Κάποτε η Ελλάδα είχε ισχυρή παρουσία στα Βαλκάνια με τις τράπεζες, τώρα επιστρέφει μέσω της ενέργειας. Η αιτία που το κυοφορούμενο deal ΔΕΗ – ΕNEL στην Ρουμανία είναι εθνικής σημασίας, μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή αν θυμηθεί κανείς τις αντίστοιχες κινήσεις των ελληνικών τραπεζών ή του ΟΤΕ από τα μέσα της δεκαετίας του '90 μέχρι και το 2008.
Οι εταιρείες αυτές επωφελήθηκαν τα μέγιστα στα χρόνια της ευφορίας μετά το άνοιγμα των γειτονικών αγορών, εξασφαλίζοντας στις μητρικές τους μεγάλα κέρδη για πολλά χρόνια, ακόμη και στις δύσκολες εποχές της ελληνικής κρίσης χρέους, αλλά και αναβαθμίζοντας την γεωπολιτική παρουσία της χώρας.
Κάτι ανάλογο θέλει να κάνει τώρα και η ΔΕΗ εξαγοράζοντας τη θυγατρική της ιταλικής ENEL στην Ρουμανία, με το μυαλό της στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Το μέγεθος του ομίλου μεγαλώνει απότομα, καθώς στα 5 εκατομμύρια των πελατών της στην Ελλάδα, θα έρθουν να προστεθούν επιπλέον 3 εκατ. της ιταλικής θυγατρικής στην Ρουμανία, νέα δίκτυα και επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Κυρίως όμως είναι η γεωπολιτική σημασία της κίνησης που αξίζει προσοχής. Μπαίνοντας σε μια ώριμη αγορά, όπως η ρουμανική, αποκτά πρόσβαση σε ένα πολύ σημαντικό στρατηγικό ενεργειακό διάδρομο. Ποιόν; Αυτόν που ξεκινά από την Ελλάδα, διασχίζει τη Βουλγαρία και καταλήγει στην Ρουμανία. Διότι η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει γίνει ενιαία, οι περιορισμοί στις διασυνοριακές συναλλαγές έχουν αρθεί, οι εθνικές αγορές είναι συνδεδεμένες (coupling), επομένως το ρεύμα πωλείται ελεύθερα μεταξύ των χωρών.
Ακριβώς πάνω στο ρουμανικό απόκτημα, θα έρθει να «κουμπώσει» η νέα μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας στην Αλεξανδρούπολη, το 51% της οποίας ανήκει στην ΔΕΗ, όπως προβλέπει η προχθεσινή συμφωνία («Πώς η Ελλάδα γίνεται εξαγωγέας (και) ρεύματος στα Βαλκάνια»), της οποίας το μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου ρεύματος θα εξάγεται στα Βαλκάνια, δηλαδή και στην Ρουμανία. Αντί η ελληνική και η ρουμανική ΔΕΗ να αγοράζουν ρεύμα από τις εγχώριες αγορές, αμφότερες θα καλύπτουν τις ανάγκες της πελατείας τους, πουλώντας η μία στην άλλη, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερα κόστη.
Συνέργειες σαν αυτήν μπορεί κανείς να βρει αμέτρητες.
- Στο φυσικό αέριο, όπου η μητρική ΔΕΗ θα έχει πρόσβαση στα πλούσια κοιτάσματα της Μαύρης Θάλασσας και αντίστοιχα η ρουμανική θα προμηθεύεται σε καλές τιμές ποσότητες LNG που φτάνει στα ελληνικά λιμάνια, σήμερα στην Ρεβυθούσα και αύριο στον τερματικό σταθμό της Αλεξανδρούπολης.
- Στις ανανεώσιμες, αφού όταν δεν φυσάει εδώ, θα φυσάει εκεί, άρα γίνεται μονιμότερη η συμμετοχή τους στο ενεργειακό μείγμα του ομίλου, χαμηλώνοντας τα κόστη του: Η ρουμανική ENEL, λειτουργεί 550 MW αιολικά και φωτοβολταϊκά, ενώ διαθέτει ένα pipeline από επιπλέον 5.000 MW σε διάφορα στάδια αδειοδότησης.
- Συνέργειες επίσης στο δίκτυο, αφού οι μεγαλύτεροι όγκοι επιτρέπουν χαμηλότερες τιμές μέσα από συντονισμένες προμήθειες υλικού από τον ελληνικό και το ρουμανικό ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος στη γείτονα είναι χωρισμένος σε γεωγραφικές περιοχές. Η ENEL ελέγχει το Βουκουρέστι, τη βιομηχανική ζώνη της Timisoara και το τουριστικό κομμάτι της Dobrota.
- Ακόμη και το hedging θα γίνεται αποτελεσματικότερα, καθώς η αντιστάθμιση κινδύνου επιτυγχάνεται καλύτερα με ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο σύνθετο portfolio από το σημερινό.
Aναμφίβολα κέρδη όλ' αυτά. Ίσως, όμως, το μεγαλύτερο είναι ότι μαζί με την έξοδο της ΔΕΗ στην πιο σημαντική βαλκανική αγορά, μεγαλώνει και η Ελλάδα.
Ο έλεγχος ενεργειακών πόρων στο εξωτερικό ισοδυναμεί με γεωπολιτική ισχύ. Ξένοι ενεργειακοί κολοσσοί ετοιμάζονται για την επόμενη μέρα, επενδύουν στην πράσινη ενέργεια, χτίζουν δίκτυα, αλλάζουν το παιχνίδι στην ενέργεια, και η Ελλάδα διεκδικεί ρόλο στο νέο τοπίο.
Το κάποτε ασήμαντο ελληνικό ενεργειακό οικοσύστημα αποκτά όγκο. Επάνω του «κουμπώνουν» LNG terminals (Αλεξανδρούπολη), αγωγοί φυσικού αερίου (ελληνοβουλγαρικός), μονάδες ηλεκτρισμού, ικανές να χρησιμοποιούν και άλλα καύσιμα εκτός του αερίου, όπως το υδρογόνο, αθροίζοντας επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων και συνδέοντας την Ελλάδα με τον έξω κόσμο. Έχοντας μιαν άλλη αντίληψη για το ρόλο της απ' ότι πριν μερικά χρόνια, η ΔΕΗ ωριμάζει, διεθνοποιείται, κυρίως συντονίζεται με τον σφυγμό της νέας εποχής.
