Ο δρόμος για να «κριθεί» η προεδρία από την πρώτη Κυριακή την 14η Μαΐου διαφαίνεται ότι ανοίγει στην Τουρκία, καθώς βγαίνει εκτός πλάνου ο «παράγοντας» Μουχαρέμ Ιντζέ, σε μία αιφνιδιαστική εξέλιξη που σε πρώτη ανάγνωση ευνοεί τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Οι ψηφοφόροι που προσέλκυε ο αποσυρθείς προεδρικός υποψήφιος γίνονται «μήλον την έριδος» μεταξύ των αντίπαλων συμμαχιών εν μέσω κλίματος ακραίας πόλωσης, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να «χρεώνει» στην πλευρά Κιλιτσντάρογλου ότι έθεσε με δόλια μέσα τον Μουχαρέμ Ιντζέ εκτός «μάχης», και τον υποψήφιο της αντιπολιτευόμενης Συμμαχίας του Έθνους να βάζει στο «κάδρο» των τουρκικών εκλογών τη Ρωσία.
Η απόσυρση του Μουχαρέμ Ιντζέ ήλθε να μεταβάλει τις ούτως ή άλλως «εύθραυστες» ισορροπίες πριν την καθοριστική αναμέτρηση της Κυριακής, και πολλά θα εξαρτηθούν από την «αποκωδικοποίηση» της κίνησής του και την απήχηση που θα βρει στο εκλογικό σώμα η «ερμηνεία» που έρχονται να της προσδώσουν οι αντίπαλες συμμαχίες για να κερδίσουν τις εντυπώσεις και τους ψηφοφόρους του. Σε ένα ήδη «εύφλεκτο» προεκλογικό σκηνικό έρχονται να προστεθούν απειλές για δημοσιοποίηση «ροζ» βίντεο (θυμίζοντας σκηνές από το παρελθόν), κατηγορίες για «εκστρατείες δυσφήμησης» με «δάκτυλο» γκιουλενιστών, αλλά και αιχμές περί ρωσικής απόπειρας ανάμειξης στις εκλογές με «μοντάζ, συνωμοσίες και περιεχόμενο deep fake».
«Ας έλθει στο τραπέζι μας να φέρουμε μαζί την αλλαγή. Να καθαρίσουμε μαζί αυτή τη βρωμιά από την πολιτική», δήλωνε ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και υποψήφιος του «μετώπου» της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ένα 24ωρο πριν την αποχώρηση Ιντζέ από την προεδρική κούρσα. Και δεν ήταν η πρώτη φορά που τον καλούσε να συνταχθεί μαζί του για να διασφαλιστεί η ήττα Ερντογάν στην κάλπη.
Η απόσυρση της υποψηφιότητας του αρχηγού του κόμματος Πατρίδα (Memleket) -το οποίο και είχε ιδρύσει το 2021 αφότου εγκατέλειψε συγκρουόμενος το CHP- δεν συνοδεύτηκε όμως με ανοιχτή στήριξη στον Κεμάλ Κιλιντσάρογλου αλλά αντίθετα με αιχμές, με τον Μουχαρέμ Ιντζέ να δηλώνει ότι η αντιπολιτευόμενη συμμαχία τον διέβαλε με ισχυρισμούς ότι πίσω από τον υποψηφιότητά του «κρυβόταν» ο Ταγίπ Ερνογάν. «Έλεγαν ότι δεν μπορώ να αποσυρθώ γιατί με πληρώνει ο Ερντογάν. Θα δώσει [τώρα] τα λεφτά πίσω;», ανέφερε και κάλεσε τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν το κόμμα Πατρίδα στις βουλευτικές εκλογές.
Ο Μουχαρέμ Ιντζέ δεν είχε εμφανιστεί δημοσίως επί δύο ημέρες ακυρώνοντας τις προεκλογικές συγκεντρώσεις του επικαλούμενος λόγους υγείας, ωστόσο ήταν γνωστό ότι δεχόταν έντονες πιέσεις να αποσυρθεί, αλλά και απειλές, μέσω Twitter, ότι επρόκειτο να δοθεί στη δημοσιότητα ένα βίντεο σεξουαλικού περιεχόμενου που τον αφορά -γεγονός που ο ίδιος απέδωσε σε συνωμοσία καθοδηγούμενη από υποστηρικτές του κινήματος του αυτοεξόριστου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν (FETO).
Κατήγγειλε, επίσης, την έλλειψη υποστήριξης από την αστυνομία, τους εισαγγελείς και σχεδόν όλα τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης στον «αγώνα του απέναντι σε μία εκστρατεία συκοφαντικής δυσφήμησης 45 ημερών» εις βάρος του, που περιλάμβανε παραποιημένες φωτογραφίες και πλάνα που τον εμφάνιζαν ως υποστηρικτή του Φετουλάχ Γκιουλέν και εμπλεκόμενο σε διάφορες σεξουαλικές πράξεις, καθώς και πλαστά τραπεζικά εμβάσματα που εμφανιζόταν να έχει λάβει ο γιος του από υποστηρικτές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ώστε να κατέλθει ο Ιντζέ στην κάλπη της 14ης Μαΐου και να διχάσει την ψήφο υπέρ της αντιπολίτευσης.
«Αποσύρω την υποψηφιότητά μου. Το κάνω για την πατρίδα μου. Πρότεινα μια τρίτη επιλογή στην Τουρκία. Προσπάθησα να ανοίξω ένα κανάλι. Δεν μπορέσαμε να πετύχουμε σε αυτό το κανάλι. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Διαφορετικά, θα με κατηγορήσουν όταν χάσουν τις εκλογές», ανέφερε.
Η αντίδραση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν άργησε, με τον Τούρκο πρόεδρο να «δείχνει» τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και τη συμμαχία της αντιπολίτευσης για τις απειλές δημοσιοποίησης «ροζ» βίντεο με τον Μουχαρέμ Ιντζέ, παραπέμποντας στο σκάνδαλο του 2010 με τον Ντενίζ Μπαϊκάλ -και ενώ σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας κατηγορεί τον αντίπαλό του ότι συνεργάζεται με τους γκιουλενιστές, τους οποίους με τη σειρά του ο Ιντζέ την Πέμπτη κατηγόρησε για εις βάρος του συνωμοσία.
«Όσοι χθες ‘ήρθαν’ με μία κασέτα, σήμερα επιχειρούν αν γίνουν πρόεδροι με μια κασέτα. Αύριο-μεθαύριο θα βγει ότι τον εξουδετέρωσαν», είπε ο Ερντογάν σε προεκλογική συγκέντρωση στην Άγκυρα, αναφερόμενος στo 2010 όταν ο τότε πρόεδρος του CHP, Ντενίζ Μπαϊκάλ, παραιτήθηκε μετά την κυκλοφορία βίντεο που υπονοούσαν σχέση του με μία βουλευτή του κόμματος, για να αναλάβει στη συνέχεια τα ηνία του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Λίγες ώρες αργότερα, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης στρεφόταν με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά της Ρωσίας κατηγορώντας την για παρέμβαση στις τουρκικές εκλογές: «Αγαπητοί Ρώσοι φίλοι, βρίσκεστε πίσω από τα μοντάζ, τις συνωμοσίες, το περιεχόμενο Deep Fake και τις κασέτες που αποκαλύφθηκαν χθες σε αυτή τη χώρα. Εάν θέλετε να συνεχιστεί η φιλία μας μετά τις 15 Μαΐου, πάρτε τα χέρια σας από το τουρκικό κράτος. Είμαστε ακόμα υπέρ της συνεργασίας και της φιλίας». Η δήλωση Κιλιτσντάρογλου ήλθε εν μέσω «πυρών» Ερντογάν για δική του ανάμειξη στην υπόθεση Ιντζέ, αλλά και στη σκιά φημολογίας στην Τουρκία ότι μπορεί να δημοσιοποιηθεί κάποιο αγνώστου περιεχομένου βίντεο που αφορά τον ίδιο.
Μπορεί να κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο;
Η απόσυρση του Μουχαρέμ Ιντζέ ανοίγει μεν το δρόμο για να κριθούν οι εκλογές πιθανότατα από τον πρώτο γύρο, ωστόσο οποιαδήποτε εκτίμηση για τον νικητή παραμένει παρακινδυνευμένη.
Οι υποψηφιότητες των Μουχαρέμ Ιντζέ και Σινάν Ογάν «οδηγούσαν» την αναμέτρηση σε δεύτερο γύρο την 28η Μαΐου, εξέλιξη που επεδίωκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεδομένου του δημοσκοπικού προβαδίσματος του αντιπάλου του. Η υποψηφιότητα Ιντζέ ήταν εκ προοιμίου καλή «είδηση» για τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς στερούσε ψήφους από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα. Και παρόλο που καθώς η κάλπη πλησίαζε η συσπείρωση γύρω από τα μεγάλα κόμματα «ανέβαινε», και τα ποσοστά Ιντζέ και Ογάν «έπεφταν», ένα αθροιστικό ποσοστό τους μεταξύ 7%-9% στις τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν είναι καθόλου αμελητέο τη στιγμή που ο Κιλιτσντάρογλου εμφανίζεται να «φλερτάρει» με το 50% (λαμβάνει 49,3% έναντι 43,7% του Ερντογάν σε μέτρηση της Konda).
Μετά την αποχώρηση Ιντζέ, υπήρξε έντονη φημολογία ότι θα αποχωρούσε και ο τέταρτος υποψήφιος, ο εθνικιστής Σινάν Ογάν, καθώς είχε ακυρώσει προεκλογική συγκέντρωσή του, ωστόσο το επιτελείο του «έκλεισε» το ζήτημα, λέγοντας ότι παραμένει στην κούρσα.
Οι «δικοί» του ψηφοφόροι δεν θα στρέφονταν κάπου αλλού εκτός από τον Ερντογάν εάν αποσυρόταν, όμως στην περίπτωση Ιντζέ έχουν να αντλούν ψήφους τόσο η κυβερνώσα Λαϊκή Συμμαχία των Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Ντεβλέτ Μπαχτσελί, όσο και η Συμμαχία του Έθνους υπό τον αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Και το ήμισυ των δυσαρεστημένων από το CHP ψηφοφόρων να επιστρέψει, ίσως θα μπορούσε να αποβεί καθοριστικό, δίχως όμως και να εγγυάται ότι θα μπορέσει τελικά ο Κιλιτσντάρογλου να ξεπεράσει το 50% για να γράψει τους τίτλους τέλους της προεδρίας Ερντογάν. Μένει να αποδειχθεί πού θα γείρει η πλάστιγγα, καθώς και πόσο θα «βαρύνει» για τους ψηφοφόρους που θα στρέφονταν στην «τρίτη επιλογή» η στήριξη του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) στο πρόσωπο του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Το διακύβευμα για την Τουρκία δεν εξαντλείται όμως στην προεδρική κάλπη, καθώς εξίσου βαρύνουσας σημασίας για την επόμενη ημέρα είναι και η κοινοβουλευτική αναμέτρηση που διενεργείται παράλληλα την Κυριακή. Ως ένα από τα χειρότερα σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν προβάλλει μία οριακή επικράτηση Κιλιτσντάρογλου (που μπορεί και να αμφισβητηθεί) μαζί με κατάκτηση της πλειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση από τη συμμαχία Ερντογάν. Οι τελευταίες μετρήσεις εμφανίζουν τώρα την κυβερνώσα Λαϊκή Συμμαχία σε τροχιά κατάκτησης της απόλυτης πλειοψηφίας, δίνοντάς της ποσοστό μεταξύ 44%-45%, το οποίο είναι ικανό να της εξασφαλίσει πάνω από τις 300 έδρες που απαιτούνται.
Σε μία τέτοια περίπτωση η Τουρκία θα εισερχόταν στα αχαρτογράφητα για την ίδια νερά μίας «συγκατοίκησης», με την προεδρία και τη Βουλή να ελέγχονται από αντίπαλες συμμαχίες. Το Σύνταγμά της δεν παρέχει πολλές κατευθύνσεις για ένα τέτοιο ενδεχόμενο· τόσο η προεδρία όσο και η Εθνοσυνέλευση μπορούν να νομοθετούν (η πρώτη με διατάγματα και η δεύτερη με νόμους). Αν υπάρξει σύγκρουση, «προηγείται» το Κοινοβούλιο, αλλά η προεδρία μπορεί να ενεργήσει πιο γρήγορα. Και εάν η κυβέρνηση είναι διχασμένη (η συμμαχία Κιλιτσντάρογλου είναι άκρως ετερόκλητη), τότε αυτό παραπέμπει μάλλον σε συνταγή χάους…
Ο ίδιος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κάλεσε με μήνυμά του τους πολίτες της Τουρκίας να «τελειώσουν» την αναμέτρηση από αυτή την Κυριακή, δίνοντας στην αντιπολίτευση διπλή νίκη για την προεδρία και τη Βουλή. «Αν πιστεύετε ότι θα νικήσουμε και ότι η αναστήλωση τη χώρας δεν πρέπει να τραβήξει σε μάκρος, τότε πρέπει η νίκη να έλθει από τον πρώτο γύρο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει επίσης να εξασφαλίσουμε πλειοψηφία βουλευτών, προκειμένου η αλλαγή του συστήματος να έλθει πιο γρήγορα», ανέφερε.
Ο «παράγοντας» Ιντζέ
Ο Μουχαρέμ Ιντζέ αναμετρήθηκε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην προεδρική κάλπη του 2018 ως υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο και κατόπιν της ήττας του κατηγόρησε ότι δεν τον στήριξε επαρκώς, έως και τον υπονόμευσε. Είναι χαρακτηριστικό ότι το βράδυ των εκλογών «εξαφανίστηκε» και ενώ όλοι ανέμεναν δήλωσή του, εκείνος αρκέστηκε να στείλει ένα sms στο κινητό δημοσιογράφου γράφοντας ότι ο Ερντογάν «κέρδισε» χωρίς καμία αναφορά σε δική του ήττα -μία ήττα που μετέπειτα «χρέωσε» στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και το επιτελείο του.
Για την φετινή ανεξάρτητη προεδρική υποψηφιότητα δέχθηκε σκληρές επικρίσεις από στελέχη του κόμματος στο οποίο ανήκε. Κατηγορήθηκε για συγκεκαλυμμένη στήριξη στον Ερντογάν, και ότι είναι «άνθρωπος του παλατιού» και του «ανατέθηκε» να διχάσει τις ψήφους της αντιπολίτευσης στις επερχόμενες εκλογές. Μέντορας του 58χρονου Μουχαρέμ Ιντζέ ήταν ο Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο οποίος φέρεται να τον προόριζε και για διάδοχό του, κάτι που δεν συνέβη ποτέ. Η πολιτική διαδρομή του καθηγητή Φυσικής ξεκίνησε από το CHP (εξελέγη βουλευτής στην επαρχία Γιάλοβα το 2002) και κατά την πορεία του αμφισβήτησε δύο φορές την ηγεσία Κιλιτσντάρογλου, το 2014 και το 2018, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να τον νικήσει στις εσωκομματικές εκλογές.
Ωστόσο, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου -το κόμμα του οποίου έχει χάσει όλες τις εκλογές έναντι του AKP εδώ και 20 χρόνια-, τον πρότεινε ως υποψήφιο εναντίον του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του 2018. Ο Ερντογάν εξασφάλισε συντριπτική νίκη, ενώ ο Ιντζέ, παρότι έχασε, πιστώνεται ότι αύξησε την ψήφο του CHP για πρώτη φορά εδώ και δύο δεκαετίες, σε πάνω από 30%. Προεκλογικά, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έδιναν το παρών σε συγκεντρώσεις του Μουχαρέμ Ιντζέ, βλέποντας στο πρόσωπό του μία ελπίδα έναντι της διακυβέρνησης Ερντογάν. Μετά τις μετεκλογικές συγκρούσεις με το CHP, ο ίδιος αποχώρησε για να ιδρύσει το δικό του κόμμα το 2021. Η εκστρατεία του για την κάλπη του 2023 είχε βασιστεί στα κοινωνικά δίκτυα, όπου επιχείρησε να προβληθεί ως η εναλλακτική έναντι του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, και έβρισκε απήχηση μεταξύ των νέων.
Διαβάστε επίσης
Ο Κιλιτσντάρογλου κατηγορεί τη Ρωσία για παρέμβαση στις τουρκικές εκλογές
Τι φέρνει η αποχώρηση Ιντζέ, φημολογία και για τον 4ο υποψήφιο
Τουρκία: Παραίτηση Ιντζέ και δημοσκοπήσεις δίνουν ώθηση στην υποψηφιότητα Κιλιντσάρογλου
