Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν ενισχύσει τις αμυντικές θέσεις μέσα και γύρω από τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια στη νότια Ουκρανία τις τελευταίες εβδομάδες, δήλωσαν τέσσερις μάρτυρες, ενόψει της αναμενόμενης ουκρανικής αντεπίθεσης στην περιοχή.
Νέα χαρακώματα έχουν σκαφτεί γύρω από την πόλη και έχουν τοποθετηθεί περισσότερες νάρκες. Οι κάμερες παρακολούθησης του εργοστασίου στρέφονται βόρεια σε μια μεγάλη υδατοδεξαμενή προς το έδαφος που ελέγχεται από την Ουκρανία.
Οι Ρώσοι έχουν εγκαταστήσει θέσεις πυρός στην κορυφή ορισμένων κτιρίων του εργοστασίου εδώ και αρκετούς μήνες. Έχουν στηθεί δίχτυα για να αποτρέψουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Τα μέτρα που περιγράφουν δύο Ουκρανοί που εργάζονται στο εργοστάσιο και δύο άλλοι κάτοικοι της πόλης Ενερχοντάρ υπογραμμίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί ο πόλεμος για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων.
Οι πηγές μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω φόβων για την ασφάλειά τους σε μια πόλη υπό ρωσική κατοχή.
Ο Ρώσος διαχειριστής του εργοστασίου δήλωσε ότι οποιαδήποτε πιθανή στρατιωτική δράση της Ουκρανίας αποτελεί απειλή για την πυρηνική ασφάλεια και ότι ο εξοπλισμός του εργοστασίου συντηρείται σωστά. Η ουκρανική υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών και το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.
Ορισμένοι εμπειρογνώμονες της πυρηνικής βιομηχανίας δήλωσαν ανήσυχοι και προειδοποίησαν ότι οποιαδήποτε ζημιά στο εργοστάσιο θα μπορούσε να έχει ολέθριες συνέπειες για τους ανθρώπους, τη γύρω περιοχή, τον πόλεμο και την παγκόσμια πυρηνική βιομηχανία.
«Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες δεν σχεδιάστηκαν για εμπόλεμες ζώνες και δεν πιστεύω ότι μπορούν να είναι ασφαλείς σε μια εμπόλεμη ζώνη», δήλωσε ο Νίκολας Ροθ, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Nuclear Threat Initiative.
Ο Πέτρο Κότιν, επικεφαλής της ουκρανικής πυρηνικής υπηρεσίας Energoatom, δήλωσε στο Reuters ότι δεν πιστεύει ότι οι ουκρανικές δυνάμεις θα οργανώσουν επίθεση απευθείας στην περιοχή και θα μπορούσαν αντ' αυτού να προσπαθήσουν να αναγκάσουν τους Ρώσους να υποχωρήσουν κόβοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού.
Όμως υπάρχει ανησυχία στη διεθνή κοινότητα ότι ο πυρηνικός σταθμός με τους έξι αντιδραστήρες, ο μεγαλύτερος της Ευρώπης, θα μπορούσε να βρεθεί εν μέσω μαχών, ιδίως καθώς στρατιωτικοί αναλυτές αναμένουν ότι η Ουκρανία θα προσπαθήσει να απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή Ζαπορίζια.
Ο οργανισμός του ΟΗΕ για τα πυρηνικά αναφέρει ότι η στρατιωτική παρουσία και δραστηριότητα αυξάνεται στην περιοχή, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για επείγουσα δράση. Έχει προειδοποιήσει εδώ και μήνες για τον κίνδυνο ενός μεγάλου ατυχήματος στο εργοστάσιο.
Ο οργανισμός σχεδιάζει να παρουσιάσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μια συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας αργότερα αυτό το μήνα για την προστασία της εγκατάστασης, δήλωσαν τέσσερις διπλωμάτες στο Reuters.
Στην Ιαπωνία, όπου πριν από λίγο περισσότερο από μια δεκαετία ένας σεισμός και ένα τσουνάμι διέκοψαν την παροχή ρεύματος στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα προκαλώντας την κατάρρευση αντιδραστήρων, η κυβέρνηση δήλωσε ότι παρακολουθεί στενά τη Ζαπορίζια.
«Πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια ανησυχητική κατάσταση και παρακολουθούμε στενά», δήλωσε ο Σατόρου Γιασουράουκα, διευθυντής του τμήματος πυρηνικής ενεργειακής πολιτικής στο υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Ιαπωνίας.
Πυρηνική τήξη
Τον Απρίλιο, η Ιαπωνία συνεισέφερε 2 εκατομμύρια ευρώ στον παρατηρητή του ΟΗΕ για να βοηθήσει τις προσπάθειές του να εγγυηθεί την ασφάλεια του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Ζαπορίζια.
Ο Κοτίν δήλωσε ότι η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια του εργοστασίου είναι ότι οι μάχες θα μπορούσαν να κόψουν την τελευταία εναπομείνασα εξωτερική γραμμή τροφοδοσίας που απαιτείται για την ψύξη των αντιδραστήρων του εργοστασίου. Όταν αυτή διακοπεί, μόνο οι εφεδρικές γεννήτριες ντίζελ στέκονται εμπόδιο στην κατάρρευση.
«Αν σταματήσουν όλες οι αντλίες, θα έχετε από μιάμιση ώρα έως τρεις ημέρες και θα ακολουθήσει πυρηνική τήξη», δήλωσε ο Κότιν.
Οι εφεδρικές γεννήτριες έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία έξι φορές για μικρά χρονικά διαστήματα, όταν το ηλεκτρικό ρεύμα έχει διακοπεί λόγω βομβαρδισμών, για τους οποίους η Ρωσία και η Ουκρανία έχουν επιρρίψει ευθύνες η μία στην άλλη.
Σενάριο εκκένωσης
Ο Kotin εκτίμησε ότι ο αριθμός των ρωσικών στρατευμάτων στο εργοστάσιο είχε αυξηθεί από περίπου 500 σε 1.500 τους τελευταίους μήνες. Δεν έχει πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, οι οποίες δεν λειτουργούν πλέον, αλλά έχει ένα δίκτυο επαφών που βρίσκονται ακόμη εκεί.
Οι τέσσερις πηγές δήλωσαν ότι άκουγαν περιστασιακές εκρήξεις, οι οποίες υπέθεσαν ότι προέρχονται από αδέσποτα ζώα που πατούσαν πάνω σε νάρκες. Ένας από τους εργαζόμενους είδε σφαίρες ιχνηλάτησης να εκτοξεύονται στον νυχτερινό ουρανό από την οροφή ενός από τα κτίρια του εργοστασίου, πιθανότατα προς ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος.
Ενώ η αύξηση των στρατευμάτων και οι πρόσθετες άμυνες δείχνουν ότι οι κατοχικές δυνάμεις σκάβουν, υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι Ρώσοι έχουν το ένα μάτι στην έξοδο.
Το εργοστάσιο βρίσκεται στις νότιες όχθες του ταμιευτήρα Kakhovka, ο οποίος χρησιμεύει ως φυσικό φράγμα για την ελεγχόμενη από την Ουκρανία γη στα βόρεια.
Το εργοστάσιο και η πόλη Ενερχοντάρ συνδέονται με έναν ενιαίο κεντρικό δρόμο με τη Μελιτόπολη, τη μεγαλύτερη κατεχόμενη από τη Ρωσία πόλη στη νοτιοανατολική περιοχή Ζαπορίζια, η οποία παρέχει στη Ρωσία έναν χερσαίο διάδρομο προς την κατεχόμενη χερσόνησο της Κριμαίας.
Ο Κότιν δήλωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα έπρεπε να υποχωρήσουν εάν φαινόταν ότι ο δρόμος αυτός θα αποκοπεί.
Πρόσθεσε ότι πιστεύει ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν ήδη πραγματοποιήσει ασκήσεις στο εργοστάσιο για να εξασκηθούν στην αποχώρηση.
«Κατά τη γνώμη μου, προετοιμάζονται για εκκένωση, οπότε φέρνουν τα πάντα σε ένα μέρος για να είναι έτοιμοι να πάρουν τα πάντα και να φύγουν από εκεί», είπε.
Δύο από τις πηγές στο Ενερχοντάρ είπαν ότι είδαν ρωσικές δυνάμεις αυτόν τον μήνα να παίρνουν ακτινογραφικό, εργαστηριακό και άλλο εξοπλισμό σε κιβώτια από ένα νοσοκομείο, καθώς και εξοπλισμό από κλειστές ουκρανικές τράπεζες στην πόλη.
Η Ουκρανία έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει να πραγματοποιήσει σύντομα μια μεγάλη αντεπίθεση για την ανακατάληψη κατεχόμενων εδαφών και αναμένεται ευρέως να χτυπήσει στο νότο λόγω της στρατηγικής σημασίας του ως γέφυρα προς την Κριμαία και τη Μαύρη Θάλασσα.
Η Ρωσία έχει τοποθετήσει οχυρώσεις που εκτείνονται από τη δυτική Ρωσία έως την Κριμαία και τα χαρακώματα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα στο δρόμο από τα κατεχόμενα από την Ουκρανία εδάφη νότια προς τη Μελιτόπολη, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Μόσχα αναμένει μια επίθεση εκεί.
Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι ο πυρηνικός σταθμός, ο οποίος παρείχε το ένα πέμπτο των αναγκών της Ουκρανίας σε ηλεκτρική ενέργεια πριν από τον πόλεμο, ανήκει πλέον στη Ρωσία αφού ο ηγέτης του Κρεμλίνου Βλαντίμιρ Πούτιν κήρυξε τη μερικώς κατεχόμενη Ζαπορίζια ως ρωσική γη μαζί με τρεις άλλες ουκρανικές περιοχές τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Ρώσοι αξιωματούχοι ανακοίνωσαν την εκκένωση από τις μετωπικές περιοχές στην περιοχή Ζαπορίζια, συμπεριλαμβανομένου του Enerhodar. Λένε ότι έχουν ήδη εκκενώσει περισσότερους από 1.500 ανθρώπους από εκεί.
Οι αντιδραστήρες του εργοστασίου είχαν κλείσει όλοι μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο και ο αριθμός των εργαζομένων έχει μειωθεί από περίπου 11.000 Ουκρανούς υπαλλήλους πριν από τον πόλεμο σε περίπου 6.000, λέει η Energoatom.
Περίπου 2.700 έχουν υπογράψει συμβόλαια με μια ρωσική θυγατρική της Rosatom, η οποία, σύμφωνα με τη Μόσχα, διαχειρίζεται τώρα το εργοστάσιο. Η Energoatom δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία σχεδίαζε να απομακρύνει περισσότερους από 3.000 εργαζόμενους από την εγκατάσταση.
