Κακοδιαχείρηση, «κομπίνες» με λομπιίστες, ευνοιοκρατία και παράνομα «pushbacks»: «Ο φάκελος Frontex» είναι βαρύς, με τον οργανισμό να δέχεται το τελευταίο διάστημα οξεία κριτική και δριμείς κατηγορίες. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, Φαμπρίς Λεζερί, σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) απαντάει μεταξύ άλλων στις κατηγορίες για παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο.
«Δεν είναι όλοι πρόσφυγες, όσοι επιχειρούν να εισέλθουν στην ΕΕ»
Στη συνέντευξη προς τη γερμανική εφημερίδα ο Λεζερί προβαίνει σε έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ της επαναπροώθησης και της αποτροπής παράνομων αφίξεων. Σύμφωνα με τον επικεφαλή της ως υπηρεσία φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, η Frontex έχει χρέος να σέβεται τα θεμελιώδη και τα ανθρώπινα δικαιώματα - και αυτό κάνει. «Ωστόσο δεν βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης όλοι αυτοί οι άνθρωποι που επιχειρούν με μία βάρκα, να εισέλθουν παράνομα από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Και δεν είναι όλοι πρόσφυγες. Έχουμε εξετάσει δεκατρία σχετικά περιστατικά. Σε οκτώ περιπτώσεις η ομάδα εργασίας την οποία συνέστησε το διοικητικό μας συμβούλιο, δεν διαπίστωσε καμία παράνομη αποτροπή. Σε άλλες πέντε περιπτώσεις η έρευνα συνεχίζεται.»
«Η Ελλάδα μπορεί να αναγκάσει τις βάρκες να αλλάξουν πορεία»
Ο Λεζερί επισημαίνει ότι οι βάρκες στο Αιγαίο οδηγούνται συχνά από εγκληματικές οργανώσεις. «Εάν υπάρχει υποψία ότι πρόκειται για εμπορία ανθρώπων, η Ελλάδα μπορεί να δώσει εντολή στις βάρκες να αλλάξουν πορεία. Αυτό ρυθμίζεται με σαφήνεια σε έναν κανονισμό της ΕΕ για την παρακολούθηση των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων μέσω επιχειρήσεων της Frontex από το 2014. Ένα κράτος-μέλος μπορεί στη συνέχεια είτε να επιτάξει τη βάρκα, είτε να την αναγκάσει να αλλάξει πορεία, εάν δεν βρίσκεται σε κίνδυνο. Αυτό καλύπτεται επίσης από το Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο.»
«Βρίσκονται σε κίνδυνο άνθρωποι που βρίσκονται πάνω σε μια πλήρως κατειλημμένη φουσκωτή βάρκα, χωρίς εξωλέμβια μηχανή;", ρωτάει ο δημοσιογράφος της FAZ. Η απάντηση του Λεζερί: "Αυτό πρέπει να το αξιολογήσουν οι καπετάνιοι της Ακτοφυλακής στην ελληνική και στην τουρκική πλευρά. Δεν υπάρχει μια γενική απάντηση σε αυτό. Όταν μια βάρκα κινείται με πολλούς μετανάστες και χωρίς κινητήρα, πρέπει να λογίζεται ως μια κατάσταση κινδύνου.»
Τι συμβαίνει στην περίπτωση που οι αρχές σταματήσουν μια βάρκα και οι επιβάτες ζητήσουν άσυλο; Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει, σύμφωνα με τον Λεζερί, να εξεταστεί η αίτηση ασύλου και οι αιτούντες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε διαδικασία ασύλου. Ο Λεζερί επισημαίνει ωστόσο το εξής: «Η ομάδα εργασίας έχει ζητήσει από την Κομισιόν να παράσχει οδηγίες, για το πως ερμηνεύεται στην περίπτωση των θαλασσίων συνόρων η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον Φεβρουάριο του 2020. Στην περίπτωση εκείνη επρόκειτο για τα χερσαία σύνορα μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας. Μία ομάδα μεταναστών εφόρμησε στα σύνορα, επιχειρώντας να αποφύγει τον έλεγχο στα σύνορα. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η Ισπανία δεν έχει καμία υποχρέωση να τους προσφέρει πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου.»
