Τον Ερντογάν φαίνεται να αντιγράφει, ο λευκορώσος πρόεδρος, Αλεξάντερ Λουκάσενκο, ο οποίος ακολουθεί συστηματικά ανάλογη στρατηγική εργαλειοποίησης των μεταναστών με στόχο να πιέσει την ΕΕ. Αποτέλεσμα, εικόνες στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας, ανάλογες με εκείνες στον Εβρο το Φεβρουάριο του 2020. Ανεξακρίβωτος ο αριθμός νεκρών εκατέρωθεν της μεθορίου. Ακολουθώντας κατά γράμμα την στρατηγική του Τούρκου προέδρου, ο Λουκασένκο στριμώχνει χιλιάδες ανθρώπους στα σύνορα της χώρας του με την Ε.Ε, υπό την υπόσχεση ότι θα περάσουν στη Δύση.
Με την Ευρώπη να αντιστέκεται στις πιέσεις και την Frontex να προειδοποιεί ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα, χιλιάδες μετανάστες βρίσκονται αντιμέτωποι με το δριμύ ψύχος, την πείνα και τη βία των δυνάμεων ασφαλείας των χωρών εκεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει ήδη ανεξακρίβωτος αριθμός νεκρών εκατέρωθεν της μεθορίου.
Η αρχή της κρίσης
Πως ξεκίνησε όμως αυτή η νέα κρίση; Εδώ και πολύ καιρό, η Λευκορωσία βρίσκεται στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της καταπάτησης των δημοκρατικών θεσμών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον τελευταίο ευρωπαίο «δικτάτορα» Αλεξάντερ Λουκασένκο. Παρά την καθυστέρηση, η Κομισιόν άρχισε να επιβάλλει κυρώσεις κατά των ανθρώπων που συνδέονται άμεσα με το λευκορωσικό καθεστώς.
Αφορμή, αποτέλεσε η αποκαλούμενη κρατική αεροπειρατεία του περασμένου Μαΐου, όταν αεροσκάφος της λευκορωσικής πολεμικής αεροπορίας υποχρέωσε πολιτικό αεροπλάνο της Ryanair που εκτελούσε την πτήση Αθήνα-Βίλνιους, αλλά διέρχονταν από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, να προσγειωθεί εκτάκτως στο Μινσκ. Αποτέλεσμα να συλληφθεί ο δημοσιογράφος Ρόμαν Προτάσεβιτς, επικριτής του καθεστώτος Λουκασένκο.
Η αντίδραση της Ευρώπης
Η άμεση ανταπόκριση της ΕΕ, ήταν η απόφαση να μην ξαναπεράσει ευρωπαϊκό σκάφος από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, αλλά και να απαγορεύσει τη διέλευση αεροσκάφους της χώρας από τον εναέριο χώρο της Ε.Ε.
Με χιλιάδες μετανάστες να καταφτάνουν από Ιράκ και Συρία, με τελική κατεύθυνση χώρες της Ε.Ε, ο Λουκασένκο κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι οι εναντίον του οικονομικές κυρώσεις στερούν από τη Λευκορωσία τη δυνατότητα αντιμετώπισης του κύματος των προσφύγων, γεγονός που οδήγησε και στην εργαλοιοποίησή τους για την πίεση της ΕΕ να αναστείλει τα εν λόγω μέτρα.
Πολωνία, Λετονία και Λιθουανία, δεν άργησαν να βιώσουν την νέα αυτή ανθρωπιστική κρίση, με τη Βαρσοβία να περνά νόμο για την ανέγερση τείχους στα πολωνο-λευκορωσικά σύνορα.
Πόλεμος φυσικού αερίου
Στον αντίποδα ο Λουκασένκο απείλησε ότι η χώρα του θα απαντήσει σε κάθε νέα ευρωπαϊκή κύρωση, η οποία συνδέεται με την κρίση των μεταναστών στα σύνορα ανάμεσα στη Λευκορωσία και την Πολωνία, την ευθύνη για την οποία οι Βρυξέλλες αποδίδουν στο Μινσκ. Απείλησε μάλιστα με διακοπή της λειτουργίας του αγωγού αερίου που διασχίζει τη Λευκορωσία και παραδίδει ρωσικό αέριο ζωτικής σημασίας για τους Ευρωπαίους. «Ζεσταίνουμε την Ευρώπη και εξακολουθούν να μας απειλούν ότι θα κλείσουν τα σύνορα. Και αν κλείσουμε τη ροή του φυσικού αερίου; Γι' αυτό, θα συνιστούσα η πολωνική ηγεσία, οι Λιθουανοί και άλλοι ανεγκέφαλοι άνθρωποι να σκέφτονται προτού μιλήσουν», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Λουκασένκο.
«Καταδικάζει» την κρίση ο Πούτιν
Η Μόσχα βεβαίως αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη. Δεν πρόκειται να αφήσει μία προστατευόμενή της χώρα να υπαγορεύσει τη ρωσική ενεργειακή πολιτική απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλο το προηγούμενο διάστημα ο Βλάντιμιρ Πούτιν έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στο να δημιουργήσει μια εταιρική σχέση με τους Ευρωπαίους. Η σχέση του με το Βερολίνο άλλωστε υπήρξε αντικείμενο διαμάχης εντός της ευρωαμερικανικής συμμαχίας και επιβίωσε παρ´ όλα αυτά, πάρα την αντίδραση της προεδρίας Μπαιντεν.
Ξεκάθαρο επομένως το μήνυμα Πούτιν ότι η Λευκορωσία δεν διαβουλεύτηκε μαζί του, πριν απειλήσει με διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, προσθέτοντας ότι μία τέτοια κίνηση εμπεριέχει τον κίνδυνο επιδείνωσης των διμερών σχέσεων μεταξύ του Μινσκ και της Μόσχας.
Η δήλωση αυτή βέβαια, έρχεται σε αντίφαση με την προειδοποίηση που είχε δώσει νωρίτερα στην ΕΕ ότι οποιαδήποτε άλλη κύρωση επιβληθεί στη Λευκορωσία, θα έχει αντίκτυπο στον «αγωγό φυσικού αερίου».
Ανησυχία και στις ΗΠΑ
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέφρασε χθες Παρασκευή τη «μεγάλη ανησυχία» του για την κρίση στα σύνορα της Λευκορωσίας και της Πολωνίας, λίγη ώρα έπειτα από παρόμοια τοποθέτηση της αντιπροέδρου του, της Κάμαλας Χάρις.
«Έχουμε εκφράζει την ανησυχία μας στη Ρωσία (...) και στη Λευκορωσία», ανέφερε σε δημοσιογράφους ο πρόεδρος των ΗΠΑ προτού αναχωρήσει για να περάσει το Σαββατοκύριακο στην προεδρική εξοχική κατοικία, στο Καμπ Ντέιβιντ.
Το κρύο ντους πάντως από τη Μόσχα δείχνει και τα όρια επιρροής του Λουκασένκο. Εδώ και καιρό, η επικεφαλής της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, που βρίσκεται σε εξορία, είχε προειδοποιήσει για τη φαιδρότητα των προερχόμενων από το Μίνσκ, απειλών.
