Ένα καλοκαίρι βγαλμένο από την «κόλαση» για τρεις ηπείρους και ο θερμότερος Ιούλιος παγκοσμίως εδώ και 120.000 χρόνια. Είναι η σκληρή πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, η νέα κανονικότητα ή ίσως και μόλις μία πρόγευση ενός πολύ δυσκολότερου μέλλοντος, καθώς έπειτα από μία δεκαετία ο «καυτός» Ιούλιος του 2023 μπορεί να φαντάζει έως και δροσερός κατά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων που επί χρόνια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη Γη, τις ζωές μας, τα ζώα και τη φύση.
Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή «θρέφει» τους ιστορικούς καύσωνες στη νότια Ευρώπη, Βόρεια Αμερική και Κίνα φέτος, πυροδοτώντας σε συνδυασμό με συνθήκες ξηρασίας ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές, ελλείψεις νερού, θανάτους και νοσηλείες εξαιτίας ακραίων θερμοκρασιών που ο ανθρώπινος οργανισμός δυσκολεύεται να αντέξει.
Ανάλογοι καύσωνες θα ήταν «από εξαιρετικά σπάνιοι έως σχεδόν αδύνατοι» αν δεν είχε προηγηθεί η απορρύθμιση του κλίματος λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και των εκπομπών αερίου που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως επιβεβαιώνει συνδυαστική μελέτη του παγκόσμιου δικτύου επιστημόνων World Weather Attribution που εξετάζει το ρόλο της κλιματικής αλλαγής στα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Οι αυξανόμενες συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου κατέστησαν τους καύσωνες στην Ευρώπη κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου ισχυρότερους, στη Βόρεια Αμερική κατά 2 βαθμούς Κελσίου και στην Κίνα κατά έναν βαθμό Κελσίου. Και θα γίνονται όλο και πιο έντονοι και όλο και πιο συχνοί και παρατεταμένοι εάν δεν μπει φρένο στην καύση ορυκτών καυσίμων. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο δύναται να έχει συμβάλει σε υψηλότερες θερμοκρασίες σε ορισμένες ζώνες, όμως βασικός παράγοντας για τα κύματα αφόρητης ζέστης είναι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Για τους ειδικούς ούτε τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης, ούτε και το γεγονός ότι ο φετινός Ιούλιος καταγράφεται ως ο θερμότερος παγκοσμίως συνιστούν έκπληξη. Από επιστημονικής άποψης η μελέτη είναι «έως και βαρετή» καθώς επιβεβαιώνει αυτό που εδώ και χρόνια οι επιστήμονες είχαν προβλέψει, δηλώνει η Φριντερίκε Ότο, λέκτορας Κλιματικής Επιστήμης στο Κολέγιο Imperial του Λονδίνου και συνιδρύτρια του δικτύου World Weather Attribution. «Αυτό όμως που δεν είχαμε προβλέψει είναι πόσο ευάλωτοι είμαστε απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Γιατί σκοτώνει ανθρώπους», αναφέρει.
Τόσο η Φριντερίκε Ότο, όσο και συνάδελφοί της, προειδοποιούν πως οι κλιματικές συνθήκες υπό τις οποίες ξεκίνησε και συνεχίστηκε το καλοκαίρι του 2023 μπορεί να γίνουν όχι μόνο ο κανόνας και να πρέπει να μάθουμε να ζούμε και να επιβιώνουμε διαφορετικά, αλλά ακόμη και να θεωρούνται δροσερές, εάν δεν επιτύχει η διεθνής κοινότητα την ουδετερότητα του άνθρακα.
Η Κλιμ Κομπ, καθηγήτρια Κλιματικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, δηλώνει πως φοβίζει η σκέψη ότι δέκα χρόνια μετά κοιτώντας πίσω στο 2023, θα μπορούσε να θεωρείται «ακόμη και μία δροσερή» χρονιά. «Οδεύουμε προς ακόμη υψηλότερες θερμοκρασίες», αναφέρει.
Ωστόσο, κατά τους ειδικούς τα συγκεκριμένα κύματα καύσωνα δεν έρχονται ως απόδειξη «κλιματικής κατάρρευσης»· υπάρχει ακόμη περιθώριο αναστροφής της κατάστασης και υπό αυτό το πρίσμα αποκτά κρισιμότερη σημασία από ποτέ η προγραμματισμένη για το Νοέμβριο 128η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP) στο Ντουμπάι και ο στόχος να μην ξεπεράσει η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Copernicus και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) ανακοίνωσαν από κοινού εντός της εβδομάδας πως βάσει των επίσημων στοιχείων ο Ιούλιος του 2023 πρόκειται να καταγραφεί ως ο θερμότερος μήνας που έχει βιώσει η ανθρωπότητα.
Τα στατιστικά δεδομένα χρονολογούνται από το 1940, αλλά πολλοί επιστήμονες, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας του Copernicus, δηλώνουν βέβαιοι ότι ο πλανήτης γνώρισε τις υψηλότερες θερμοκρασίες των τελευταίων 120.000 ετών, βάσει των όσων γνωρίζουμε από χιλιετίες κλιματικών δεδομένων που εξάγονται από δακτυλίους δέντρων, κοραλλιογενείς υφάλους και ιζήματα βαθιάς θάλασσας.
«Αυτές είναι οι υψηλότερες θερμοκρασίες στην ανθρώπινη ιστορία», δήλωσε η αναπληρώτρια επικεφαλής της Υπηρεσίας Copernicus Σαμάνθα Μπέργκες. Ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Πέτερι Τάαλας, μίλησε για τη «σκληρή πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής που αποκαλύπτεται», τονίζοντας ότι η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου είναι πιο επιτακτική από ποτέ και η κλιματική δράση «δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, από πλευράς του απηύθυνε δραματική προειδοποίηση πως η εποχή της υπερθέρμανσης του πλανήτη παρήλθε και έχει φθάσει «η εποχή του παγκόσμιου βρασμού».
«Οι συνέπειες είναι σαφείς και τραγικές: Παιδιά παρασύρονται από τους μουσώνες, οικογένειες τρέχουν να σωθούν από τις φλόγες, εργάτες καταρρέουν από την καυτή ζέστη. Για μεγάλα τμήματα της Βόρειας Αμερικής, της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης αυτό το καλοκαίρι είναι σκληρό, ενώ για ολόκληρο τον πλανήτη, είναι μια καταστροφή», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, τονίζοντας ότι αυτό που βιώνουμε είναι μόνο η αρχή.
Είναι ακόμα δυνατό να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου και να αποφευχθούν τα πολύ χειρότερα της κλιματικής αλλαγής, αλλά «οι ηγέτες πρέπει να ηγηθούν» και δεν υπάρχει πλέον χώρος για δικαιολογίες, σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
