Η επόμενη μέρα θα σηματοδοτήσει την πολύ μεγαλύτερη μεταφορά πληροφορίας, παρά των ανθρώπων, αναφέρει στο Liberal.gr ο Μιχάλης Μπλέτσας, διευθυντής Πληροφορικής στο Media Lab του ΜΙΤ.
Επισημαίνει ότι η πανδημία θα επιταχύνει την αυτοματοποίηση της παραγωγής, την ψηφιακή επανάσταση και την γενικότερη αλλαγή του μέχρι πρότινους μοντέλου που ήθελε όλο το manufacturing να βρίσκεται στην Κίνα. Επισημαίνει ότι η τεχνολογία θα επιταχύνει την επίσπευση της παρασκευής του εμβολίου και των φαρμάκων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, υπογραμμίζει ωστόσο ότι θα πρέπει να θέσουμε τις κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας, ώστε να μην υπονομευτεί η ιδιωτικότητα των πολιτών.
Σχετικά με τις αντιδράσεις ως προς τη χρήση καμερών στα σχολεία για την πραγματοποίηση μαθημάτων ο Μιχάλης Μπλέτσας αναφέρει ότι αυτό το υβριδικό μοντέλο με διδασκαλία τόσο με φυσική παρουσία, όσο και απομακρυσμένα ήρθε για να μείνει. Και φέρνει το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου, όπως λέει, δεν υπάρχει σοβαρό Πανεπιστήμιο που να έχει ανακοινώσει ότι θα ανοίξει κανονικά, με όλους τους φοιτητές να παρακολουθούν από αμφιθέατρα τα μαθήματα.
Συνέντευξη στον Γιάννη Παλιούρη
-Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του κορονoϊού;
Σίγουρα η τεχνολογία θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της πανδημίας είτε με την επίσπευση παρασκευής τεστ, φαρμάκων ή εμβολίου, είτε με την παρακολούθηση της εξάπλωσης, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να «τρέξουμε» με μεγάλη ταχύτητα μοντέλα που δεν θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε με διαφορετικό τρόπο στο παρελθόν.
- Ταυτόχρονα όμως τίθεται το ζήτημα της ιδιωτικότητας, ειδικά σε ό,τι αφορά τις εφαρμογές ανίχνευσης νέων κρουσμάτων.
Αν λάβουμε υπόψη μας μια από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες περιορισμού της πανδημίας, αυτή της Νότιας Κορέας, βλέπουμε ότι εκεί έγινε μια ξεκάθαρη ανταλλαγή, στη λογική καμία ιδιωτικότητα για χάρη της δημόσιας υγείας. Είναι μια επιλογή που είναι δύσκολο να αντικρούσει κανείς, ειδικά όταν ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης του κορονοϊού προς το παρόν είναι το lockdown. Ωστόσο αυτό που μας έχει δείξει η εμπειρία είναι πως όταν δώσεις στις κυβερνήσεις τέτοιου είδους δυνατότητες σπανίως τις παίρνεις πίσω. Σε κάποιες κοινωνίες αυτή η ανταλλαγή είναι εύπεπτη, σε κάποιες άλλες δεν είναι. Η Ευρώπη είναι κάπου στο ενδιάμεσο. Κατά συνέπεια ανησυχώ ότι στην πορεία αυτή δεν θα τεθούν οι κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας.
- Μπορούν, όμως, να τεθούν τέτοιες δικλείδες υπό την παρούσα συγκυρία;
Βεβαίως και μπορούν. Για παράδειγμα τα δεδομένα που συγκεντρώνονται μπορούν να έχουν ημερομηνία λήξης. Η εμπειρία, όμως, λέει ότι συνήθως δεν συμβαίνει αυτό. Αν δούμε τι έγινε μετά την 11η Σεπτεμβρίου στην Αμερική και τις εξουσίες που δόθηκαν για τη συλλογή δεδομένων, αυτές ουσιαστικά δεν πάρθηκαν ποτέ πίσω. Με δεδομένο μάλιστα ότι έχουμε να κάνουμε με έναν δύσκολο ιό που δεν θα εξαλειφθεί εύκολα, κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί ότι θα πάρουμε πίσω όσα παραδώσαμε.
Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις οι κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν τις απαραίτητες πλατφόρμες με ασφάλεια και απευθύνονται σε εταιρείες, οι οποίες πιθανόν να έχουν και άλλα κίνητρα για τη συλλογή δεδομένων. Είναι ένα θέμα που πρέπει να συζητηθεί σε βάθος γιατί αφενός μπορεί βραχυπρόθεσμα να βοηθήσει στον περιορισμό της πανδημίας, αφετέρου ενέχει μακροπρόθεσμους κινδύνους που δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε.
- Συνήθως κρίσεις τόσο μεγάλου εύρους και βάθους αφήνουν σοβαρό αποτύπωμα σε πολλαπλά επίπεδα.
Η παρούσα κρίση θα λειτουργήσει ως επιταχυντής διεργασιών που ήδη είχαν αρχίσει να αναδύονται. Θα επιταχυνθεί η υιοθέτηση της αυτοματοποίησης και των ψηφιακών τεχνολογιών. Για παράδειγμα θα υπάρξει αλλαγή του μοντέλου που ήθελε όλο το manufacturing να βρίσκεται στην Κίνα. Τα εργοστάσια δεν δουλεύουν με ανθρώπους πια. Οι εργαλειομηχανές πληρώνονται το ίδιο και στην Κίνα και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Τα εργοστάσια δεν χρειάζονται βιομηχανικούς εργάτες αλλά προγραμματιστές. Δεν νομίζω ότι θα σταματήσει η παγκοσμιοποίηση, καθώς περνά όλο και περισσότερο στο πεδίο της πληροφορίας. Είδαμε, άλλωστε, πόσο βασιζόμαστε πια στα δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Η επόμενη μέρα θα έχει μεγαλύτερη μεταφορά πληροφορίας, παρά ανθρώπων.
- Ταυτόχρονα, όμως, είδαμε και επιτάχυνση μιας ψηφιακής πανδημίας με τη μορφή fake news, που ενοχοποιούν το 5G για τον κορονοϊό ή μας «προειδοποιούν» για το εμβόλιο που θα έχει τσιπάκι.
Έχει ενδιαφέρον ότι πρόκειται για μια μορφή ακραίας τεχνοφοβίας που διαδίδεται κάνοντας χρήση της τεχνολογίας. Πάντως είναι φυσικό για πολύ κόσμο να βρίσκει καταφύγιο σε τέτοιου είδους σενάρια συνωμοσίας. Αυτό θα είναι μαζί μας για πολύ καιρό ακόμα, ειδικά στην Ελλάδα, και έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την παιδεία. Δυστυχώς στην Ελλάδα είμαστε το ground zero αυτής της μάχης. Το φαινόμενο αυτό θα εξαλειφθεί μόνο όταν βελτιωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα. Το Διαδίκτυο είναι εδώ για να παραμείνει, ο συνεχώς αυξανόμενος όγκος πληροφορίας επίσης ήρθε για να μείνει, πρέπει να μάθουμε να είμαστε καλύτερο φίλτρο, καλύτεροι επεξεργαστές, κάτι που έχει να κάνει με δεξιότητες που αυτή τη στιγμή δεν αναπτύσσει το ελληνικό σχολείο. Και νομίζω δεν φαίνεται να νοιαζόμαστε ιδιαίτερα.
Αρχίζω να πιστεύω ότι επειδή η ελίτ της χώρας το πρόβλημα του σχολείου λίγο, πολύ το έχει λύσει, αφήνει για τους υπόλοιπους μια συνεχώς υποβαθμιζόμενη μετριότητα. Οι μεταρρυθμίσεις στην παιδεία περιορίζονται στα επιμέρους και παρακάμπτουν τα ουσιαστικά. Για παράδειγμα φέτος παραμένει ο ίδιος αριθμός εισαγομένων στα Πανεπιστήμια.
- Μιας και αναφερθήκατε στην Παιδεία, έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση σχετικά με τα online μαθήματα μέσω καμερών στις τάξεις. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Αυτό ακριβώς είναι που με ανησυχεί περισσότερο στο ζήτημα με τα προσωπικά δεδομένα. Η συζήτηση γίνεται σε λάθος βάση, διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο. Αυτό το υβριδικό μοντέλο με διδασκαλία τόσο με φυσική παρουσία, όσο και απομακρυσμένα ήρθε για να μείνει. Αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ δεν υπάρχει σοβαρό Πανεπιστήμιο που να λέει ότι θα ανοίξει κανονικά, με όλους τους φοιτητές να παρακολουθούν από αμφιθέατρα τα μαθήματα. Τα μαθήματα θα γίνονται από απόσταση και ίσως με κάποια περιορισμένη φυσική παρουσία, αλλά σε περιβάλλοντα χαμηλής πυκνότητας. Αυτό θα γίνει και στην Ελλάδα. Για να λειτουργήσουν τα σχολεία κανονικά θα πρέπει και κάποια παιδιά να παρακολουθούν από το σπίτι. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα, όπως θέλει να το παρουσιάζει η διδασκαλική ομοσπονδία.
Επίσης πρέπει να επισημανθεί ότι εν μέσω πανδημίας η τεχνολογία βοήθησε, αλλά εντελώς ασύμμετρα. Τα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία έκαναν κανονικά μάθημα. Αντί, λοιπόν, να δούμε πως θα κλείσουμε το χάσμα μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας εκπαίδευσης, προσπαθούμε να το διευρύνουμε με τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις.
- Σε ό,τι αφορά πάντως την ίδια την πανδημία, η Ελλάδα, με βάση τα επίσημα στοιχεία, θεωρείται μία από τις χώρες που τα ανταπεξήλθαν καλά σε αυτή την πρώτη φάση της πανδημίας. Τι ήταν αυτό που κάναμε σωστά;
Η κυβέρνηση έδρασε αποφασιστικά και έγκαιρα, πολύ πιο έγκαιρα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι ενώ στην Ελλάδα είχαμε ήδη λάβει μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας στην Ισπανία έκαναν συγκεντρώσεις κατ’ απαίτηση των Podemos, που είναι κυβερνητικός εταίρος. Η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει προσεκτικά με τα επόμενα βήματα, ωστόσο παρατηρείται μια χαλάρωση της κοινωνίας και ακούγονται διάφορα παράξενα, όπως «αφού ανοίγουν τα σχολεία γιατί να μην πάμε και εμείς στην πλατεία».
Το ζήτημα είναι απλό: όσο λιγότερες συγκεντρώσεις κάνεις τόσο λιγότερες ευκαιρίες μετάδοσης δημιουργούνται. Τώρα αν κάποιοι θεωρούν ότι το άνοιγμα των σχολείων έχει την ίδια κοινωνική χρησιμότητα με τη συγκέντρωση στην πλατεία, εγώ σηκώνω τα χέρια ψηλά.
- Οι ΗΠΑ με σχεδόν 90.000 νεκρούς λόγω της πανδημίας βρίσκεται σε εξέλιξη μια αντιπαράθεση για το αν λήφθηκαν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα. Την ίδια στιγμή δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν λόγο για ευθύνες της Κίνας. Η δική σας άποψη;
Η Κίνα έχει μεγάλη ευθύνη γιατί ενώ ήξεραν από νωρίς δεν είπαν τίποτα. Η Κίνα επέλεξε μια στάση τα εν οίκω μη εν δήμω. Αν όλοι ήξεραν την επικινδυνότητα της κατάστασης και είχαν πάρει μέτρα πολύ πιο γρήγορα, θα είχαμε γλιτώσει πολλές δεκάδες χιλιάδες ζωές. Από εκεί και πέρα όταν κατάλαβαν τη σοβαρότητα της κατάστασης αντέδρασαν δυναμικά και με τρόπο που στη Δύση δεν θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε.
Στις ΗΠΑ δεν υπήρξε μια ενιαία γραμμή από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο Τραμπ κράτησε μια αλλοπρόσαλλη στάση. Αρχικά έλεγε ότι είναι μια γρίπη, θα την περιορίσουμε, τον Απρίλιο θα ζεσταθεί ο καιρός και δεν θα υπάρχει θέμα κ.λπ. Έτσι κάθε πολιτεία αντέδρασε με διαφορετικά μέτρα, ανάλογα με τα κρούσματα που είχε. Τώρα η κατάσταση είναι σε ύφεση αλλά αφού πρώτα η Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, κατέγραφε ημερήσιους θανάτους τέσσερις φορές πάνω από το κανονικό για πάρα πολλές ημέρες.
