Η νέα ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια που κυοφορείται, οι «εκκρεμότητες» μετά την τρίτη αξιολόγηση και η νέα φάση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την αλλαγή του επικεφαλής του Eurogroup, είναι τα βασικά θέματα του νέου δελτίου ανάλυσης του Δικτύου που υπογράφουν οι κ.κ. Γιάννης Μαστρογεωργίου, διευθυντής του Δικτύου και Γιώργος Παπούλιας, Πολιτικός Επιστήμονας και συνεργάτης του Δικτύου.
Αλλαγή σκυτάλης στο Eurogroup. Αλλαγή πολιτικής;
Κάθε αλλαγή είναι μία ευκαιρία για αναθεώρηση και επανεκκίνηση. Ο νέος επικεφαλής τους Eurogroup, έχει χρόνο έως τις αρχές του 2019, για να εισηγηθεί - στο μέτρο του εφικτού της θέσης και του ρόλου του και των αρμοδιοτήτων του - μία διαφορετική πορεία.
Η Angela Merkel έχει το copyright της φράσης ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι περίπου το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, περίπου το 25% του Παγκόσμιου ΑΕΠ και περίπου το 50% των συνολικών δαπανών κοινωνικής πρόνοιας».
Τα πραγματικά δεδομένα όμως, είναι λίγο διαφορετικά… ίσως και πιο ανησυχητικά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι1:
Το 7,2% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Το 23,8% του ΑΕΠ παγκοσμίως.
Το 58% των κοινωνικών δαπανών του κόσμου.
Η κατάσταση αυτή κάπως πρέπει να ισορροπήσει.
Η μέση φορολογική επιβάρυνση των εργαζομένων στην ΕΕ είναι 44,9%2. Ο μέσος εργαζόμενος στην ΕΕ ξοδεύει μισό χρόνο εργασίας για την εφορία.
Η φορολογία αντιπροσωπεύει το 41% ??του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ3.
Η ευκολία στην επιχειρηματική δραστηριότητα παραμένει κάτω από τις υπόλοιπες κορυφαίες οικονομίες του κόσμου4.
Η γραφειοκρατία είναι ασφυκτική. Η ΕΕ εγκρίνει κατά μέσο όρο 80 οδηγίες, 1200 κανονισμούς και 700 αποφάσεις ετησίως5.
Ταυτόχρονα, παρά τη μεγάλη φορολογική επιβάρυνση, ο Μ.Ο. χρέους της ΕΕ έναντι του ΑΕΠ είναι 90%6. Οι Κυβερνήσεις υπερεκτιμούν τη δυνατότητα της φορολογίας να καλύψει το δημοσιονομικό κενό, όπως επίσης, υπερεκτιμούν τα πιθανά έσοδα από τη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή.
Το κόστος της υπερ-ρύθμισης και των υπερβολικών φόρων για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τις επενδύσεις και την καινοτομία είναι εμφανείς. Η ΕΕ έχει ποσοστό ανεργίας, σχεδόν διπλάσιο από τις υπόλοιπες μεγάλες οικονομίες του πλανήτη και η φορολογία εμποδίζει την ανάπτυξη των ΜΜΕπιχειρήσεων7.
Η ΕΕ έχει πολλά θετικά πράγματα, όπως έχουμε προβάλει κατά καιρούς. Αλλά δεν μπορεί να κάνει το επόμενο βήμα στο διεθνή ανταγωνισμό με όχημα τη φορολογία και την υψηλή φορολογία.
Εάν, οι ηγέτες της ΕΕ δεν αλλάξουν τη δομή ενός μοντέλου βασισμένου στη μαζική φορολογία και τη γραφειοκρατία και αρχίσουν να βάζουν στο προσκήνιο της πολιτικής τους τη μείωση των φόρων, την περικοπή της γραφειοκρατίας, περισσότερη οικονομική ελευθερία, στοχευμένη προστασία σε όσους επηρεαστούν από την επίδραση του αυτοματισμού, εστιάζοντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την προσέλκυση κεφαλαίων, η κατάσταση θα υποβαθμιστεί περαιτέρω.
H τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, ο αυτοματισμός, το λεγόμενο gig economy και η επίδραση που θα έχει στις εργασιακές σχέσεις, απαιτούν σοβαρή προσέγγιση από την ΕΕ. Δεν πρέπει να αφεθούν οι εργαζόμενοι στη μοίρα τους στη νέα εποχή που ανατέλλει.
Το κράτος πρόνοιας της ΕΕ μπορεί να προστατευθεί μόνο με την προάσπιση της ανάπτυξης, των επενδύσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας.
Η κανονικότητα…άργησε κάποια χρόνια
Η ολοκλήρωση της καταρχάς συμφωνίας μεταξύ Κυβέρνησης και Θεσμών, αργά το βράδυ του Σαββάτου, συνιστά την ταχύτερη επίτευξη τεχνικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τρόικας από τον Μάιο του 2010 έως σήμερα. Αυτό για όσους θα καταργούσαν το Μνημόνιο με ένα νόμο και ένα άρθρο…
Στα πιο σοβαρά. Η ολοκλήρωση αυτής της συμφωνίας, η οποία θα τεθεί υπόψη του σημερινού Eurogroup ώστε με την εκπλήρωση των προαπαιτούμενων ενεργειών να ανοίξει η πόρτα στην επόμενη εκταμίευση περί τα τέλη Ιανουαρίου 2018, αποκαθιστά το κλίμα εμπιστοσύνης προς την πορεία της ελληνικής οικονομίας δεν είναι όμως, σίγουρο κατά πόσο από μόνη της συμβάλει στην έξοδο της χώρας από την κρίση.
Η πραγματική αξιολόγηση περνά μέσα από την υπέρβαση βαθύτερων αντιστάσεων, όπως είναι :
-
Τύποις συμμόρφωση: Νόμοι ψηφίζονται, προγράμματα αποφασίζονται, αλλά δε γίνεται έλεγχος, στη συνέχεια, για την εφαρμογή των ψηφισθέντων. Οι απαραίτητες, λειτουργικές και/ ή διοικητικές δραστηριότητες δε λαμβάνουν χώρα. Με αποτέλεσμα, το επιθυμητό αποτέλεσμα να μη λαμβάνει χώρα.
-
Επίδραση στις μεταρρυθμίσεις από άλλες κυβερνητικές δραστηριότητες: Η κυβέρνηση και η δημόσια διοίκηση έχουν ένα ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων και η κυβερνητική δραστηριότητα δεν περιορίζεται στην εφαρμογή του Προγράμματος. Κάποιες τέτοιες κυβερνητικές δραστηριότητες δεν ευθυγραμμίζονται ή δεν είναι συμβατές με τις δραστηριότητες του Προγράμματος. Οι επίσημοι μηχανισμοί ελέγχου εστιάζουν στην αξιολόγηση των όρων του Προγράμματος, παραβλέποντας αυτού του τύπου τις δράσεις που μπορεί να μειώσουν την αποτελεσματικότητα ή να ακυρώσουν την πρόοδο που έχει καταγραφεί με τις μεταρρυθμίσεις.
-
Εσωτερικές ασυμφωνίες επί των μεταρρυθμίσεων: Οι στόχοι του προγράμματος είναι σε κάποιον βαθμό ανταγωνιστικοί. Υπάρχουν δράσεις που επιφέρουν παρενέργειες και έχουν αρνητική επίδραση στην επίτευξη των στόχων του Προγράμματος. Οι επίσημες διαδικασίες ελέγχου αξιολογούν μόνο την άμεση θετική απόδοση, αλλά οι αρνητικές παρενέργειες μπορεί να είναι ισχυρότερες, με αποτέλεσμα η συνολική δράση να μην είναι αποτελεσματική.
-
Το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον είναι καθοριστικοί παράγοντες της επιτυχίας των μεταρρυθμίσεων: η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων δεν λαμβάνει χώρα σε ένα ουδέτερο περιβάλλον. Η ποιότητα της διακυβέρνησης, η νομοθετική διαδικασία, η κοινωνική συζήτηση κα η εμπιστοσύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Η αξιολόγηση ολοκληρώνεται, αλλά το πολιτικό κλίμα ζεσταίνεται.
Με την επανεκκίνηση των κανονικών πλειστηριασμών και την έναρξη για πρώτη φορά των ηλεκτρονικών, η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ, βρέθηκαν σε μια εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αν αναλύσουμε τη σημασία των δύο παράλληλων δεδομένων (ολοκλήρωση αξιολόγησης – πλειστηριασμοί) μπορούμε να συμπεράνουμε:
Κατ' αρχάς, ότι –πριν προκύψει το συνολικό πολιτικό κλίμα – κάθε μια από αυτές τις δυο διαδικασίες έχει την αυτονομία της, άρα και την πολιτική της επίπτωση και δεν ισχύουν, απολύτως, οι εξισορροπήσεις μεταξύ τους.
Πάνω απ' όλα οι πλειστηριασμοί κατοικιών, οι οποίοι όπως είναι φυσικό προκαλούν ανησυχία και φόβο σε όσους έχουν χρέη προς τις τράπεζες, σχετικά με την τύχη της κατοικίας τους. Οι ψυχολογικοί μηχανισμοί που συνοδεύουν την κατοικία, η ζωτική σημασία της σε περίοδο κρίσης, η μεγάλη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η υψηλή ανεργία, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια σε ασάφειες και κενά στο χειρισμό που επιλέγει η κυβέρνηση, πολύ περισσότερο σε λάθη. Ο κίνδυνος, στη δύσκολη συγκυρία, όλες αυτές οι αντιστάσεις και αντιδράσεις σε δράσεις της κυβερνητικής πολιτικής να συνενωθούν και να γίνουν υπολογίσιμη δύναμη, είναι ορατός και η κυβέρνηση θα βρεθεί προ εκπλήξεων αν τον υποτιμήσει ή πολύ περισσότερο αν τον τροφοδοτήσει με λάθη…
Macron και Renzi συζητούν τη δημιουργία νέας πολιτικής οικογένειας
Πριν από λίγες ημέρες στο Παρίσι συναντήθηκαν ο Γάλλος Πρόεδρος και ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός. Κατά τη συζήτηση μεταξύ των δύο ηγετών, υπογραμμίστηκε η ανησυχία των δύο πολιτικών για την κατάσταση στη Γερμανία και ο κοινός αγώνας τους εναντίον του λαϊκισμού στις χώρες τους, αλλά και στην ΕΕ συνολικά.
Τέλος, ο Μ.Renzi στις δηλώσεις του σε δημοσιογράφους τόνισε ότι ο Macron αποτελεί το νέο σημείο αναφοράς της ΕΕ, ο νέος σημαντικός ηγέτης, σημαντικότερος ακόμα και της Merkel!
Η συνάντηση αυτή πέρασε στα ψιλά των ελληνικών εφημερίδων. Όμως οι προεκτάσεις της συνάντησης είναι πολύ σοβαρές και προοιωνίζονται σημαντικές εξελίξεις. Το ΔΙΚΤΥΟ είναι σε θέση να γνωρίζει ότι οι δύο πολιτικοί συζητούν σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας νέας πολιτικής οικογένειας στο ευρωπαϊκό πολιτικό στερέωμα.
Ο Macron δεν συμμετέχει στην ομάδα των ευρωπαίων σοσιαλιστών, ενώ ο Renzi έχει εδώ και καιρό ταχθεί υπέρ της ανασύνθεσης του πολιτικού φάσματος.
Κοινή αφετηρία και των δύο, η δημιουργία ενός σοβαρού και ισχυρού πολιτικού αντίβαρου στη γερμανική πρωτοκαθεδρία. Η απόσειση των βαριδίων του παρελθόντος και η δημιουργία μίας νέας γενιάς πολιτικών που θα υπερβούν τις διαχωριστικές γραμμές που γνωρίζουμε.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν και εγχώριο ενδιαφέρον, καθώς η πιθανότητα δημιουργίας ενός νέου χώρου με αμφίδρομη πολιτική ταυτότητα προς τα αριστερά και το Κέντρο, ενδεχομένως να αποτελεί δέλεαρ για τον Α. Τσίπρα που ούτε με τους αριστερούς νιώθει πλέον οικεία ούτε με τους σοσιαλιστές άνετα. Αλήθεια, θα προκαλούσε σε κανέναν εντύπωση, αν ο Α. Τσίπρας μεταπηδούσε στην οικογένεια πχ των Φιλελευθέρων;
Μία νέα οικογένεια θα τον έβγαζε από το δίλημμα…ενώ άλλους θα τους έβαζε στο δίλημμα…
*Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι Διευθυντής του Δικτύου και ο κ. Γιώργος Παπούλιας είναι Πολιτικός Επιστήμονας, συνεργάτης του Δικτύου.
Παραπομπές
1 Eurostat, World Bank
