«Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ήμερες είναι πραγματικά μια αναστροφή των φυσιολογικών συνθηκών», τονίζει ο Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, αναφερόμενος στις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη.
Σχετικά με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης στη χώρα μας, ο κ. Λαγουβάρδος επισημαίνει: «Βλέπουμε τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και να ανεβαίνει γρήγορα, ενώ προβλέπεται να ανεβεί ακόμη περισσότερο και να ξεπεράσει όρια που θα μας κάνουν ακόμη δυσκολότερη τη ζωή», ενώ υπογραμμίζει πως αυτό δεν θα συμβεί άμεσα, αλλά τις επόμενες δεκαετίες.
Όσον αφορά τον φετινό Ιούνιο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από συχνές βροχές και πιο χαμηλές θερμοκρασίες, ο κ. Λαγουβάρδος τονίζει πως «ο Ιούνιος είναι ένας βροχερός μήνας στην Ελλάδα, διαχρονικά. Δεν είναι κάτι που το αποδίδω στην κλιματική αλλαγή». Τέλος, δήλωσε πως δεν τίθεται θέμα τροπικού κλίματος στη χώρα μας.
Συνέντευξη στη Χριστίνα Κοντίνη
Σε πρόσφατο άρθρο σας τονίζατε ότι ο ευρωπαϊκός Νότος είναι ψυχρότερος από το Βορρά. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς επηρεάζεται η Ελλάδα;
Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ήμερες είναι πραγματικά μια αναστροφή των φυσιολογικών συνθηκών. Έχουμε αστάθεια με αρκετές βροχές αυξημένης έντασης, γι' αυτό και οι θερμοκρασίες δεν ανεβαίνουν ψηλά στον ευρωπαϊκό νότο. Από την άλλη, οι καλές καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη δυτική και στη βόρεια Ευρώπη έχουν ως αποτέλεσμα να βλέπουμε τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν πολύ υψηλά.
Είναι εντυπωσιακό αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες, αλλά και σήμερα, στην Αθήνα, η οποία έχει την ίδια θερμοκρασία με το Λονδίνο και τη Σουηδία. Για εμάς είναι φυσιολογικές αυτές οι θερμοκρασίες, πολύ κοντά στα κανονικά. Εκεί όμως, υπάρχει μια πολύ μεγάλη απόκλιση προς τα πάνω και δείχνει ότι αντιμετωπίζουν ένα θέμα το οποίο είναι σημαντικό και πιθανότατα συνδέεται με την κλιματική αλλαγή.
Θα έλεγα, γενικά, ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε ένα πιο έντονο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας στη δυτική και κεντρική Ευρώπη. Να πω, όμως, ότι και σε άλλες ηπείρους αλλά και στη νοτιοανατολική Ευρώπη, η υπηρεσία Κοπέρνικο της ευρωπαϊκής επιτροπής, για παράδειγμα, έδωσε στοιχεία ότι το 2022 ήταν το δεύτερο πιο θερμό έτος στην Ευρώπη και το καλοκαίρι του 2022 ήταν το πιο ζεστό στην Ευρώπη.
Δεν ήταν παντού έτσι όμως. Στην Ελλάδα του 2022 δεν ήταν το πιο ζεστό, ήταν το 8ο πιο ζεστό. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει μια τάση τα τελευταία χρόνια να έχουμε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες σε περιοχές της δυτικής, βόρειας και κεντρικής Ευρώπης η οποία πιθανόν να συμβεί και φέτος, σύμφωνα με τις εποχικές προγνώσεις.
Θα έχουμε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες, πάνω από τα κανονικά. Κάτι που, γενικά, περιμένουμε γιατί σχεδόν κάθε καλοκαίρι στην Ευρώπη βλέπουμε τις θερμοκρασίες να αυξάνονται, με πιο έντονη αυτή την απόκλιση προς τα πάνω σε άλλες περιοχές από στη νοτιοανατολική Ευρώπη, δηλαδή στην περιοχή μας.
Ποιες είναι οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στις μετεωρολογικές συνθήκες της χώρας μας;
Παρόλο που κάποιοι μήνες είναι πιο ψυχροί, όπως ήταν και ο Μάιος, και πιθανόν να είναι και ο Ιούνιος, βλέπουμε τις θερμοκρασίες στη χώρα μας να ανεβαίνουν.
Συγκεκριμένα, διαπιστώνουμε ότι έχουμε μια αύξηση που ξεπερνάει τον ένα βαθμό στη μέγιστη θερμοκρασία τα τελευταία 30 χρόνια, πριν την κλιματική αλλαγή. Και αυτά είναι πραγματικά στοιχεία, δεν είναι σενάρια για το μέλλον. Είναι δεδομένα τα οποία έχουμε από τις μετρήσεις που έχουμε τα τελευταία 30 χρόνια.
Και φυσικά υπάρχουν και οι προβολές όπως λέμε, οι κλιματικές προγνώσεις, δηλαδή, για τις επόμενες δεκαετίες, οι οποίες δίνουν περαιτέρω αύξηση θερμοκρασίας και στη χώρα μας και στην Ευρώπη.
Το μεγάλο ερωτηματικό, ωστόσο, είναι το πόσο και πού θα φτάσει αυτή η αύξηση γιατί εξαρτάται από το πόσο θα περιορίσουμε τις εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο, στο οποίο οφείλεται και η κλιματική αλλαγή.
Βλέπουμε επομένως τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και να ανεβαίνει γρήγορα, ενώ προβλέπεται να ανεβεί ακόμη περισσότερο και να ξεπεράσει όρια που θα μας κάνουν ακόμη δυσκολότερη τη ζωή. Τις επόμενες δεκαετίας όμως. Δεν θα γίνει άμεσα αυτό, η τάση, τουλάχιστον, αυτό δείχνει.
Βιώνουμε ένα περίεργο καλοκαίρι, από απόψεως θερμοκρασιών. Με βάση τα προγνωστικά μοντέλα που έχετε στη διάθεσή σας, πότε να αναμένεται να δούμε καλύτερο καιρό και πιο υψηλές θερμοκρασίες;
Την επόμενη εβδομάδα. Μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας θα έχουμε βροχές και αστάθεια με θερμοκρασίες κοντά στα κανονικά ή λίγο κάτω από τα κανονικά. Η τάση είναι να περιοριστεί η αστάθεια την επόμενη εβδομάδα και να έχουμε μια μικρή άνοδο της θερμοκρασίας.
Να τονίσω, όμως, ότι ο Ιούνιος είναι ένας βροχερός μήνας στην Ελλάδα, διαχρονικά. Είναι ένας μήνας ο οποίος έχει πολλές καταιγίδες και πολλούς κεραυνούς. Να σημειώσουμε ότι είναι ο μήνας του χρόνου που έχει την εντονότερη κεραυνική δραστηριότητα στην ηπειρωτική χώρα από όλους τους άλλους μήνες.
Ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού δεν είναι ο απόλυτα καλοκαιρινός για τα ηπειρωτικά, καθώς έχουμε συχνά βροχές. Επομένως, αυτό που βλέπουμε φέτος, προφανώς μας ενοχλεί και μπορεί να μας χαλάει τα σχέδια, αλλά έχει συνήθη χαρακτηριστικά. Είναι ο πιο βροχερός μήνας από τους μήνες του καλοκαιριού.
Η αστάθεια όμως, περιορίζεται κλιματικά κατά τους επόμενους μήνες, τον Ιουλίου και τον Αύγουστο. Θα δούμε τι θα συμβεί φέτος βέβαια. Η εκτίμησή μου όμως είναι ότι την επόμενη εβδομάδα θα δούμε βελτίωση των καιρικών συνθηκών. Αλλά και πάλι δεν είναι κάτι που το αποδίδω στην κλιματική αλλαγή.
Το επαναλαμβάνω γιατί μερικές φορές το ξεχνάμε. Ο Ιούνιος είναι βροχερός μήνας.
Συζητείται ότι το κλίμα της χώρας μας γίνεται τροπικό λόγω βροχών. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;
Δεν θα το έλεγα. Οι βροχές στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο. Δεν έχουμε σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων.
Αυτό που βλέπουμε, όμως, είναι δυο χαρακτηριστικά: ότι μειώνονται οι μέρες βροχής, άρα όταν βρέχει, βρέχει περισσότερο. Και όταν βρέχει περισσότερο, τι σημαίνει; Υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να δημιουργηθεί πλημμυρικό επεισόδιο, άρα να κινδυνέψει η ζωή και η περιουσία μας.
Επίσης, δεν συγκρατείται το νερό εύκολα, χάνεται γιατί δεν μπορεί να προωθηθεί καθώς πέφτει με μεγάλη ένταση σε μικρό χρονικό διάστημα.
Σαν ύψος βροχής όμως, αυτό είναι καλό. Είμαστε σε ικανοποιητικά επίπεδα αλλά η κατανομή του μέσα στον χρόνο είναι αυτό που δημιουργεί τα προβλήματα. Επειδή βρέχει λιγότερες μέρες, έχουμε μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας. Ένας - ενάμισης μήνας ξηρασίας σε περιοχές που υπάρχουν, για παράδειγμα, αγροτικές καλλιέργειες σε μια εποχή που θα έπρεπε να βρέξει και δεν βρέχει δημιουργεί μεγάλα πρόβλημα.
Ή αντίστοιχα, άμα αρχίσει να βρέχει πιο πολύ τον Μαΐου, όπως έγινε και φέτος τον Μάιο, ο οποίος δημιούργησε πρόβλημα στις καλλιέργειες, κυρίως στα φρούτα, στη βόρεια και κεντρική Ελλάδα, από τις συνεχιζόμενες ημέρες βροχής.
Έχει αλλάξει κάτι ως προς την κίνηση των αερίων μαζών στο Αιγαίο;
Όχι, δεν έχουμε κάτι τέτοιο. Αυτό που βλέπουμε είναι μια μεγαλύτερη συχνότητα μελτεμιών, δηλαδή ισχυρών βόρειων ανέμων, και είναι κάτι που πιθανόν να το δούμε και στο μέλλον, δηλαδή περισσότερα μελτέμια.
Βέβαια, αυτό έχει το καλό ότι τουλάχιστον στο ανατολικό τμήμα της χώρας, οι φετινές θερμοκρασίες δεν θα ανέβουν και πάρα πολύ υψηλά, σε υπερβολικά επίπεδα.
Δεν έχουμε δει όμως κάποια άλλη σημαντική μεταβολή, θα έλεγα, της τιμής. Έχουμε νοτιάδες τις εποχές που έχουμε τα βαρομετρικά χαμηλά και βοριάδες, μελτέμια δηλαδή, το καλοκαίρι.
Τα μελτέμια φαίνεται να γίνονται λίγο συχνότερα και πιο ισχυρά και φαίνεται αυτό το μοτίβο να συνεχίσει να συμβαίνει και τα επόμενα χρόνια. Είναι εκτιμήσεις, βέβαια, αυτές αλλά αυτό που θα τόνιζα είναι τα συχνότερα και πιο ισχυρά μελτέμια.
*Ο Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος είναι Μετεωρολόγος, Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος της ιστοσελίδας meteo.gr
