Για τους Αρκάδες το Μαίναλο είχε πάντα αξία και ήταν κινητήριος δύναμη, με τους μύθους και την ιστορία του να αλληλοσυμπληρώνονται κάνοντας συχνά δυσνόητα τα όρια. Όμως, αν θα μπορούσαμε να χωρίσουμε το βουνό, θα λέγαμε ότι το ανατολικό του τμήμα προσαρμόζεται πλέον με ταχείς ρυθμούς στο σήμερα, διατηρώντας αλλά και αναδεικνύοντας τις αξίες του παρελθόντος, προσφέροντας ανάσες ζωής σε αυτούς που θα θελήσουν να κινηθούν μεταξύ της αρχαίας Μαντινείας, έως τις γεμάτες έλατα πλαγιές του.
«Η γη μας είναι μοναδική» λέει ο κύριος Νίκος και συνεχίζει. «Η ενότητα του ανθρώπινου πνεύματος είναι άρρηκτα δεμένη με τις αξίες της φύσης και αυτό το μαρτυρούν σήμερα όχι μόνο η βιολογική καλλιέργεια των αμπελώνων, αλλά και τα αρχαία μνημεία της Τεγέας και της Μαντινείας. Είμαστε δίπλα στη μεγαλύτερη πόλη της χώρας (Αθήνα), με το μυθικό Μαίναλο, με τα δάση μαύρης ελάτης και τις ομαλές πλαγιές και κορυφές, να μπορεί να προσφέρει ανάσα οξυγόνου στους επισκέπτες, ενώ πλέον το σπήλαιο του Κάψια λειτουργεί υποδειγματικά, δίνοντας ακόμα μία αφορμή για επίσκεψη στην περιοχή των Αρκάδων. Σ' έναν τόπο όπου ο μύθος συμπορεύεται με την ιστορία, την οποία αφηγείται κάθε χωριό ξεχωριστά, αλλά και όλα μαζί, καθώς μπορούν να σιγοψιθυρίζουν τον ιδιαίτερο ψυχισμό των Αρκάδων και τη σχέση τους με τον υπόλοιπο κόσμο», συμπληρώνει ο κ. Νίκος με το βλέμμα του να έχει φωτίσει από ενθουσιασμό.
Ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι, σκέφτομαι, που τρέφουν πάθος για τον τόπο τους και ας γίνονται καμιά φορά υπερβολικοί στις περιγραφές τους. Σας διαβεβαιώνω ότι υπάρχουν σχεδόν σε κάθε άκρη της χώρας μας και είναι αυτοί που δημιουργούν πυρήνα ανάπτυξης, που επενδύουν, που ρισκάρουν, που ταράζουν τα στάσιμα νερά και τελικά αναδεικνύουν τόπους που αξίζουν, όπως είναι το Μαίναλο!
«Φλέβα νερού για διψώντες»
Είναι γεγονός ότι η περιοχή ανατολικά του Μαινάλου μπαίνει στους ταξιδιωτικούς προορισμούς με αξιώσεις. Το ότι η περιοχή απέχει περίπου 150-160 χιλιόμετρα από την Αθήνα είναι ένα από τα πλεονεκτήματά της, και δεν χρειάζεται πλέον να είσαι παρατηρητικός για να ανακαλύψεις τους κρυμμένους θησαυρούς της. Αρχικός προορισμός μου το χωριό Κάψια (Κάψα ή Κάψιας), το οποίο μέχρι πρόσφατα εύκολα το προσπέρναγες. Βρίσκεται περίπου 10 χλμ. βόρεια της Τρίπολης με τις κεραμοσκεπές του να απλώνονται στις παρυφές του Μαινάλου σε υψόμετρο 700. Δίπλα στον κεντρικό δρόμο είναι η μητροπολιτική εκκλησία του χωριού, ενώ στο ύψωμα πάνω από το χωριό είναι το εκκλησάκι του Αϊ-Λια με πανοραμική θέα στο Μαίναλο και το μαντινειακό πεδίο. Κάποια πέτρινα σπίτια αντέχουν ακόμα αναδεικνύοντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ενώ κάποια ανακαινισμένα μαρτυρούν ότι το χωριό «ζωντανεύει», καθώς συμβάλλει σε αυτό και η προσεγμένη αμπελουργία, αλλά και η παρουσία ξενοδοχειακού συγκροτήματος.
Κοντά στο χωριό, στο νοτιοδυτικό άκρο της πεδιάδας της Αρχαίας Μαντινείας, βρίσκεται το σπήλαιο της Κάψιας, το οποίο αποτελεί τμήμα ενός συστήματος με ενεργές και ανενεργές καταβόθρες και κατατάσσεται στα 10 πιο αξιόλογα σπήλαια της Ελλάδας. Μπροστά από την είσοδό του βρίσκονται τρεις καταβόθρες τις οποίες περικλείει πέτρινο φράγμα και όταν δεν έχει νερό, καλό είναι να κατεβείτε στο επίπεδό τους, για να συνειδητοποιήσετε τη δύναμη της φύσης, καθώς αυτά τα νερά, που αποστραγγίζονται από την πεδιάδα της Μαντινείας, κινούνται υπόγεια και τροφοδοτούν μεγάλο τμήμα της βόρειας Πελοποννήσου.
Πηγαίνοντας στον κάμπο της Μαντινείας, κοντά στην Κάψια, εύκολα αναγνωρίζεις ένα εντυπωσιακό κτίριο για το οποία πολλοί ερίζουν, την Αγία Φωτεινή. «Μα, αυτή η εκκλησία είναι ένα γλυπτό», αναφώνησε ο Γάλλος εκδότης και συνεργάτης του Νταλί, Ιβ Γκογκέ, «δίνει την εντύπωση ζώντος κτιρίου», λέει ο Ισπανός αρχιτέκτονας Αλφόνσο Τορίμπιο, «φλέβα νερού για τους διψώντες» την περιγράφει ο Τσαρούχης. Όταν την πλησιάζεις, μένεις αποσβολωμένος, καθώς τίποτα γνωστό δεν φέρει πάνω της η Αγία Φωτεινή. Δεν μπορείς να αποφασίσεις με την πρώτη ματιά αν σου αρέσει ή όχι, ούτε να την κατατάξεις πουθενά, όμως αποπνέει δέος και κατάνυξη. Χρειάζεται παρατηρητική ματιά, για να αντιληφθείς ότι τελικά μοιάζει με συνδετικό κρίκο της αρχαίας με τη νεότερη Ελλάδα, ενώ κάποιοι άλλοι αναγνωρίζουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο αρχιτέκτονας-αγιογράφος Κώστας Παπαθεοδώρου δημιούργησε έναν χριστιανικό ναό, αλλά με επιρροές από όλες τις θρησκείες του κόσμου. Κάποιοι τον αποκάλεσαν Ελληνα Γκαουντί, με το εσωτερικό του ναού με τους κίονες, τις καμάρες, τους πέτρινους αλλά και με τούβλα τοίχους, το δάπεδο όμοιο με αρχαίο ψηφιδωτό να δένουν τελικά τόσο αρμονικά μεταξύ τους, που μάλλον δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό.
Επιστρέφοντας στην Κάψια ο δρόμος που διασχίζει το Ανατολικό Μαίναλο συνεχίζει βορειότερα, όπου ύστερα από 4 χιλιόμετρα ανηφορίζει αριστερά προς τις δασωμένες πλαγιές του βουνού. Το Μαίναλο, με την Οστρακίνα (1.982 μ.) ψηλότερη κορυφή, ήταν η κατοικία τού Πάνα, του τραγοπόδαρου θεού, και έχει δάση όπου κυρίαρχο δέντρο είναι το γνωστό κεφαλονίτικο έλατο, ενώ ολόκληρο το Ανατολικό Μαίναλο περιλαμβάνεται στο Δίκτυο προστασίας της φύσης Natura 2000.
Χειμώνας και η χαμηλή νέφωση ίσα που επιτρέπει να φαίνονται οι ράχες και οι κορυφές του, μέχρι που εμφανίζεται δεξιά το ορεινό καταφύγιο και λίγο αργότερα αριστερά, το Xιονοδρομικό Kέντρο Μαινάλου σε οροπέδιο, με τη βάση του να είναι σε υψόμετρο 1.550. Αν και τσουχτερό το κρύο, οι χιονοδρόμοι έχουν κατακλύσει τις χιονισμένες πλαγιές με το ήπιο ανάγλυφο, ενώ τα έλατα σβήνουν ψηλότερα στη χαμηλή ομίχλη.
Αξίζει να δείτε
Σπήλαιο Κάψια
Η πρώτη έρευνα του σπηλαίου πραγματοποιήθηκε το έτος 1892 και ίσως η πιο σημαντική πληροφορία είναι ότι βρέθηκαν πολλά ανθρώπινα οστά στο εσωτερικό του. Για την παρουσία τους ορισμένοι ερευνητές αναφέρουν ότι προέρχονται από άτομα που πνίγηκαν κατά τους ιστορικούς χρόνους από πλημμύρα του σπηλαίου, ενώ έχει αποδειχθεί από τη θέση και τη στάση των οστών ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος ταφής και λατρείας νεκρών.
Η μέχρι σήμερα εξερευνημένη έκτασή του είναι περίπου 6.500 τ.μ. και ο διάκοσμός του αποτελεί θέαμα συνδυασμού χρωμάτων, σχεδίων, συμπλεγμάτων σταλακτιτών και σταλαγμιτών, ενώ στη αίθουσα «των Θαυμάσιων» θεωρείται ότι παρουσιάζονται οι σπανιότεροι χρωματισμοί λιθωματικού υλικού από κάθε άλλο γνωστό ελληνικό σπήλαιο.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Μαινάλου
Βρίσκεται σε οροπέδιο, με τη βάση του να είναι σε υψόμετρο 1.550 και να φτάνει έως τα 1.880 μέτρα. Οι εγκαταστάσεις καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες των φίλων του χιονιού, καθώς εκτός από τις έξι διαφορετικού επιπέδου δυσκολίας πίστες, υπάρχουν σχολή σκι, snow park για παιδιά, καφέ, σαλέ και καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού.
Την Αγία Φωτεινή Μαντινείας
Πρόκειται για οικοδόμημα που συνδυάζει αρχαιότροπους ρυθμούς με στοιχεία βυζαντινών επιρροών. Η αφιέρωσή του στη Αγία Φωτεινή απηχεί τη σχέση της Αρκαδίας με το φως. Η αγιογράφηση του ναού ακολουθεί το ίδιο πνεύμα, με τα αγιογραφούμενα πρόσωπα να θυμίζουν αρχαίους Ελληνες φιλοσόφους. Ο ναός θεμελιώθηκε το 1970, εγκαινιάστηκε το 1972 και το συνολικό αποτέλεσμα αισθητικά έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει ηρώο για να τιμηθούν οι πεσόντες στους πολέμους, το οποίο διέπεται από την ίδια λογική με τον ναό. Επίσης υπάρχει το λεγόμενο φρέαρ του Ιακώβ, με περίστυλη κρήνη με ιδιαίτερη κατασκευή.
Το Μονοπάτι του Μαινάλου
Το Μαίναλο κατέχει μια πρωτιά στον εναλλακτικό τουρισμό και αυτή είναι το «Μονοπάτι του Μαινάλου». Είναι το πρώτο μονοπάτι στην Ελλάδα το οποίο πιστοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Συνοποσπονδία Πεζοπόρων (ERA), ως ασφαλής και ενδιαφέρουσα διαδρομή, τονώνοντας το τουριστικό ενδιαφέρον για την περιοχή και προσελκύοντας πεζοπόρους από όλη την Ευρώπη. Το «Μονοπάτι του Μαινάλου» έχει μήκος 75 χλμ., χωρίζεται σε 8 τμήματα με αφετηρία τη Στεμνίτσα και προορισμό τα Λαγκάδια, ενώνοντας ενδιάμεσα τα χωριά Δημητσάνα, Ζιγοβίστι, Ελάτη, Βυτίνα, Νυμφασία, Μαγούλιανα και Βαλτεσινίκο. Πιστοποιήθηκε το 2015 από την European Ramblers Association (ERA) και αυτό σημαίνει σημαντική εγγύηση ποιότητας και ασφάλειας, με την ERA να συγκεντρώνει 33 εθνικές ομοσπονδίες ευρωπαϊκών χωρών και περίπου 3.000.000 μέλη. Επίσης το πρότεινε στους Ευρωπαίους πεζοπόρους ως ένα συνεκτικό, ενδιαφέρον και ασφαλές μονοπάτι, ενώ το βουνό Μαίναλο κρίθηκε ιδανικό για περιπέτεια. Το «Μονοπάτι του Μαινάλου» αξιολογήθηκε επίσης σύμφωνα με 41 σημεία-παραμέτρους μέτρησης για την ποιότητα και τα τεχνικά κριτήρια και έλαβε το πιστοποιητικό ικανότητας ως ένα από τα Trails Master Quality. Μία από τις τόσες διαδρομές είναι και αυτή η οποία ξεκινά από τη Βυτίνα, περνά από τα Μαύρα Λιθάρια και από το γεφύρι της Τζαβάραινας το οποίο δρασκελίζει το ποταμό Μυλάοντα και αφού περάσει από το χωριό Νυμφασία, καταλήγει στο μοναστήρι της Κερνίτσας, το οποίο είναι γαντζωμένο σε τεράστιο μονόλιθο.
Κείμενο-φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του Σαββάτου 1ης Φεβρουαρίου
