«Η επιδημία δεν είναι μόνο αντικείμενο του κράτους, αλλά κυρίως αντικείμενο του πολίτη. Είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης Προστατεύουμε το σύστημα υγείας μας, δεν το απασχολούμε χωρίς λόγο. Προστατεύουμε τους υγειονομικούς. Προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες, τους ηλικιωμένους μας», αναφέρει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες Νικόλαος Σύψας.
Συγκεκριμένα ο καθηγητής μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό «Πρακτορείο Fm 104, 9», αφού σχολιάζει ότι ο ΠΟΥ άργησε να κηρύξει πανδημία για τον κορονοϊό, απαντά σε ερωτήματα που ταλανίζουν όλους τους Έλληνες τις τελευταίες ημέρες, καθότι τα δεδομένα για τον νέο αυτό ιό, που οι επιστήμονες μελετούν νυχθημερόν, αλλάζουν συνεχώς.
«Είναι καλό να χρησιμοποιούμε κλιματισμό; Μένει στον αέρα ο κορονοϊός, όπως κάποιοι υποστηρίζουν; Πόσες μέρες διαρκεί η περίοδος επώασης, και πόσες η ανάρρωση; Θα φέρουν οι υψηλές θερμοκρασίες την «Άνοιξη»; Πόσο τελικά επικάθεται αυτός ο ιός σε επιφάνειες και σε ποιές;», είναι κάποια από τα ερωτήματα που τίθενται από μεγάλη μερίδα του κόσμου και στα οποία δίδονται απαντήσεις.
Παράλληλα, ο κ. Σύψας μεταξύ άλλων σχολιάζει αιχμηρά, fake news που κυκλοφορούν στα socia media, αναφερόμενος σε επιδημιολογικά δεδομένα για το προληπτικό κλείσιμο των σχολείων, ενώ απαντά στο πώς ερμηνεύεται λοιμωξιολογικά η γεωμετρικη αύξηση των θυμάτων στη γειτονική μας Ιταλία, τι προοιωνίζεται η υποχώρηση του ιού μετά από δίμηνο στην Κίνα για τον υπόλοιπο πλανήτη, καθώς και υπό ποιές προϋποθέσεις μπορεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας να αντεπεξέλθει στην πανδημία.
- Tι σημαίνει πρακτικά πανδημία; Ο κόσμος τρομάζει στη λέξη.
Αναφορικά με το τί πραγματικά συνιστά ο όρος πανδημία ο κ. Σύψας αναφέρει ότι συνιστά έναν τεχνικό επιδημιολογικό όρο που σημαίνει ότι έχουμε μία επιδημία, έναν λοιμογόνο παράγοντα, ο οποίος εξαπλώνεται και στις πέντε ηπείρους, προσβάλλει πολύ κόσμο, και εξαπλώνεται γρήγορα. Παράλληλα, επισημαίνει ότι έχουμε έναν καινούργιο ιό, η ανθρωπότητα δεν έχει αντισώματα σε αυτό τον ιό, και αυτό προκαλεί τρόμο, κάτι που είναι απολύτως κατανοητό. Όμως αν δούμε τα στοιχεία που έχουμε από την Κίνα, ξέρουμε ότι το 80-85% των ανθρώπων που θα μολυνθούν από τον ιό, έχουν πολύ ήπια συμπτώματα και αυτοϊώνται. Επομένως πρέπει να επικεντρωθούμε στο υπόλοιπο 10-15%, των ατόμων που θα χρειαστούν φροντίδα από το σύστημα υγείας. Ο λόγος που κηρύσσεται η ανθρωπότητα σε κατάσταση πανδημίας, είναι για να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα. Κατά την προσωπική μου γνώμη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας άργησε να το κάνει. Η κατάσταση των δεδομένων αλλάζει συνεχώς στη χώρα μας, όπως και αλλού, και ως εκ τούτου η επιτροπή που συμβουλεύει την πολιτική ηγεσία, συνεδριάζει σχεδόν κάθε μέρα, εκτιμά τα νέα δεδομένα, και παίρνει συνεχώς νέες αποφάσεις όσον αφορά τα μέτρα.
Σε ερώτηση για το αν ο ιός μεταδίδεται από τα aircondition, ο κ. Σύψας αναφέρει ο κλιματισμός είναι ένα σύστημα, με το οποίο ανακυκλώνεται πρακτικά ο αέρας. Δεν διαθέτουν σύστημα βιολογικών φίλτρων, τα οποία να κατακρατούν τα παθογόνα, συνεπώς, όπως τονίζει μία καλή ιδέα είναι να κλείνουμε τα aircondition στη διάρκεια μιας επιδημίας, τόσο στο κρύο όσο και στο ζεστό, επισημαίνοντας παράλληλα ότι ο κλιματισμός και ιδίως τα κεντρικά συστήματα στα κτίρια μεταφέρουν ιούς από τον ένα όροφο στον άλλο ή από το ένα δωμάτιο στο άλλο.
Αναφορικά με το αν επιζεί στον αέρα ο ιός ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ ανέφερε ότι παραμένει μόνο στα σταγονίδια που εκπέμπει ένας ασθενής που βήχει και φτερνίζεται, και μάλιστα σε απόσταση έως και ενός μέτρου. «Από εκει μεταδίδεται, και μην ακούτε τα υπόλοιπα».
Σε ερώτηση της δημοσιογράφου για το χρόνο επιβίωσης του ιού σε επιφάνειες, ο κ. Σύψας δήλωσε ότι μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια για τις μεταλλικές επιφάνειες όπως π.χ. τα πόμολα ή οι χειρολαβές στα λεωφορεία, με το χρόνο επιβίωσης να είναι δύο έως τρεις ώρες. «Για τις υπόλοιπες επιφάνειες πραγματικά όντως αυτό αλλάζει, βγαίνουν συνέχεια νέα στοιχεία. Υπενθυμίζω ότι δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τον ιό». Πάντως, όπως επισημαίνει ο κ. Σήψας «η καλύτερη στρατηγική είναι όταν αγγίζουμε επιφάνεια δημόσιας χρήσης να καθαρίζουμε μετά τα χέρια μας, και κυρίως να μην ακουμπάμε τα χέρια μας στο πρόσωπο μας. Όπως είπε και ο πρωθυπουργός καθένας έχει ατομική ευθύνη για τα ατομικά μέτρα προστασίας. Και πρέπει να τα ενεργοποιήσουμε όλοι. Να αλλάξουμε τις συνήθειες μας.»
το Hopkins που μπορεί και να μην είναι η τελευταία τούτη την ώρα που μιλάμε- έκανε λόγο για μέσο διάστημα επώασης πέντε μέρες. Έχουμε διαβάσει όμως ότι μπορεί να είναι και 27 ημέρες. Τι ισχύει;
Σχετικά με το χρόνο επώασης του κορονοϊού, καθώς πρόσφατη θεωρία του πανεπιστημίου J. Hopkins, κάνει λόγο για μέσο διάστημα επώασης τις πέντε ημέρες, ο καθηγητής ανέφερε ότι ακόμα και τώρα δεν υπάρχει βεβαιότητα για αυτό, καθώς «Δεν έχουμε όλες τις πληροφορίες που θέλουμε. Φαίνεται όμως ότι στα παιδιά ενδεχομένως να μεταδίδεται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που η επιτροπή εμπειρογνωμόνων έδωσε οδηγία-συμβουλή προς την πολιτική ηγεσία να κλείσει τα σχολεία. Στον υπόλοιπο πληθυσμό όμως στους ενήλικες, φαίνεται ότι η ενδιάμεση επώαση είναι αυτό που είπατε, δηλαδή πέντε ημέρες. Η περίοδος επώασης είναι από 3-7 ημέρες, χωρίς βέβαια να αποκλείεται σε λίγους ανθρώπους ο χρόνος επώασης να είναι μεγαλύτερος.»
- Τώρα μια και αναφερθήκατε στα παιδιά, υπάρχουν θεωρίες ότι με το προληπτικό κλείσιμο των σχολείων μειώνεται η ένταση των επιδημιών. Από την άλλη δεν φαίνεται να τα κρατάνε και στο σπίτι οι γονείς.
Ως προς το γεγονός ότι παρά το κλείσιμο των σχολείων οι γονείς δεν φαίνονται ικανοί να κρατήσουν τα παιδιά σπίτι τους, ο κ. Σύψας επεσήμανε ότι η επιστήμη της επιδημιολογίας, μας λέει ότι κλείνοντας τα σχολεία, κερδίζουμε περίπου δύο εβδομάδες όσον αφορά την κορύφωση της επιδημίας, αφήνοντας τα περιστατικά να απλωθούν περισσότερο στο χρόνο, και έτσι αποφεύγεται η μεγάλη εισροή κρουσμάτων σε μικρό χρονικό διάστημα, προκειμένου να μην πιεστεί πολύ το σύστημα υγείας. «Άρα στηριζόμαστε σε επιστημονικά δεδομένα της γρίπης για το κλείσιμο των σχολείων. Αυτό κάνει η επιτροπή εμπειρογνωμόνων και αυτή πρέπει να ακούει ο κόσμος και όχι θεωρίες από δω κι από εκεί» επισημαίνει ο καθηγητής, ενώ όσον αφορά στα παιδιά που είναι έξω, είπε ότι θα επικαλεσθεί την ομιλία του πρωθυπουργού με δύο λέξεις: «Ατομική ευθύνη. Η επιδημία δεν είναι μόνο αντικείμενο του κράτους, αλλά κυρίως αντικείμενο του πολίτη. Αν ο κάθε πολίτης δεν πάρει στα χέρια του το θέμα και δεν κάνει αυτά που πρέπει, μην περιμένετε πολλά πράγματα. Είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης των γονέων, αλλά και των μεγάλων παιδιών.»
- Υψηλές θερμοκρασίες. Είναι καλό τώρα που μπαίνει η Άνοιξη; Γιατί έχουμε ακούσει πολλές εκδοχές.
Ερωτώμενος ο κ. Σύψας για το αν τελικά θα παίξει θετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας η σταδιακή άνοδος της θερμοκρασίας, δήλωσε ότι αυτό είναι κάτι που δε μπορούμε να γνωρίζουμε, καθώς ο ιός είναι καινούργιος. «Κανείς δεν ξέρει πώς θα συμπεριφερθεί το καλοκαίρι, όταν ανέβουν οι θερμοκρασίες. Ελπίζουμε να συμπεριφερθεί όπως οι υπόλοιποι κορονοϊοί, δηλαδή αυτός του κοινού κρυολογήματος, ή το SARS και το MERS, που το καλοκαίρι μπαίνουν σε μεγάλη ύφεση. Αυτή είναι η ελπίδα μας.»
Αναφορικά με το αν ευσταθούν οι φερόμενες προτάσεις γιατρού πού ήταν στη Γουχάν, για ζεστό νερό και γαργάρες με ιωδιούχο σκεύασμα, που ήταν μία δημοφιλής ανάρτηση στα social media την εβδομάδα που πέρασε, ο κ. Σύψας παρακαλεί τον κόσμο να μην διαβάζει τέτοιου είδους αναρτήσεις. «Υπάρχει ο ΕΟΔΥ, το υπουργείο Υγείας, η ΓΓ Πολιτικής Προστασίας», επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν θα απαντάω για κάθε βλακεία που θα δημοσιεύεται».
Αναφερόμενος στην «λοιμωξιολογικά» γεωμετρική αύξηση των θυμάτων στη γειτονική μας Ιταλία ο καθηγτής του ΕΚΠΑ δήλωσε ότι το θέμα είναι πολυπαραγοντικό. «Ο κυριότερος παράγων είναι ότι η Ιταλία έχει μεγάλο ποσοστό πληθυσμού που είναι υπερήλικες, δηλαδή τρίτης και τέταρτης ηλικίας (ο μέσος όρος ηλικίας των θανόντων είναι 82,5 έτη). Ο δεύτερος σημαντικός παράγων είναι ότι όλα τα κρούσματα συνέβησαν στη Βόρειο Ιταλία και κυρίως στη Λομβαρδία, με αποτέλεσμα να πιεστεί πάρα πολύ το τοπικό σύστημα υγείας, και να μην τα καταφέρει πάρα πολύ καλά. Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις, αλλά αυτό θα το κρίνουμε και θα το αναλύσουμε όταν με το καλό περάσει η επιδημία.»
- Στην Ιταλία βλέπουμε ότι το πρόβλημα έχει μετεξελιχθεί σε κρίση εντατικής. Σας τρομάζει κάτι αντίστοιχο για την Ελλάδα;
Παράλληλα, ο κ. Σύψας τόνισε ότι όταν έχουμε έναν νέο ιό ο οποίος κάνει επιδημία και μάλιστα πανδημία, δε μπορεί να προβεί σε προβλέψεις για το τι θα γίνει στην Ελλάδα, κρίνοντας σε σχέση με το τι συμβαίνει στην Ιταλία, ωστόσο επεσήμανε ότι «Εκείνο το οποίο όμως θέλω να πω σίγουρα, είναι ότι ο καθένας έχει ατομική ευθύνη για την επιδημία. Προστατεύουμε το σύστημα υγείας μας, δεν το απασχολούμε χωρίς λόγο. Προστατεύουμε τους υγειονομικούς. Προστατεύουμε τις ευπαθείς ομάδες. Αυτές είναι κινήσεις που πρέπει να γίνουν τώρα.»
Στην ερώτηση για το αν το εθνικό σύστημα υγείας είναι ικανό να αντεπεξέλθει στην πανδημία ο καθηγητής απαντά κατηγορηματικά πως «ναι, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι ο πολίτης θα το χρησιμοποιεί μόνο όταν υπάρχει ανάγκη», προσθέτοντας ότι «Εάν έχει ένα κοινό κρυολόγημα, βήχα και πυρετό θα κάθεται σπίτι του. Επίσης όταν ο πολίτης είναι πολύ άρρωστος και θέλει ιατρική βοήθεια, ενημερώνει από πρίν το νοσοκομείο που θα πάει, από την πύλη ότι ενδεχομένως να μεταδίδει, μπαίνει στο νοσοκομείο με μάσκα, και έχει ειδοποιηθεί ήδη ο γιατρός ότι έρχεται κάποιο πιθανό κρούσμα, έτσι ώστε να το διαχειριστεί σωστά». Παράλληλα, επεσήμανε ότι «Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες στα νοσοκομεία, τα άτομα δηλαδή με πυρετό και βήχα να περιφέρονται, είναι λάθος».
- Η νόσηση που ακούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις μεταβάλλεται επί τα χείρω μετά την έκτη- έβδομη μέρα, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ή σχετίζεται περισσότερο με άτομα που έχουν επιβαρυμένη υγεία;
Σχετικά με τις πληροφορίες ότι η νόσηση σε κάποιες περιπτώσεις χειροτερεύει μετά την έκτη ή και έβδομη εβδομάδα, ο κ. Σύψας ανέφερε πως αυτό συμβαίνει κυρίως σε ανθρώπους που είναι υψηλού κινδύνου, επαναλαμβάνοντας ότι το 80-85% έχει ήπια νόσηση, κάθεται σπίτι του, πίνει νερό και παίρνει αντιπυρετικά. Επίσης τόνισε εμφατικά πως «Σε άτομα κάτω των 40 ετών η θνησιμότητα είναι 0.2%. Δηλαδή πιο πολύ κινδυνεύεις από τροχαίο πάρα από κορονοϊό. Στα παιδιά δε κάτω των δέκα ετών η θνησιμότητα είναι μηδέν. Αυτά είναι τα πραγματικά νούμερα. Άρα όλοι να είμαστε ήρεμοι.»
Σχετικά με τις δηλώσεις του Εκτελεστικού Διευθυντή του ΠΟΥ Dr Mike Ryan, ότι η ανάρρωση από τη μέτρια νόσηση μπορεί να διαρκέσει και 6 εβδομάδες, ενώ από τη σοβαρή μπορεί να χρειαστούν μήνες ο κ. Σύψας δήλωσε ότι πληροφορίες από το ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων) που εκδόθηκαν την Τετάρτη, αναφέρουν ότι με τα μέχρι στιγμής δεδομένα στις ήπιες περιπτώσεις από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την ανάρρωση είναι περίπου δύο εβδομάδες, ενώ για τις βαριές περιπτώσεις, από την έναρξη των συμπτωμάτων έως την ανάρρωση είναι περίπου 3-6 εβδομάδες.
Πάντως, ο καθηγητής τόνισε ότι τα επιδημιολογικά δεδομένα αναθεωρούνται σε καθημερινή βάση.
- Στην Κίνα βλέπουμε μια καμπύλη, εντός διμήνου να υποχωρεί η επιδημία. Πιστεύετε ότι θα γίνει κάτι αντίστοιχο και στην Ελλάδα ή στις υπόλοιπες χώρες;
Τέλος, αναφερόμενος στο γεγονός ότι στην Κίνα η καμπύλη υποδεικνύει πως εντός διμήνου η επιδημία υποχωρεί ο κ. Σύψας είπε ότι αυτό είναι το πολύ καλό νέο και δήλωσε ότι κι εμείς ακριβώς σε δύο μήνες γύρω στο Μάιο θα έχουμε βγει σε ήρεμα νερά πλέον.
