Η ώρα της αλήθειας πλησιάζει για τη διαλεύκανση των αιτιών της μεγαλύτερης σιδηροδρομικής τραγωδίας των τελευταίων χρόνων. Κι αυτό με την Ειδική Επιτροπή για τη διερεύνηση και ανάδειξη των συστημικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών που οδήγησαν στο δυστύχημα να πιάνει δουλειά, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η διερεύνηση της υπόθεσης από τη δικαιοσύνη και τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ισίδωρο Ντογιάκο. Σε ποια ζητήματα εκτιμάται ότι θα ρίξουν φως οι ειδικοί;
- Με την απολογία του σταθμάρχη, που έχει κριθεί προφυλακιστέος, να έχει ολοκληρωθεί, τα όσα έχει αναφέρει θα φωτίσουν, σε μεγάλο βαθμό, τα όσα ακριβώς έγιναν κατά τη διάρκεια του δυστυχήματος. Όπως έχει γίνει γνωστό, ο μηχανοδηγός φαίνεται να συνειδητοποίησε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με την πορεία του τρένου, όπως και ότι αυτό βρισκόταν στην γραμμή καθόδου. Προσπάθησε, λίγα λεπτά πριν τη σύγκρουση, να επικοινωνήσει με τον σταθμάρχη, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Επίσης, απάντηση θα πρέπει να δοθεί στο γιατί ο άπειρος σταθμάρχης ήταν μόνος του επί τέσσερις ημέρες στο πόστο της Λάρισας και μάλιστα, όταν κατά τη διάρκεια του τριημέρου της Καθαράς Δευτέρας, οπότε η κίνηση των τρένων είναι μεγάλη. Σύμφωνα με τα όσα κατέθεσε ο επιθεωρητής, ενώ θα έπρεπε να υπάρχουν τρεις σταθμάρχες στο πόστο της Λάρισας, βάσει του προγράμματος βαρδιών, οι δύο έφυγαν χωρίς να πάρουν άδεια.
- Η δικαιοσύνη θα ερευνήσει ακόμη, εάν ισχύουν όσα υποστήριξε δικηγόρος θύματος ότι η εμπορική αμαξοστοιχία φαινόταν «στα χαρτιά» να έχει φτάσει στον προορισμό της, ενώ, στην πραγματικότητα, είχε συγκρουστεί με την επιβατική αμαξοστοιχία. Όπως κι αν είπε, πράγματι, ο μηχανοδηγός στον υπεύθυνο εισιτηρίων «πάμε και όπου βγει». Θα κληθεί να εξακριβώσει και το εάν ευσταθεί η καταγγελία επιβάτη-μέσω δικηγόρου του- ότι το τρένο κυκλοφορούσε με υπεράριθμους επιβάτες, με δεδομένο ότι παρότι το ταμείο στο σταθμό της Λάρισας ήταν κλειστό, υπήρξαν πολλοί επιβάτες που μπήκαν χωρίς εισιτήριο.
- Θα διερευνηθούν και θα καταλογιστούν ενδεχόμενες ευθύνες και για τις καθυστερήσεις για τη μη εφαρμογή της αμαρτωλής σύμβασης 717.
- Από την πλευρά της η ειδική επιτροπή για τη διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήματος, θα κληθεί να ερευνήσει όχι μόνο τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά το δυστύχημα, αλλά να «απλώσει» την έρευνά της σε βάθος χρόνου. Ως εκ τούτου, φως θα πρέπει να πέσει στο γιατί η υπογραφείσα το 2014 σύμβαση 717 για την ανάταξη της σηματοδότησης των γραμμών, που εκτελείται παράλληλα με τη Σύμβαση 10005 για την εγκατάσταση του συστήματος ασφαλείας (ETCS), δεν έχει υλοποιηθεί, ενώ η ολοκλήρωσή της έχει παραταθεί επτά φορές.
- Απάντηση εκτιμάται ότι θα δοθεί και στο γιατί ενώ, όντως, είχε εγκατασταθεί στα τέλη της δεκαετίας του 2000, σύστημα αμφίδρομης σηματοδότησης με τηλεδιοίκηση από το Κιάτο ως τον Προμαχώνα, λόγω δολιοφθορών στο σιδηρόδρομο τέθηκε εκτός λειτουργίας μερικά χρόνια αργότερα.
- Η ειδική επιτροπή θα φωτίσει, πέραν της τηλεδιοίκησης, γιατί το σύστημα ETCS και η τηλεματική στους σταθμούς παρέμενε τα τελευταία χρόνια εκτός λειτουργίας, χωρίς κανένας να μεριμνήσει ώστε τα συστήματα αυτά να τεθούν σε λειτουργία ή ωσότου αυτό γίνει πραγματικότητα, να αυξηθούν οι προδιαγραφές ασφαλείας με διαφορετικό τρόπο.
- Ένα ακόμη ζήτημα που θα διερευνήσει αφορά την αργή πορεία υλοποίησης της σύμβασης 10005 (προμήθεια και εγκατάσταση ETCS, δηλαδή συστημάτων ασφαλείας) που αποτελεί συγχρηματοδοτούμενο έργο το οποίο χρηματοδοτήθηκε αρχικά στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ, στη συνέχεια από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με τη χρηματοδότησή της να συνεχίζεται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, όπως και από εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων; Σημειώνεται ότι συνολικά, για τη σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση του ΠΑΘΕ/Π διατέθηκαν από το ΕΣΠΑ 2014-2020 80 εκατ. ευρώ (57,4 εκατ. ευρώ κοινοτικών πόρων) και για το επίμαχο τμήμα 15,6 εκατ. ευρώ (11,2 εκατ. ευρώ κοινοτικών πόρων).
- Φως θα πρέπει να πέσει στο "φάκελο" της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων στο τμήμα Αθήνα (ΣΚΑ) - Θεσσαλονίκη, μήκους 476 χλμ. Θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές του 2023 και να διαθέτει ηλεκτροκίνηση και αναβαθμισμένα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης (ERTMS) με εξαίρεση το υποτμήμα ΣΚΑ-Οινόη μήκους 52 χλμ.
- Στο μικροσκόπιο θα τεθούν και οι ευθύνες της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων της οποίας ένα από τα τρία πεδία αρμοδιότητας είναι η ασφάλεια (εκτός από τη ρύθμιση της συγκεκριμένης αγοράς και την αδειοδότηση). «Οι διαχειριστές υποδομής και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, που αποτελούν τους κύριους παράγοντες του σιδηροδρομικού συστήματος, φέρουν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για την ασφάλεια του συστήματος, ο καθένας στο μέρος που του αναλογεί. Επιπρόσθετα, άλλοι συμμετέχοντες παράγοντες του σιδηροδρομικού συστήματος (υπεύθυνοι για τη συντήρηση φορείς, κάτοχοι οχημάτων, κατασκευαστές κ.α.) δεν απαλλάσσονται από τις ευθύνες τους για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Η κατοχή ενιαίου πιστοποιητικού ασφάλειας αποτελεί προϋπόθεση για να επιτρέπεται σε μια σιδηροδρομική επιχείρηση η πρόσβαση στη σιδηροδρομική υποδομή, οι διαχειριστές υποδομής οι οποίοι έχουν την κύρια ευθύνη για τον ασφαλή σχεδιασμό, τη συντήρηση και τη λειτουργία του οικείου σιδηροδρομικού δικτύου, υπόκεινται σε έγκριση ασφάλειας ενώ οι υπεύθυνοι για τη συντήρηση φορείς οφείλουν να πιστοποιούνται για τις εμπορευματικές φορτάμαξες» αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΡΑΣ.
- Στο μέτωπο της Δικαιοσύνης, η εισαγγελική έρευνα θα επεκταθεί και σε άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται στν υπόθεση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πέραν του σταθμάρχη. Θα διερευνήσει στο πως αυτός ο υπάλληλος, βρέθηκε σε αυτό το νευραλγικό πόστο, όντας εντελώς άπειρος, όπως και γύρω από τις ευθύνες του μηχανοδηγού, αλλά και τους διαλόγους που έχουν ανταλλαγεί μεταξύ του σταθμάρχη της Λάρισας και εκείνου των Νέων Πόρων. Επίσης η έρευνα θα στραφεί και στην αναζήτηση ευθυνών στην πλευρά του Επιθεωρητή του ΟΣΕ, εκείνου δηλαδή που «έβγαλε» τις βάρδιες το μοιραίο βράδυ και τοποθέτησε έναν εντελώς ακατάλληλο άνθρωπο σε μια τόσο κομβική θέση.
- Ταυτόχρονα θα «τρέξει» και μια δεύτερη έρευνα από τη Δικαιοσύνη για την κατεύθυνση να αναζητηθούν ευθύνες γιατί τόσα χρόνια τόσες κρίσιμες συμβάσεις για τον ΟΣΕ καθυστέρησαν, τι απέγινε με το κρατικό και κοινοτικό χρήμα, ποιοι ευθύνονται και γιατί.
