Το τέλος μιας μακράς κούρσας για τη θέση του πρωθυπουργού στην Βρετανία, στο κόμμα των Τόρις, βρίσκει νικήτρια την 47χρονη νυν υπουργό Εξωτερικών Λιζ Τρας. Πρόκειται για την τέταρτη πολιτικό που αναλαμβάνει το ανώτερο θεσμικό αξίωμα μετά το δημοψήφισμα για το Brexit το 2016 και την τρίτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας, μετά τη Μάργκαρετ Θάτσερ και την Τερέζα Μέι.
Η νέα πρωθυπουργός και αρχηγός του κόμματος των Συντηρητικών έλαβε το 57,4% των ψήφων από τους σύνεδρους του κόμματος, ήτοι 81.326 ψήφους, έναντι 60.399 ψήφων του συνυποψήφιού της για τον πρωθυπουργικό θώκο Ρίσι Σούνακ. Στη διαδικασία της ψηφοφορίας συμμετείχε το 82,6% των μελών σε σύνολο 172,437.
Να σημειωθεί ότι ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε το 66,4% των ψήφων το 2019, ο Ντέιβιντ Κάμερον το 67,6% το 2005 και ο Ίαν Ντάνκαν Σμιθ το 60,7% το 2001.
Στην αρχή της ομιλίας της προς τους συνέδρους η Λιζ Τρους δεσμεύτηκε να πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις της στους ψηφοφόρους, λέγοντας ότι το κόμμα των Τόρις πρέπει να δείξει τι μπορεί να πραγματοποιήσει τα επόμενα δύο χρόνια. Γνωστοποίησε πως έχει ένα «τολμηρό σχέδιο» για να μειώσει τους φόρους και να αναπτύξει την οικονομία της Βρετανίας
Σχετικά με το κυρίαρχο ζήτημα των αυξανόμενων λογαριασμών ενέργειας, είπε ότι θα αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση όχι μόνο στους λογαριασμούς αλλά και τα μακροπρόθεσμα ζητήματα εφοδιασμού.
Σε ανάρτησή της η νέα πρόεδρος των Τόρις ανέφερε ότι «είναι τιμή μου που εκλέγομαι Αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος. Σας ευχαριστώ που δείξατε την εμπιστοσύνη σας σε εμένα να ηγούμαι τη μεγάλη μας χώρα. Θα αναλάβω τολμηρά μέτρα για να ξεπεράσουμε όλους αυτούς τους δύσκολους καιρούς, να αναπτύξουμε την οικονομία μας και να απελευθερώσουμε τις δυνατότητες του Ηνωμένου Βασιλείου».
I am honoured to be elected Leader of the Conservative Party.
— Liz for Leader (@trussliz) September 5, 2022
Thank you for putting your trust in me to lead and deliver for our great country.
I will take bold action to get all of us through these tough times, grow our economy, and unleash the United Kingdom’s potential. pic.twitter.com/xCGGTJzjqb
Αύριο, Τρίτη, ο Τζόνσον θα πάει στην καλοκαιρινή οικία της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ στο Μπαλμόραλ της Σκωτίας για να της υποβάλει την παραίτησή του. Θα ακολουθήσει ο διάδοχός του, ο 15ος πρωθυπουργός που θα δει η Ελισάβετ στη διάρκεια της βασιλείας της.
Ο νέος πρωθυπουργός θα επιστρέψει στη συνέχει στο Λονδίνο για να εκφωνήσει ομιλία έξω από τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ και να ανακοινώσει τα μέλη της κυβέρνησής του.
Ποια είναι η Λιζ Τρας
Σύμφωνα με τα βρετανικά ΜΜΕ είναι «ακραία φιλελεύθερη, κοινωνικά συντηρητική και φανατική αντι-κρατίστρια», χαρακτηρίζοντάς την ως τη «Θάτσερ του 21ου αιώνα».
Όπως αναφέρουν τα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης της Βρετανίας, η Τρας κατείχε έξι υπουργικές θέσεις υπό τρεις πρωθυπουργούς, συμπεριλαμβανομένων 11 μηνών ως υπουργός Εξωτερικών. Αγωνίστηκε για να παραμείνει η Βρετανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν γίνει ένθερμος υπερασπιστής του Brexit, μετά το δημοψήφισμα.
Από τις Βρυξέλλες θεωρείται μια «αντιευρωπαϊκή καιροσκόπος που θα μπορούσε να κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα στη δύσκολη σχέση μεταξύ της Βρετανίας και του μπλοκ των 27 εθνών», όπως αναφέρει η Washington Post.
Χαρακτηρίζεται αξιόπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ και υποστηρικτής της Ουκρανίας, ο οποίος μιλάει σκληρά για τη Ρωσία και τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ ήταν επικεφαλής της κίνησης για την επιβολή κυρώσεων σε Ρώσους ολιγάρχες - πολλοί εκ των οποίων ζούσαν στο Λονδίνο.
Στο οικονομικό επίπεδο, επιμένει στην ανορθόδοξη για τα δεδομένα των Συντηρητικών Υπουργών Οικονομικών άποψή της, ότι η μείωση των φόρων, εν μέσω αυξανόμενου δημόσιου χρέους και πληθωρισμού, είναι η συνταγή της επιτυχίας.
Ο βρετανικός Τύπος «βάφτισε» αυτήν την οικονομική προσέγγιση Trussonomics τα οποία συγκρίνει με κάθε ευκαιρία με τα Rishinomics, τις οικονομικές προτάσεις του βασικού αντιπάλου της για το αξίωμα και παραιτηθέντα Υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης Τζόνσον, Ρίσι Σουνάκ ο οποίος είναι υπέρ πιο χειρουργικών παρεμβάσεων για την στήριξη μόνο των οικονομικά αδύναμων νοικοκυριών.
Η νέα ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ θα αναλάβει καθήκοντα σε ένα εκρηκτικό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο: ο πληθωρισμός ξεπερνά το 10% και αναμένεται να αυξηθεί, ενώ η κατακόρυφη άνοδος των τιμών της ενέργειας απειλεί τις οικογένειες, τα σχολεία, της επιχειρήσεις και τα νοσοκομεία.
Το Σαββατοκύριακο, οι Sunday Times επικαλέστηκαν γνώστες του υπουργείου Οικονομικών ότι το κόστος του σχεδίου του Τρας θα ξεπεράσει εύκολα τα 100 δισεκατομμύρια λίρες (114,6 δισεκατομμύρια δολάρια).
Μεταξύ των μέτρων που εξετάζει φέρεται να είναι το πάγωμα των λογαριασμών ενέργειας σε κάποιο ύψος που ακόμα δεν έχει αποφασιστεί και ενώ επίκειται αύξηση της τάξης του 80% στις χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά τον ερχόμενο μήνα.
Πληθωρισμός και κοινωνική αναταραχή
Η οικονομική πολιτική βρέθηκε στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας των δύο υποψηφίων, οι οποίοι κάποιες φορές έμοιαζε να μην έχουν συνειδητοποιήσει τη δραματική επιδείνωση της κρίσης στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Η Τρας προσέλκυσε τους ψηφοφόρους υποσχόμενη μαζικές μειώσεις φόρων και υιοθετώντας ένα πολύ σκληρό τόνο απέναντι στα συνδικάτα. Από την πλευρά του ο Σούνακ, ένας πλούσιος πρώην τραπεζίτης, έχασε σε δημοτικότητα προωθώντας τον οικονομικό ρεαλισμό μακριά από «παραμύθια», με πολλά μέλη του Συντηρητικού κόμματος να τον αντιμετωπίζουν σαν έναν τεχνοκράτη ανίκανο να κατανοήσει τις δυσκολίες των βρετανικών νοικοκυριών.
Την Κυριακή, η Τρας διαβεβαίωσε μιλώντας στο BBC ότι, αν εκλεγεί πρωθυπουργός, θα δράσει «ήδη από την πρώτη εβδομάδα» για να βοηθήσει τους Βρετανούς να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας, αρνούμενη ωστόσο να διευκρινίσει ακριβώς ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει. Υπογράμμισε επίσης ότι «μέσα σε ένα μήνα» θα παρουσιάσει ένα σχέδιο οικονομικής μεταρρύθμισης για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Αν και κατάφερε να προσελκύσει τη βάση του Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο κυβερνά τη Βρετανία εδώ και 12 χρόνια, το 52% των Βρετανών εκτιμά ότι θα είναι μια μέτρια ή ακόμη και μια φρικτή πρωθυπουργός, σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov.
Κατά συνέπεια δεν είναι βέβαιο ότι οι ασαφείς υποσχέσεις της θα αρκέσουν για να κατευνάσουν την αγανάκτηση των Βρετανών, με πολλούς κλάδους –από τους εργαζόμενους στα μέσα μεταφοράς, τους γιατρούς, τους δικηγόρους και άλλους -- να έχουν προχωρήσει ή να ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις.
