Αν έψαχνε για μπελάδες το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, τους βρήκε. Αντικατέστησε στο τιμόνι του Ελληνικού Φεστιβάλ τον μειλίχιο και ήπιο Γιώργο Λούκο με τον Jan Fabre, έναν καλλιτέχνη πολύ γνωστό στην Ευρώπη, αλλά όχι μονάχα για την τέχνη του. Είναι πασίγνωστος και για τις αμφιλεγόμενες επιλογές του, μερικές από τις οποίες δεν αντέχουν σε καμιά καλλιτεχνική πρωτοπορία.
Κορυφαία κίνηση που ξεσήκωσε τις φιλοζωικές οργανώσεις ανά το Βέλγιο και την Ευρώπη, ήταν ένα καλλιτεχνικό βίντεο για το γύρισμα του οποίου γάτες εκτοξεύονταν ακατάπαυστα στον αέρα. Οι γάτες φυσικά νιαούριζαν σπαρακτικά, και οι φιλόζωοι προσπάθησαν να σταματήσουν την απίστευτη αυτή κακοποίηση των αθώων ζώων. Τα γυρίσματα έγιναν τον Οκτώβριο του 2012 στο δημαρχείο της Αμβέρσας και οι συνεργάτες του καλλιτέχνη πετούσαν τις γάτες αέρα με στόχο αυτές να προσγειωθούν σε σκαλιά, στην είσοδο του κτηρίου. Ανέλαβαν οι τοπικές αρχές, οι οποίες κατηγόρησαν τον Φαμπρ ότι κακοποίησε γάτες στο όνομα της τέχνης. Και αυτό, διήρκεσε ώρες.
Ήταν τόσες οι διαμαρτυρίες του κόσμου που έσπευσε να συγκεντρωθεί στο σημείο, ώστε το γύρισμα να διακοπεί. Ο Φαμπρ δεν παραδέχτηκε το σφάλμα του, αντίθετα το απέδωσε σε συνομωσία των πολιτικών του εχθρών από το κεντροδεξιό κόμμα και ισχυρίστηκε ότι οι γάτες ήταν καλά στην υγεία τους. Δεν έπεισε όμως κανέναν. Έλαβε 20.000 e-mail διαμαρτυρίας και καταδίκες της πράξης του από φορείς και προσωπικότητες της Αμβέρσας.
Ένα χρόνο πριν, είχε παρουσιάσει στη Μπιενάλε της Βενετίας πέντε έργα του εμπνευσμένα από την Πιετά, το περίφημο γλυπτό του Μιχαήλ Άγγελου. Ένα από αυτά, συγκέντρωσε και πάλι τα βέλη. Η Παρθένος Μαρία έχει μορφή νεκροκεφαλής, ενώ ο Χριστός που εκείνη κρατά στην αγκαλιά της νεκρό, έχει τη μορφή του καλλιτέχνη.
Το 2000 ήθελε να κάνει μια εικαστική εγκατάσταση στη Γάνδη, και να βάλει 8.000 φέτες ζαμπόν γύρω από οκτώ νεοκλασικές κολώνες. Σκόπευε να τις αφήσει εκεί τρεις μήνες, ώστε να μαζευτούν σμήνη από μύγες... Ιδέα ταιριαστή για κάποιον που ζωγράφιζε χρησιμοποιώντας σωματικά υγρά του ίδιου και της φίλης του.
Γενικώς, ο ίδιος διατείνεται πως η τέχνη πρέπει να προκαλεί εντάσεις και διαφωνίες και να είναι αμφιλεγόμενη. Άρα, και να προκαλεί. Και εδώ είναι το θέμα. Ο Γιαν Φαμπρ είναι καλλιτέχνης με αξία. Όμως, πόσο μπορεί να σταθεί επάξια σε μια δημόσια θέση; Και τι θα γίνει αν, όσο κατέχει αυτή τη θέση, κάποιο έργο του αποτελέσει στοιχείο διαμάχης;
Για τα επόμενα τρία χρόνια λοιπόν, (αν γίνει θαύμα και δεν ξεσπάσουν ανάλογα σκάνδαλα,) ο 58χρονος Φλαμανδός εικαστικός, σκηνοθέτης, χορογράφος, σκηνογράφος και σχεδιαστής αναλαμβάνει το τιμόνι του Ελληνικού Φεστιβάλ. Ελπίζουμε ότι αυτό σημαίνει πως θα εγκατασταθεί στην Ελλάδα και θα εργάζεται εδώ για τη θέση στην οποία τον προσλαμβάνουν και δεν θα διευθύνει τα πάντα από το Βέλγιο. Διότι, είναι ένας δρων καλλιτέχνης. Αλλά αυτό δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του φεστιβάλ.
Ο καλλιτέχνης έχει επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα. Η τελευταία του επίσκεψη ήταν στα περσινά Δημήτρια, με το 24ωρο Mount Olympus στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Δεν έχουμε παρά να περιμένουμε τη συνέντευξη Τύπου που θα δώσει σύντομα με τον Αριστείδη Μπαλτά. Μετά, θα πρέπει να ασχοληθεί και με το φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ. Κάτι το οποίο μέχρι τώρα απασχολούσε συγκεκριμένο σύμβουλο του υπουργού, στον οποίο έστελναν όλοι τις προτάσεις τους.
Αντιγόνη Καρατάσου
