Με όλα τα ενδεχόμενα «ανοιχτά», και υπαρκτό τον κίνδυνο μετεκλογικής πολιτικής αστάθειας έως «παράλυσης» του κυβερνητικού έργου, οδεύει η Τουρκία στη διπλή προεδρική και κοινοβουλευτική αναμέτρηση της 14ης Μαΐου, που φέρνει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στη μεγαλύτερη πρόκληση της 20ετούς πολιτικής διαδρομής του, και τους πολίτες της γείτονος ενώπιον ενός ιστορικού διλήμματος για τη μελλοντική ταυτότητα και κατεύθυνση της χώρας τους.
Στην τουρκική κάλπη τίποτα δεν μπορεί να προεξοφληθεί, και δη όταν δίνει τη «μητέρα των μαχών» ένας πρόεδρος που έχει επιβάλει στη χώρα του «ενός ανδρός αρχή», ελέγχει τους θεσμούς και διατηρεί ακόμη τεράστια απήχηση σε πείσμα της παραπαίουσας οικονομίας και παρά τις κατηγορίες για ολιγωρία που δέχθηκε ο κρατικός μηχανισμός μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου.
Στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) επιμένουν ότι η νίκη θα είναι δική τους κιόλας από την πρώτη Κυριακή. Οι δημοσκοπήσεις, ωστόσο, δίνουν από ελαφρύ έως ισχυρότερο προβάδισμα στον υποψήφιο της αντιπολιτευόμενης Συμμαχίας του Έθνους, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, και εκτός εάν υπάρξει μία όχι τόσο πιθανή, αλλά όχι και αδύνατη, νίκη του την 14η Μαΐου, το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών αναμένεται να καθοριστεί στο δεύτερο γύρο της 28ης Μαΐου -με ορατό πάντα το ενδεχόμενο αμφισβήτησης ενός οριακού εκλογικού αποτελέσματος από αμφότερα τα «μέτωπα», και πρωτίστως την πλευρά Ερντογάν, είτε στον πρώτο, είτε στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Στην κάλπη της προσεχούς Κυριακής δεν ελλοχεύει όμως μόνο ο κίνδυνος μη αποδοχής ενδεχόμενης προεδρικής ήττας ή προκλήσεων και εκτρόπων εν μέσω ενός ήδη ακραία πολωμένου κλίματος, αλλά και το υπαρκτό, και πιθανότερο με τα μέχρι στιγμής δεδομένα σενάριο, να προκύψει μία Εθνοσυνέλευση στην οποία καμία συμμαχία δεν θα εξασφαλίζει την πλειοψηφία, εξέλιξη που παραπέμπει σε πολιτική αστάθεια, εντάσεις και κυβερνητική «παράλυση». Εάν, δε, ο Ερντογάν ηττηθεί, και η ετερόκλητη Συμμαχία του Έθνους δεν καταφέρει να ελέγξει πέραν της προεδρίας και το Κοινοβούλιο, δείχνει μάλλον να ανοίγει ο Ασκός του Αιόλου...
Μία σχετική εξέλιξη θα συνιστούσε «επίσημη πρώτη» υπό το ισχύον προεδρικό σύστημα που «εγκαινίασε» το 2014 ο Ερντογάν στην Τουρκία, η οποία ουδεμία δημοκρατική παράδοση έχει στο αποκαλούμενο φαινόμενο της «συγκατοίκησης» στην εξουσία στα πρότυπα της Γαλλίας. Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους ψηφοφόρους σε έναν δεύτερο γύρο προεδρικών εκλογών, ενώ η απειλή ενός φάσματος ακυβερνησίας θα μπορούσε να ενισχύσει τη «φαρέτρα» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εν όψει της τελικής αναμέτρησης. Χωρίς, παράλληλα, να μπορεί να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων και των βουλευτικών εκλογών σε κάποιες περιφέρειες.
Σε ό,τι αφορά την προεδρική εκλογή, είναι η παρουσία των δύο έτερων υποψηφίων, Μουχαρέμ Ιντζέ και Σινάν Ογάν, που στερούν ψήφους από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα και τον συνασπισμό της αντιπολίτευσης, και πιθανώς «οδηγήσουν» τις κάλπες σε δεύτερο γύρο, παρόλο που ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχει την καθοριστική, και ανοιχτή πλέον, στήριξη του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP).
Στην απερχόμενη Εθνοσυνέλευση, η Λαϊκή Συμμαχία, που συγκροτούν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, διαθέτει σήμερα πλειοψηφία 334 εδρών (σε σύνολο 600), ενώ το «μέτωπο» του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου διαθέτει 174 έδρες. Είναι σαφές ότι τα κόμματα της εξακομματικής αντιπολιτευόμενης συμμαχίας, που το μόνο που στην πραγματικότητα τα ενώνει είναι ο στόχος να «φύγει» ο Ερντογάν, θα έπρεπε να κάνουν τεράστιο «άλμα» στα ποσοστά τους για να κατακτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία.
Σε αντίθεση με την προεδρική κούρσα, η κυβερνώσα Λαϊκή Συμμαχία προβλέπεται ότι θα κερδίσει το μεγαλύτερο αριθμό εδρών στην Εθνοσυνέλευση. Ένα ποσοστό 43% ή το 44% των ψήφων μπορεί να είναι αρκετό για να διατηρήσει η Λαϊκή Συμμαχία την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία, αλλά είναι αβέβαιο ότι θα το λάβει. Σε ακόμη δυσκολότερη θέση βρίσκεται η αντιπολίτευση, και υπό αυτό το πρίσμα, ο τρίτος μεγάλος συνασπισμός που «κατεβαίνει» στις εκλογές, η Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας που συνενώνει το (απειλούμενο με απαγόρευση) φιλοκουρδικό HDP και αριστερά κόμματα, θα αναδεικνυόταν σε ρυθμιστικό παράγοντα, με τις προβλέψεις να της «δίνουν» 50 έως 70 έδρες.
Και αυτό είναι κάτι που θα εκμεταλλευθεί ο Ερντογάν, ο οποίος ήδη κατηγορεί τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι στηρίζει την«τρομοκρατία» του PKK, πέραν του ότι είναι άπιστος, «υποχείριο» των Ηνωμένων Πολιτειών και «δούρειος ίππος» της Δύσης, αλλά «εμπλέκεται» και στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Ουσιαστικά όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών, ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να το στρέψει προς όφελός του εάν η προεδρική εκλογή κριθεί τελικά στις 28 Μαΐου. Σε περίπτωση που, κόντρα στις προβλέψεις, η Λαϊκή Συμμαχία εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε να προτάξει τον «άγνωστο χ» μίας «αντίπαλης» Βουλής και προεδρίας για να πείσει τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν τον Κιλιτσντάρογλου. Από την άλλη, αν κανένας δεν έχει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, θα έσπευδε πιθανώς να προειδοποιήσει πως εάν δεν παραμείνει ο ίδιος στα ηνία, το φιλοκουρδικό μπλοκ θα αποκτούσε βαρύνοντα λόγο στη χάραξη πολιτικής, καθώς ο Κιλιτσντάρογλου θα χρειαζόταν την υποστήριξή του.
Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ο 74χρονος επικεφαλής του CHP θα καλούνταν να ισορροπήσει αριστοτεχνικά, και με αβέβαιη επιτυχία, ανάμεσα στα διαφορετικά κόμματα που στηρίζουν το συνασπισμό του. Ήδη, δεδομένου ότι ήταν παραπάνω από αδύνατη η πολιτική συνύπαρξη με το Καλό Κόμμα (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, το HDP δεν μετείχε επίσημα στην εξακομματική συμμαχία και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κλήθηκε να βαδίσει σε εξαιρετικά λεπτές ισορροπίες προς εξασφάλιση της κρίσιμης ψήφου των Κούρδων χωρίς ταυτόχρονα να διακινδυνεύσει απώλειες από τους κόλπους των εθνικιστών.
Εν μέσω σεναριών που οδηγούν την Τουρκία σε «αχαρτογράφητα» νερά και προδιαγράφουν ταραγμένες ημέρες, ο Βολφάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo, εκ των πλέον γνωστών εταιρειών εκτίμησης πολιτικού κινδύνου διεθνώς, εκτιμά ότι θα «θυσιαζόταν» πιθανότατα και η βασική δέσμευση Κιλιτσντάρογλου για τροποποίηση του Συντάγματος προς επαναφορά του κοινοβουλευτικού συστήματος, καθώς ούτε τα «νούμερα» στην Εθνοσυνέλευση θα βγαίνουν (για συνταγματική αναθεώρηση απαιτούνται 360 ψήφοι), ούτε και θα είναι εφικτός ένας πολιτικός συμβιβασμός που να υποστηρίζεται τόσο από το συνασπισμό του Κιλιτσντάρογλου, όσο και από τους Κούρδους.
Στο χειρότερο σενάριο, ο Κιλιτσντάρογλου θα μπορούσε να γίνει ένας «παροπλισμένος» πρόεδρος σε λίγους μήνες. Οι τοπικές εκλογές θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να κρατηθεί η συμμαχία του ενωμένη μέχρι την επόμενη άνοιξη, αλλά οι δυναμικές εντός του συνασπισμού πιθανότατα θα υπονόμευαν την εκκίνηση μεταρρυθμίσεων. Μία «συγκατοίκηση» μεταξύ του Κιλιτσντάρογλου ως προέδρου και μίας Εθνοσυνέλευσης ελεγχόμενης από τη Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν θα ήταν ακόμη πιο προβληματική, ειδικά δεδομένης της έντονης πόλωσης που υπάρχει στην Τουρκία. Και μία «συγκατοίκηση» υπό την προεδρία Ερντογάν θα οδηγούσε πιθανότατα σε ενίσχυση των εξουσιών του και περαιτέρω διάβρωση των εξουσιών του Κοινοβουλίου, κατά τον Βολφάνγκο Πίκολι.
Οι «Έξι» της αντιπολίτευσης είναι οι Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Μεράλ Ακσενέρ του Καλού Κόμματος (İYİ), Τεμέλ Καραμολάογλου του Κόμματος Ευδαιμονίας (Saadet), Αλί Μπαμπατζάν του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), Αχμέτ Νταβούτογλου του Κόμματος του Μέλλοντος (Gelecek) και Γκιουλτεκίν Ουισάλ του Δημοκρατικού Κόμματος (DP).
Ο ετερόκλητος συνασπισμός «μάχεται» την κυβερνώσα Λαϊκή Συμμαχία που συγκροτούν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί, την οποία επίσης υποστηρίζουν το Κόμμα Νέας Ευημερίας (YRP) του Φατίχ Ερμπακάν, γιου του πρώην πρωθυπουργού Νετζμετίν Ερμπακάν, το Εθνικιστικό Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (BBP) του Μουσταφά Νεσιτζί και το Κόμμα Ελεύθερου Αγώνα (Huda Par) του Ζεκερίγια Γιαπιτζιόγλου, όλες παρατάξεις με ακραίες εθνικιστικές ή/και ισλαμιστικές αναφορές.
Επισήμως, η δημοσιοποίηση δημοσκοπήσεων έχει πλέον απαγορευθεί, ωστόσο τελευταία μέτρηση που ανήρτησε στον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πρόεδρος της εταιρείας Saros, δίνει στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προβάδισμα για τον πρώτο γύρο με ποσοστό 49,96%. Ο Ερντογάν ακολουθεί με 44,48%, ενώ ο Μουχαρέμ Ιντζέ λαμβάνει 3,23% και ο Σινάν Ογάν 2,33%. Ο Μπουρχάν Επτεμλί αναφέρει ότι το περιθώριο λάθους «επιτρέπει» ίσως και νίκη Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο, καθώς το εκτιμώμενο ποσοστό του φθάνει από 49,5% έως και 50,5%. Όσον αφορά στην πρόθεση ψήφου για έναν ενδεχόμενο δεύτερο γύρο, η δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας «στέφει» νικητή τον Κιλιτσντάρογλου με ποσοστό 53,9% έναντι 46,1% του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
“Seçime 5 kala”
— BURHAN MERHAN EPTEMLİ (@BurhanEptemli) May 9, 2023
işte sonuçlar
14 Mayıs 2023’te yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminde seçimler 2.tura kalırsa 29 mayısta yapılacak 2.tur seçimlerinde oyunuzu hangi adaya verirsiniz?
“Pazar günü kim kazanırsa kazansın Türkiye kazansın”@RTErdogan @kilicdarogluk @sarosarastirma pic.twitter.com/d8bdH5maNV
Διαβάστε επίσης
Capital Economics: Τι θα γίνει αν χάσει ο Ερντογάν τις εκλογές;
Ερντογάν: Υπόσχεται νέο Σύνταγμα μετά τις εκλογές
Σε κινούμενη άμμο η Τουρκία, η αγωνία για την επόμενη μέρα
FAZ: Εκατομμύρια Τούρκοι καλούνται να επιλέξουν μεταξύ δημοκρατίας και απολυταρχίας
