Αν η ρωσική πλευρά και ο ελιγμός που φαίνεται να κάνει, όπως και αν είναι ειλικρινής η πληροφορία ότι ο Β. Πούτιν θα μπορούσε να συναντήσει τον Β. Ζελένσκι, τότε πιθανώς στην Ουκρανία να έχει ανοίξει ένα παράθυρο διαλόγου.
Σίγουρα η Ρωσία δεν μπορεί να συνεχίσει για καιρό ένα τέτοιο πόλεμο, με συνεχώς αυξανόμενο πολιτικό, διπλωματικό, στρατιωτικό και ανθρώπινο για την ίδια κόστος. Ίσως τις επόμενες εβδομάδες να φανεί στην πράξη και όχι στα λόγια μια αποκλίμακωση, καθώς όσο δυσκολεύει η θέση για τον Ζελένσκι, άλλο τόσο πιέζεται και ο Πούτιν.
Οι ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία έχουν μέχρι τώρα πάει άσχημα. Οι ρωσικές απώλειες ανάγονται σε χιλιάδες οπλίτες και δύο στρατηγούς νεκρούς μέσα σε δύο εβδομάδες, όταν στα οκτώ χρόνια της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν κατά τη δεκαετία του 1980 οι σοβιετικές απώλειες ήταν 15.000 νεκροί.
Για να μειώσει τις απώλειές του, ο ρωσικός στρατός αποφεύγει τώρα τις αστικές μάχες, που αποτελούν ιδιαίτερα ευνοϊκό πεδίο για τον αμυνόμενο (βλέπε Στάλινγκραντ). Αντί αυτών, βομβαρδίζει από μακριά τις ουκρανικές πόλεις με πυραύλους και βαρύ πυροβολικό, πλήττοντας αμάχους και αυξάνοντας το μίσος των Ουκρανών για τους Ρώσους.
Ως στρατηγική νίκης πάντως οι βομβαρδισμοί των πόλεων θα αργήσουν να φέρουν αποτελέσματα (οι γερμανικές πόλεις στον Δεύτερο Παγκόσμιο βομβαρδίζονταν για χρόνια). Ως εκ τούτου, είναι πιθανόν οι Ρώσοι να εξαπολύσουν νέες επιθέσεις με σκοπό τη συντριβή του ουκρανικού στρατού και την κατάληψη του Κιέβου για την εγκατάσταση κυβέρνησης μαριονέτας (αυτό εννοεί ο Πούτιν όταν επιμένει στην «αποναζιστικοποίηση» της ουκρανικής κυβέρνησης – παρότι ο Ζελένσκι είναι Εβραίος).
Ήδη όμως έχει ξεκινήσει ουκρανικός ανταρτοπόλεμος από τις δυνάμεις πολιτοφυλακής που εξόπλισε η ουκρανική κυβέρνηση. Κλασικοί θεωρητικοί της στρατηγικής όπως ο Κλαούζεβιτς και ο Λιντέλ Χαρτ είχαν επισημάνει, ότι για την επιτυχία ενός αντάρτικου είναι κρίσιμο να επιχειρεί σε μεγάλα εδάφη (η Ουκρανία είναι η δεύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης μετά τη Ρωσία) και να τροφοδοτείται από έξω με πολεμοφόδια. Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις των 180.000 επαρκούν για να νικήσουν τον ουκρανικό στρατό, εφόσον οι Ρώσοι βελτιώσουν την επιμελητεία και τη στρατηγική τους, θα χρειαστεί δυνάμεις της τάξης του ενός εκατομμυρίου για να εξουδετερώσουν έναν ουκρανικό ανταρτοπόλεμο.
Όσο παραμένει ο Πούτιν στην εξουσία, θα επιμείνει στην προσπάθεια καθυπόταξης της Ουκρανίας με καταστροφικές συνέπειες και για τις δύο χώρες. Λαϊκή εξέγερση εναντίον του είναι απίθανη, δεδομένου ότι τα ρωσικά ΜΜΕ προβάλουν πλέον μόνο την καθεστωτική προπαγάνδα. Η μόνη περίπτωση ταχείας εξόδου από τον πόλεμο είναι να ανατραπεί ο Πούτιν από το ίδιο το καθεστώς του, που όμως δεν φαίνεται πιθανό να συμβεί.
* Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων και στρατηγικής στο Πάντειο και πρόεδρος του ΕΣ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
