Σε συμφωνία προενταξιακής βοήθειας ύψους 14,2 δισ. ευρώ για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το εν λόγω χρηματοδοτικό εργαλείο για την περίοδο 2021-2027 προβλέπει μεταρρυθμίσεις, αναστολή της στήριξης σε περίπτωση δημοκρατικής διολίσθησης και ισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση από το Κοινοβούλιο.
Οι συννομοθέτες συμφώνησαν για τις προτεραιότητες, τους στόχους και τη διακυβέρνηση του εκσυγχρονισμένου μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας («Instrument for Pre-accession Assistance, IPA ΙΙΙ»), του οποίου ο προϋπολογισμός θα ανέρχεται στα 14,2 δισ. ευρώ και θα στηρίξει την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που ζητά η ΕΕ σε επτά χώρες-εταίρους: την Αλβανία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και την Τουρκία, σημειώνεται στην ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Αυτή η πολυαναμενόμενη πολιτική συμφωνία αποτελεί εξαιρετική είδηση για τους δικαιούχους του «ΙPA ΙΙΙ» και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανοίγει τον δρόμο για μια βελτιωμένη διακυβέρνηση, για περισσότερη συνοχή και διαφάνεια στην εξωτερική χρηματοδότηση, σε μια περίοδο κρίσιμης σημασίας ως προς την πολιτική μας για τη διεύρυνση, ενόψει της ανάκαμψης από την πανδημία», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων Ντέιβιντ ΜακΑλιστερ (ΕΛΚ, Γερμανία).
Η συν-εισηγήτρια Ζελιάνα Ζόνκο (ΕΛΚ, Κροατία) τόνισε ότι «η συμφωνία διασφαλίζει τη συνέχιση της χρηματοδότησης της πολιτικής διεύρυνσης, του πλέον επιτυχημένου εργαλείου εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, το οποίο βασίζεται στη διεθνή συμφιλίωση, την περιφερειακή συνεργασία και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Το εκσυγχρονισμένο προενταξιακό μέσο έχει την ικανότητα να διευκολύνει τις εις βάθος μεταρρυθμίσεις στις υπό ένταξη χώρες και να τις φέρει πιο κοντά στην ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω του φιλόδοξου οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου και της πράσινης ατζέντας για τα Δυτικά Βαλκάνια».
Το αναβαθμισμένο προενταξιακό μέσο ενισχύει τις προϋποθέσεις που συνδέονται με τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, προβλέποντας την αναστολή της βοήθειας σε περίπτωση οπισθοδρόμησης των κυβερνήσεων των υπό ένταξη χωρών στους εν λόγω τομείς.
Το «IPA ΙΙΙ», θα ενισχύσει τη στρατηγική επικοινωνία και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, συμβάλλοντας επίσης στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος, για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων. Προβλέπεται επίσης βελτίωση στο συντονισμό μεταξύ των χρηματοδοτών και ενίσχυση των διαδικασιών διαβούλευσης με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές.
Το τελικό νομικά δεσμευτικό κείμενο, απόρροια της εν λόγω πολιτικής συμφωνίας, θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το αναθεωρημένο προενταξιακό μέσο αναμένεται να εγκριθεί και να γίνει νόμος στις αρχές του φθινοπώρου.
Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη γενιά του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας τέθηκε σε εφαρμογή το 2007 και ο διάδοχός του ήταν το «IPA ΙΙ» το 2014. Οι ίδιες χώρες που καλύπτονται από το μέσο θα είναι επίσης επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας.
Πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην περιοχή μπορούν να κινητοποιηθούν μέσω των εγγυήσεων της ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού εγγυήσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια του πλαισίου επενδύσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ικανοποίηση για την πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το νέο μέσο προενταξιακής βοήθειας (IPA III), εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Αυτή η πολυαναμενόμενη συμφωνία σχετικά με τη φιλόδοξη χρηματοδοτική μας βοήθεια είναι ένα θετικό, ευπρόσδεκτο και ισχυρό μήνυμα για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία», σχολίασε ο Επίτροπος Διεύρυνσης, Όλιβερ Βάρχελι, σημειώνοντας ότι το συμφωνηθέν πακέτο είναι μια σταθερή επένδυση στο μέλλον της περιοχής Διεύρυνσης και της ΕΕ, υποστηρίζοντας την εφαρμογή βασικών πολιτικών, θεσμικών, κοινωνικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων για συμμόρφωση με τα πρότυπα της ΕΕ και σταδιακή εναρμόνιση με τους κανόνες και τις πολιτικές της.
Το νέο μέσο προενταξιακής βοήθειας(IPA III), θα παρέχει χρηματοδότηση για το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, ένα βασικό εργαλείο για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης αυτής της περιοχής.
Ο προγραμματισμός του IPA III βασίζεται σε θεματικές προτεραιότητες παρά σε φακέλους χωρών. «Αυτό επιτρέπει την επιβράβευση της απόδοσης και της προόδου προς τις βασικές προτεραιότητες και την αυξημένη ευελιξία να ανταποκριθεί στις εξελισσόμενες ανάγκες των εταίρων στην πορεία τους προς την ένταξη», τονίζει η Επιτροπή.
«Τα προενταξιακά ταμεία της ΕΕ αποτελούν μια καλή επένδυση στο μέλλον τόσο των χωρών της διεύρυνσης όσο και της ίδιας της ΕΕ. Ο στόχος του μέσου είναι να υποστηρίξει τους δικαιούχους στην υιοθέτηση και την εφαρμογή πολιτικών, θεσμικών, νομικών, διοικητικών, κοινωνικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για τη συμμόρφωση με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της ένταξης στην Ένωση, συμβάλλοντας έτσι στη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία τους. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να παρέχουν στους πολίτες τους καλύτερες ευκαιρίες και να επιτρέπουν την ανάπτυξη προτύπων ίσων με αυτά που απολαμβάνουν οι πολίτες της ΕΕ. Τα προενταξιακά κονδύλια βοηθούν επίσης την ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της σχετικά με τη βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη, τον ενεργειακό εφοδιασμό, τις μεταφορές, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή και τον ψηφιακό μετασχηματισμό», σημειώνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής
