Γάλλοι αξιωματούχοι μετρούσαν την Τρίτη τις πληγές που άνοιξε το ταξίδι του Εμανουέλ Μακρόν στην Κίνα, καθώς προσπαθούσαν να μετριάσουν την οργή, το αίσθημα διχασμού και τη σύγχυση που προκάλεσαν τα σχόλιά του σχετικά με την εξάρτηση της Ευρώπης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και τις σχέσεις με την Κίνα και την Ταϊβάν.
Τα σχόλια του Μακρόν έγιναν σε συνέντευξη στον απόηχο του ταξιδιού του στην Κίνα, το οποίο είχε ως στόχο να αναδείξει την ευρωπαϊκή ενότητα απέναντι στην Κίνα, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συμμετέχει επίσης. Ωστόσο, ανέδειξε τελικά τις διαφορετικές προσεγγίσεις στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη συνέντευξη στη γαλλική εφημερίδα Les Echos και στην ειδησεογραφική πύλη Politico που δημοσιεύτηκε την Κυριακή, ο Μακρόν κάλεσε την ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και να γίνει «τρίτος πόλος» στις παγκόσμιες υποθέσεις δίπλα στην Ουάσινγκτον και το Πεκίνο.
Καθώς οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και διπλωμάτες επέστρεφαν στις εργασίες τους μετά το μακρύ Σαββατοκύριακο των διακοπών του Πάσχα, πάσχιζαν ακόμη να χωνέψουν τα σχόλια του Μακρόν.
Μεταξύ άλλων, ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποιούσε η ΕΕ να μην παρασυρθεί σε κρίση σχετικά με την Ταϊβάν παρασυρόμενη από τον «αμερικανικό ρυθμό και μια κινεζική υπεραντίδραση».
Αν και πολλά από τα σχόλια δεν πρόσφεραν κάτι καινούργιο, αντίθετα, αποτέλεσαν επανάληψη παλαιότερων δηλώσεων του Μακρόν, η χρονική στιγμή της δημοσίευσής τους - στο τέλος του ταξιδιού υψηλού προφίλ στην Κίνα, καθώς το Πεκίνο πραγματοποιούσε στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στην Ταϊβάν - και η ευθύτητά τους ενόχλησαν τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Πολλές κυβερνήσεις στην περιοχή αυτή θεωρούν τους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως ιερούς, δεδομένου του βασικού ρόλου της Ουάσινγκτον στην αμυντική βοήθεια της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή.
Πολωνός αξιωματούχος: Χρειάζεται περισσότερη Αμερική στην Ευρώπη
«Η επιστροφή της γεωπολιτικής σημαίνει ότι πρέπει να δούμε πιο καθαρά ποιος είναι σύμμαχός μας και ποιος όχι. Οι ισχυρές διατλαντικές σχέσεις μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ αποτελούν το θεμέλιο της ασφάλειάς μας», δήλωσε στο Reuters ο υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας Γιαν Λιπάφσκι.
«Η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει περισσότερο στη δική της ασφάλεια, αλλά δεν το βλέπω αυτό ως εμπόδιο ή όριο για τη συνεργασία με τις ΗΠΑ», δήλωσε μέσω εκπροσώπου του.
Ανώτερος διπλωμάτης από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε: «Ο πρόεδρος Μακρόν δεν μιλάει για την Ευρώπη ή την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βοηθά άθελά του το Πεκίνο να διαλύσει τη διατλαντική ενότητα την ώρα του πολέμου στην Ευρώπη, όταν αυτή είναι πιο απαραίτητη από ποτέ».
Ο Μάρτσιν Πριντάτς, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Πολωνού προέδρου Αντρέι Ντούντα, κατέστησε σαφές ότι η Βαρσοβία δεν είναι υπέρ οποιασδήποτε απομάκρυνσης από την Ουάσινγκτον.
«Πιστεύουμε ότι χρειάζεται περισσότερη Αμερική στην Ευρώπη», δήλωσε στον πολωνικό ραδιοφωνικό σταθμό Radio Zet. Όπως πρόσθεσε, «σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν μεγαλύτερη εγγύηση ασφάλειας στην Ευρώπη από ό,τι η Γαλλία».
Η κριτική αυτή ώθησε Γάλλους αξιωματούχους και διπλωμάτες να τονίσουν ότι ο Μακρόν δεν πρότεινε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να είναι γεωπολιτικά σε ίση απόσταση από την Ουάσινγκτον και το Πεκίνο, απλώς ότι τα συμφέροντα της Ευρώπης διαφέρουν μερικές φορές από εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ακύρωση ενημέρωσης ξένων διπλωματών
Το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών ακύρωσε προγραμματισμένη ενημέρωση για το ταξίδι προς ξένους διπλωμάτες στο Παρίσι την Τρίτη, καθώς οι αξιωματούχοι προσπαθούσαν να διασφαλίσουν ότι θα στείλουν σαφές μήνυμα και θα περιορίσουν τυχόν επιπτώσεις στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον.
Η αρχική αντίδραση της Ουάσινγκτον ήταν μετρημένη. Χωρίς να ασχοληθούν άμεσα με τα σχόλια του Μακρόν, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και ο Λευκός Οίκος εξήραν τη διμερή σχέση με το Παρίσι και τον ρόλο του στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και την Ουκρανία. Υπήρξε όμως διάχυτη ανησυχία.
Αν η Ευρώπη «δεν παίρνει θέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για την Ταϊβάν, τότε ίσως δεν θα έπρεπε να παίρνουμε ούτε εμείς θέση [για την Ουκρανία]», δήλωσε ο Αμερικανός Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο.
Στρατηγική αυτονομία και η γραμμή απέναντι στο Πεκίνο
Ακόμη και ορισμένοι από τους στενότερους συμμάχους του προέδρου στη Γαλλία αναγνώρισαν ότι ο Μακρόν δεν είχε μιλήσει σωστά. «Υπάρχει πρόβλημα με την επικοινωνία του προέδρου. Είναι μια καταστροφή», δήλωσε σύμμαχος του Μακρόν υπό τον όρο της ανωνυμίας, λέγοντας ότι ο χρόνος και ο τόπος των όσων είπε, αν και σωστά στην ουσία, ήταν προβληματικά.
«Η ιδέα τώρα είναι να καθησυχάσουμε τους Αμερικανούς και να τους πούμε ότι δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο και ότι για την Ταϊβάν έχουμε την ίδια θέση με πριν», δήλωσε ανώτερος Γάλλος διπλωμάτης.
«Η δυσκολία νομίζω ότι τελικά δεν θα είναι με τους Αμερικανούς. Νομίζω ότι θα είναι πιο περίπλοκη με τους Ευρωπαίους, κυρίως με τους Βαλτικούς, τους Σκανδιναβούς, τους Ανατολικοευρωπαίους».
Άλλες κυβερνήσεις στην Ευρώπη, ωστόσο, είναι τουλάχιστον πιο συμπαθείς στην προσπάθεια του Μακρόν για «στρατηγική αυτονομία» - κάνοντας την Ευρώπη λιγότερο εξαρτημένη από άλλους όταν πρόκειται για την άμυνα, την τεχνολογία και την προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών.
Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία έχουν επίσης υποστηρίξει την ισχυρή δέσμευση της ΕΕ με την Κίνα, ακόμη και όταν η Ουάσινγκτον υιοθετεί πιο σκληρή γραμμή απέναντι στο Πεκίνο.
«Δεν μπορούμε απλά να γυρίσουμε την πλάτη μας στην Κίνα και να προσπαθήσουμε να την αγνοήσουμε. Είναι βασικός εμπορικός εταίρος, ένας πολύ μεγάλος παίκτης», δήλωσε η Ισπανίδα υπουργός Οικονομίας Νάντια Καλβίνο σε συζήτηση που φιλοξενήθηκε από τη δεξαμενή σκέψης Brookings Institution στην Ουάσινγκτον.
«Έχουμε κοινό συμφέρον να διασφαλίσουμε ότι το Πεκίνο θα συμμετάσχει εποικοδομητικά για να τερματιστεί το συντομότερο δυνατόν ο πόλεμος στην Ουκρανία και να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της παγκόσμιας αγοράς, που θα ήταν επιζήμιος για όλους», πρόσθεσε η ίδια.
«Η Κίνα παίζει το χαρτί της διαίρεσης της Ευρώπης»
Ωστόσο, ακόμη και κάποιοι από εκείνους που υποστηρίζουν ευρέως την ατζέντα του Μακρόν εξέφρασαν παράπονα για τον χειρισμό του ταξιδιού στην Κίνα, στο οποίο η φον ντερ Λάιεν έτυχε πολύ πιο υποτονικής υποδοχής σε σχέση με τον Γάλλο πρόεδρο.
Ο Νιλς Σμιντ, ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και βουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελάριου της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, δήλωσε ότι τόσο ο Σολτς όσο και ο Μακρόν έχουν τεθεί από καιρό υπέρ της ιδέας της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας».
Αλλά, πρόσθεσε: «Το προβληματικό με την επίσκεψη του Μακρόν είναι ότι έβγαλε σκόπιμα το ευρωπαϊκό χαρτί και πήρε μαζί του ... τη φον ντερ Λάιεν. Όμως, στη συνέχεια επέτρεψε να τη βάλει στη δεύτερη σειρά. Αυτό κατέστρεψε την προσδοκώμενη ώθηση για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στην Κίνα».
Και πρόσθεσε: «Η Κίνα παίζει το χαρτί της διαίρεσης της Ευρώπης. Πρέπει να το αποτρέψουμε αυτό».
