).
Επιπλέον, η ήδη θρυλική παράσταση του Jan Fabre, Mount Olympus. To glorify the cult of tragedy. A 24h performance, θα λάβει χώρα κατά τη διάρκεια του Σαββάτου 9 και της Κυριακής 10 Ιουλίου. (Ισως είναι η ευκαιρία του να κατεβεί στην Επίδαυρο).
Περισσότερα εν ευθέτω. Ας δημοσιευθεί στο ΦΕΚ ο διορισμός του, και στη ΔΙΑΎΓΕΙΑ οι μισθοί των συνεργατών του. Να ξέρουμε τουλάχιστον πόσο μας στοιχίζει να φέρουμε το Βέλγιο στην Ελλάδα. Φαίνεται πως αυτό «έφαγε» τον Γιώργο Λούκο. Το ότι δεν ήξερε πόσο άξια μοναδικής και υπερβολικότατης προβολής σε ένα Φεστιβάλ είναι αυτή η μικρή χώρα... Πάλι καλά, βέβαια. Θα μπορούσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής να είναι και από το Λουξεμβούργο.
Αντιγόνη Καρατάσου
