Η είδηση είναι εντυπωσιακή. Στη Σμύρνη της Τουρκίας υπάρχουν τέσσερα εργοστάσια που παράγουν 4.000 πτερύγια για ανεμογεννήτριες το χρόνο, με εξαγωγές πάνω από 500 εκατ δολάρια.
Οι επενδύσεις έχουν ξεκινήσει από παλιά και χάρη σε χαμηλά εργατικά, φοροαπαλλαγές και κίνητρα που πριμοδότησαν το made in Turkey, σήμερα η παραγωγή κάνει τζίρο πάνω από 700 εκατ δολάρια το χρόνο, δίνοντας δουλειά σε περισσότερα από 6.000 άτομα.
Turkish Aegean city of Izmir becomes production base of turbine blades, which play an essential role in converting wind into energy https://t.co/4uKX92tXH2 pic.twitter.com/qRqLnUKLtR
— Anadolu English (@anadoluagency) July 4, 2023
Και η Ελλάδα που τόσο βάρος δίνει στην πράσινη μετάβαση; Η σύγκριση απογοητευτική. Σε ένα αιολικό πάρκο η εγχώρια προστιθέμενη αξία δεν ξεπερνά το 30% (καλώδια, πυλώνες, υπηρεσίες, κλπ), όταν στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου υπερβαίνει το 50%. Στα φωτοβολταϊκά μάλιστα το ποσοστό είναι πολύ μικρότερο.
Έχουμε χάσει πολλές ιστορικές ευκαιρίες. Και όχι μόνο στην ενέργεια όπου τη δεκαετία του '80 το εργοστάσιο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ κατασκεύαζε ανεμογεννήτριες και το 2010 διαθέταμε τρία εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ, τα οποία σάρωσε η κινεζική επέλαση.
Και παρ' όλα αυτά, η εγχώρια μεταποίηση που συμβάλλει στο ένα τρίτο του ΑΕΠ και απασχολεί πλέον 425.000 άτομα (υψηλό 12ετίας) - λίγο πίσω από τον εμπόριο και τον τουρισμό- συνεχίζει να κάνει μικρά άλματα με διαδοχικά ρεκόρ εξαγωγών που αυξήθηκαν 21% το Μάρτιο. Αν δεχτεί μια μικρή στήριξη, θα μπορούσε πολλά περισσότερα.
Ειδικά στα της ενέργειας, θα ήταν μια ακόμη χαμένη ευκαιρία, την ώρα που συζητάμε για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και θέτουμε στόχους δισεκατομμυρίων στο τραπέζι, όπως στα θαλάσσια αιολικά, να μην βάλουμε μπροστά την ανάπτυξη μιας εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας για ΑΠΕ. Δηλαδή μια στρατηγική made in Greece, με μπροστάρη τους εθνικούς πρωταθλητές (Σωληνουργεία Κορίνθου και Ελληνικά Καλώδια του ομίλου Viohalco, Sunlight του ομίλου Γερμανός, εταιρείες αλουμινίου, κλπ) και την ελληνική βιομηχανική παραγωγή, από καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έως μπαταρίες, λιμάνια και ναυπηγεία, προκειμένου η μετάβαση να δημιουργήσει πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας, ώστε το πράσινο μας μέλλον, να μην εξαρτάται τόσο πολύ από τις εισαγωγές, όπως σήμερα.
Και το ίδιο φυσικά ισχύει με την αξιοποίηση των κρίσιμων για τις ΑΠΕ και τις διασυνδέσεις, ορυκτών που διαθέτουμε, όπως το σιδηρονικέλιο, ο χαλκός, το αλουμίνιο (critical raw materials). Αρκεί να συνεννοηθούμε ως κοινωνία αν θέλουμε μόνο να κάνουμε εισαγωγές ή να αξιοποιήσουμε και αυτά που μας έχει χαρίσει η φύση, με τη δέουσα προσοχή στο περιβάλλον.
Κάποιοι κινούνται ήδη προς την κατεύθυνση της εγχώριας παραγωγής. Στον Αλμυρό Βόλου προχωρούν τα σχέδια για δημιουργία μονάδας παραγωγής πλωτών αιολικών πάρκων. Πρόκειται για το πλάνο της Viohalco να δημιουργήσει στις εγκαταστάσεις της Sovel μια μονάδα κατασκευής πλωτήρων για θαλάσσια αιολικά πάρκα, με ενσωματωμένο τον πυλώνα της ανεμογεννήτριας, μια παγκοσμίως πρωτοποριακή επένδυση, ύψους 70-100 εκατ, βασισμένη σε τεχνολογία αιχμής. Στην ουσία η εταιρεία στοχεύει να κατασκευάζει στην Ελλάδα όλα τα μέρη της πλωτής ανεμογεννήτριας, δηλαδή πλωτήρα, πυλώνα, αγκυρώσεις και να εισάγει μόνο πτερύγια και άτρακτο.
Μπορεί η Ελλάδα να πιάσει την Τουρκία, που αποτελεί έναν παραδοσιακό βιομηχανικό παίκτη και διατηρεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα να υποτιμά ανά πάσα στιγμή, το νόμισμά της, πουλώντας φθηνά στο εξωτερικό; Προφανώς και όχι.
Η ευρωστία της τουρκικής βιομηχανίας αποτυπώνεται στα νούμερα του πενταμήνου. Εξαγωγές, ύψους 102 δισ δολ. με στόχο να φτάσουν στα 265 δισ φέτος και στα 285 δισ το 2024. Μερίδιο 71,7% της βιομηχανίας στις συνολικές εξαγωγές, με τη μερίδα του λέοντος να κατέχουν η αυτοκινητοβιομηχανία (14,3 δισ), τα προϊόντα θέρμανσης και ψύξης (3 δισ.), ο αμυντικός και αεροδιαστημικός τομέας (2 δισ.).
Στη γείτονα, όπου έχουν εργοστάσια παραγωγής οι πέντε μεγαλύτεροι παίκτες κατασκευής ανεμογεννητριών διεθνώς, 7 στις 10 τουρμπίνες που εγκαθίστανται, παράγονται εκεί. Και δεν υπάρχει, σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα, άλλη πόλη στην ευρύτερη περιοχή με τόσο πολλές εξαγωγές «πράσινων» εξαρτημάτων, όπως η Σμύρνη,
Το τρένο της βιομηχανικής παραγωγής έχει χαθεί για την Ελλάδα προ πολλού σε πολλούς τομείς. Ισως η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί μια από τις τελευταίες ευκαιρίες και τα νέα από τη γείτονα είναι ένα «καμπανάκι» για να δούμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Να ξεκαθαρίσουμε ότι εκτός από ενεργειακή μετάβαση θέλουμε και εγχώρια παραγωγή, όπου αυτή είναι εφικτή από τις συνθήκες στις παγκόσμιες εφοδιαστικής αλυσίδες. Ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο που θα εντάσσει σε ένα ευρύτερο πλάνο τους «πράσινους» στόχους, τις υφιστάμενες επενδυτικές πρωτοβουλίες και τον ξεχασμένο μας ορυκτό πλούτο. Τα κονδύλια του RRF θα μπορούσαν να συμβάλλουν εδώ.
