Οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου επιταχύνουν την προετοιμασία τους για το λανσάρισμα ψηφιακού χρήματος με στόχο να αποκρούσουν τις αναδυόμενες απειλές στα παραδοσιακά μετρητά και για να εξομαλύνουν τα συστήματα πληρωμών.
Τις τελευταίες εβδομάδες κεντρικές τράπεζες από την Κίνα μέχρι τη Βρετανία εντείνουν την έρευνα και το τεστάρισμα αυτής της τεχνολογίας καθώς οι δυνητικοί αντίπαλοι όπως το bitcoin τείνουν να γίνουν περισσότερο αποδεκτοί από τον επενδυτικό και επιχειρηματικό κόσμο.
Το ψηφιακό χρήμα που μελετούν οι κεντρικές τράπεζες, το λεγόμενο CBDC (central bank digital currency) θα είναι το ηλεκτρονικό αντίστοιχο των χαρτονομισμάτων και των κερμάτων. Οπως και τα παραδοσιακά μετρητά, το ψηφιακό νόμισμα θα είναι άμεση απαίτηση από την κεντρική τράπεζα που το εκδίδει, επιτρέποντας στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να κάνουν ηλεκτρονικές πληρωμές και μεταβιβάσεις χρημάτων.
Μέχρι σήμερα η πρόσβαση στο χρήμα των κεντρικών τραπεζών πέραν των χαρτονομισμάτων περιορίζεται στις τράπεζες. Η ευρεία πρόσβαση στο ψηφιακό χρήμα των κεντρικών τραπεζών θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ψηφιακά μετρητά χρησιμοποιούνται σήμερα μέσω των χρεωστικών και πιστωτικών καρτών η των εφαρμογών πληρωμών όταν ψωνίζουμε σε καταστήματα για παράδειγμα. Αυτό το ψηφιακό χρήμα όμως δημιουργείται από τις εμπορικές τράπεζες με βάση τα ποσά που πιστώνονται ηλεκτρονικά στους λογαριασμούς τους στην κεντρική τράπεζα.
Αυτή η μορφή ψηφιακού χρήματος όμως δεν είναι τελείως άνευ ρίσκου όπως θα είναι το ψηφιακό χρήμα των κεντρικών τραπεζών.
Οι καταθέσεις στις τράπεζες είναι εγγυημένες μέχρι ενός ποσού από τις κυβερνήσεις. Αν μια τράπεζα καταρρεύσει υπάρχει ο κίνδυνος οι καταθέτες να χάσουν μέρος της αποταμίευσης τους.
Οι κεντρικές τράπεζες προετοιμάζουν το δικό τους ψηφιακό χρήμα γιατί δεν θέλουν να χάσουν τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος και των συστημάτων πληρωμών στα κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin.
Η διάδοση άλλων μορφών πληρωμών που δεν εποπτεύονται από τις κεντρικές τράπεζες μπορεί να αποδυναμώσει τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος και την χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Παρόλο που η απειλή φαίνεται μακρινή, η αυξανόμενη αποδοχή των κρυπτονομισμάτων δημιουργεί ανησυχία στις νομισματικές αρχές. Με τη χρήση χαρτονομισμάτων να μειώνεται στις καθημερινές συναλλαγές, το λανσάρισμα του CBDC σημαίνει οτι το κοινό θα έχει πρόσβαση σε ψηφιακό χρήμα των κεντρικών τραπεζών που θα αποτελέσει ένα νέο εργαλείο μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής στην οικονομία.
Η μορφή που μπορεί να πάρει το ψηφιακό χρήμα των κεντρικών τραπεζών θα εξαρτηθεί από τους σκοπούς τους. Μπορεί να πάρει τη μορφή μιας ένδειξης που σώζεται στο κινητό τηλέφωνο η μιας προπληρωμένης κάρτας.
Μπορεί επίσης να υπάρχει σε ένα λογαριασμό που χειρίζεται άμεσα η κεντρική τράπεζα η μια διαμεσολαβούσα τράπεζα. Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιεί ένα blockchain, την τεχνολογία που τρέχει τα κρυπτονομίσματα.
Η κεντρική τράπεζα της Κίνας έχει πει ότι το ψηφιακό γουάν δεν θα έχει εξάρτηση σε blockchain. H e-κορώνα που τεστάρει η σουηδική κεντρική τράπεζα όμως βασίζεται σε blockchain, όπως και το bitcoin. H νομισματική αρχή της Κίνας θέλει να είναι η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που θα εκδώσει ψηφιακό χρήμα και η προετοιμασία της, που αποτελεί μέρος της προσπάθειας της να διεθνοποιήσει το γουάν, βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Οι κεντρικές τράπεζες της Δύσης βαδίζουν με πιο αργά βήματα στην κατεύθυνση αυτή.
Στις ΗΠΑ η Federal Reserve έχει δηλώσει ότι δεν θα σπεύσει να δημιουργήσει το ψηφιακό δολάριο αλλά το πρότζεκτ θα αρχίσει να κινείται τη φετινή χρονιά.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διερευνά το λανσάρισμα του ψηφιακού ευρώ μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας έχει επιταχύνει την έρευνα της χωρίς να προβαίνει σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Οι μικρότερες κεντρικές τράπεζες έχουν επίσης ενεργοποιηθεί, όπως στις Μπαχάμες που πέρυσι ήταν η πρώτη χώρα που εισήγαγε ψηφιακό νόμισμα.
Η μαζική μετανάστευση στο ψηφιακό χρήμα ενδέχεται να στερήσει τις εμπορικές τράπεζες από φθηνό χρήμα όπως είναι οι καταθέσεις των αποταμιευτών.
Σε φάσεις κρίσεων υπάρχει ο κίνδυνος οι αποταμιευτές να αποσύρουν μαζικά τις καταθέσεις τους από τις εμπορικές τράπεζες προτιμώντας την ασφάλεια των μετρητών που εγγυάται η κεντρική τράπεζα.
Για να αποτραπεί το ρίσκο αυτό, στους σχεδιασμούς των κεντρικών τραπεζών θα υπάρχει οροφή στα ποσά του ψηφιακού χρήματος που θα μπορούν να διακρατούν οι αποταμιευτές.
Ένας άλλος δυνητικός κίνδυνος έχει να κάνει με τις αναδυόμενες οικονομίες που έχουν εξάρτηση στα ξένα νομίσματα όπως το δολάριο ΗΠΑ. Η εύκολη πρόσβαση και χρήση ψηφιακού χρήματος μπορεί να επιταχύνει την πτώση των εθνικών νομισμάτων, αποδυναμώνοντας την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής, εξέλιξη που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις οικονομίες.
