Στην τελική ευθεία μία ιστορικής προεδρικής αναμέτρησης που διαφαίνεται ότι θα κριθεί στο νήμα, οι Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κλιμακώνουν τις εκατέρωθεν επιθέσεις, ενόσω πληθαίνουν εκτιμήσεις και εικασίες που θέλουν τον Τούρκο πρόεδρο να αμφισβητεί ενδεχομένως το εκλογικό αποτέλεσμα εάν έλθει ενώπιον μίας οριακής ήττας στην κάλπη της 14ης Μαΐου.
Ανάλογα «δείγματα γραφής» έχει δώσει ο Ερντογάν στην αναμέτρηση του 2019 για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, όταν για πρώτη φορά αποτυπωνόταν στην κάλπη η πολιτική φθορά του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), με τον υποψήφιό του, πρώην πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ, να χάνει τη μάχη έναντι του Εκρέμ Ιμάμογλου του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).
Με διάφορες τεχνικής φύσεως νομικές μεθοδεύσεις και καταγγελίες περί παρατυπιών με «πάτημα» τη μικρή «απόσταση» (13.729 ψήφοι) που χώριζε τους Γιλντιρίμ και Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη των 10,5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων, το αποτέλεσμα της αναμέτρησης της 31ης Μαρτίου 2019 αμφισβητήθηκε από το AKP. Η ένσταση έγινε αποδεκτή από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK), και οι κάλπες στήθηκαν ξανά τρεις μήνες αργότερα.
Με ποσοστό 54,3%, και διαφορά σχεδόν 800.000 ψήφων, ο Εκρέμ Ιμάμογλου αναδείχθηκε θριαμβευτής στην επαναληπτική αναμέτρηση της 23ης Ιουνίου· ο Μπιναλί Γιλντιρίμ τον συνεχάρη και το ζήτημα «έκλεισε». Ήταν η πρώτη φορά σε 25 χρόνια που το ΑΚΡ έχανε τον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, ο οποίος αποτέλεσε μάλιστα την πολιτική αφετηρία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ευρεία είναι η πεποίθηση στην Τουρκία ότι όποιος ελέγχει την Κωνσταντινούπολη, ελέγχει ολόκληρη τη χώρα, και στην κάλπη της 14ης Μαΐου μένει να αποδειχθεί εάν αυτό που ξεκίνησε το 2019 θα ολοκληρωθεί προσεχώς με τον ίδιον τον Ερντογάν να χάνει την προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον κεμαλιστή υποψήφιο της Συμμαχίας των «Έξι», Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Το «προηγούμενο» της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στην αιχμή δημοσιευμάτων του ξένου Τύπου και εκτιμήσεων αναλυτών περί ενδεχόμενης άρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποδεχθεί το εκλογικό αποτέλεσμα εφόσον δεν υπάρχει μία καθαρή διαφορά. Η ανεξαρτησία της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής αμφισβητείται, και σύμφωνα με τον Σινάν Ουλγκέν, Τούρκο πρώην διπλωμάτη και επικεφαλής του εδρεύοντος στην Κωνσταντινούπολη think-tank EDAM, θα μπορούσε να υποκύψει στην πολιτική πίεση εφόσον ζητηθεί επανάληψη της προεδρικής αναμέτρησης. Εκείνη είναι «ο απόλυτος διαιτητής του αγώνα», δηλώνει στο δίκτυο CNN.
Οι δικαστές της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής, οι οποίοι επιβλέπουν όλες τις διαδικασίες ψηφοφορίας, διορίζονται από δικαστικά όργανα στα οποία κυριαρχεί το AKP και συχνά υποβάλλουν προς έγκριση στο κόμμα τις αποφάσεις τους, σημειώνει πρόσφατη έκθεση της εδρεύουσας στις ΗΠΑ μη κυβερνητικής οργάνωσης Freedom House. Η κυριαρχία του AKP στους θεσμούς, τα μέσα ενημέρωσης και σε καίριους τομείς της κοινωνίας «γέρνει το εκλογικό πεδίο» υπέρ του Τούρκου προέδρου.
Στα 20 χρόνια της εξουσίας του, ο Ερντογάν έχει επιβληθεί μεθοδικά, αλώνοντας του πυλώνες του κεμαλικού κράτους: Αρχικά την ανώτατη Παιδεία με την κατάργηση της απαγόρευσης της ισλαμικής μαντήλας, στη συνέχεια το δικαστικό σύστημα για να φτάσει στον τελικό στόχο να αποδυναμώσει την επιρροή του στρατού.
Ο τουρκικός στρατός -που υπέστη «κύμα εκκαθάρισης» μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016- θα προσπαθήσει να παραμείνει ουδέτερος σε ένα σενάριο κατά του οποίο μία αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος οδηγήσει σε ένταση και αντίπαλες διαδηλώσεις, αλλά οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν από την προθυμία και την ικανότητά της αστυνομίας να διατηρήσει την τάξη, σύμφωνα με τον οίκο αποτίμησης πολιτικού κινδύνου Eurasia Group που επικαλείται το G-Ζero.
Σε περίπτωση οριακής ήττας, το Eurasia Group εκτιμά ότι ο Ερντογάν ίσως επανέλθει στη στρατηγική του 2019 σε εθνική κλίμακα. Γνωρίζοντας, ωστόσο, πως πιθανώς θα χάσει μία επαναληπτική ελεύθερη και δίκαιη εκλογική αναμέτρηση, ίσως καλλιεργήσει επίσης μία «κρίση» προς ενίσχυση των πιθανοτήτων επανεκλογής του, που -πάντα κατά τις ίδιες εκτιμήσεις- θα συνδυάζει αίτημα για ακύρωση του εκλογικού αποτελέσματος με κάλεσμα στους υποστηρικτές του να βγουν στους δρόμους μεγάλων τουρκικών πόλεων.
«Θα μπορούσαμε να δούμε οδοφράγματα σε δημόσια κτήρια, περιλαμβανομένης της Εθνοσυνέλευσης, και την αστυνομία να αντιμετωπίζει διαδηλωτές υπέρ κατά του Ερντογάν», αναφέρουν οι αναλυτές του Eurasia Group, επισημαίνοντας πως η περίοδος προς μία υποθετική επαναληπτική αναμέτρηση θα μπορούσε να είναι επικίνδυνα απρόβλεπτη, αν και η αντιπολίτευση θα εστίαζε περισσότερο στο να επικρατήσει έναντι του Τούρκου προέδρου με πιο αποφασιστική διαφορά, όπως τέσσερα χρόνια πριν στην Κωνσταντινούπολη.
Πόλωση πριν από μία μάχη που κρίνεται στο νήμα
Εν μέσω σεναρίων για την επομένη της κάλπης, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να προβάλλει τα «έργα» του επόμενου αιώνα με έμφαση στην αμυντική βιομηχανία, ανακοινώνει μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου στη νοτιοανατολική Τουρκία, και κλιμακώνει τις επιθέσεις στον αντίπαλό του. Καταγγέλλει έναν Κιλιτσντάρογλου «υποχείριο τρομοκρατικών οργανώσεων», λέγοντας ότι «δεν θα παραδώσει τη χώρα σε έναν άνθρωπο που γίνεται πρόεδρος με την υποστήριξη του PKK», και παράλληλα τον εμφανίζει επί της ουσίας ως «υπηρέτη» των ΗΠΑ, στο πλαίσιο του αντι-αμερικανικού αφηγήματος που «φθάνει» μέχρι την εκτόξευση κατηγοριών (διά στόματος του υπουργού του των Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού) ότι ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν σχεδιάζει πραξικόπημα την 14η Μαΐου. Κατά μία ανάγνωση, είναι και ένα «σήμα» προς τις ΗΠΑ να… μείνουν μακριά, εάν το αποτέλεσμα είναι οριακό (υπέρ του αυτή τη φορά) και υπάρξουν ενδεχομένως καταγγελίες για νοθεία.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα έχει ανακοινώσει ότι θα επιστρατευθούν 500.000 εκλογικοί παρατηρητές σε 50.000 εκλογικά κέντρα, αριθμός ενδεικτικός των φόβων περί παρατυπιών ή απόπειρας νοθείας. Εκ μέρους της αντιπολίτευσης έχουν διατυπωθεί «σοβαρές ανησυχίες» για την ασφάλεια των εκλογών, περιλαμβανομένων πιθανών τεχνικών προβλημάτων στη διάρκεια της ψηφοφορίας ή της καταμέτρησης των ψήφων. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου την ίδια στιγμή κλιμακώνει την προεκλογική εκστρατεία· επιχειρεί να συσπειρώσει και εκφράζει τη «βεβαιότητα» ότι το βράδυ της 14ης Μαΐου θα είναι εκείνος ο 13ος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας με ποσοστό, μάλιστα, 60%.
Στο «μέτωπο» των δημοσκοπήσεων, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου διατηρεί το προβάδισμα, όμως ο Ερντογάν έχει καλύψει αισθητά την απόσταση συγκριτικά με το προηγούμενο διάστημα. Το εάν η αναμέτρηση περάσει τελικά σε δεύτερο γύρο την 28η Μαΐου θα εξαρτηθεί από το εάν οι άλλοι δύο προεδρικοί υποψήφιοι, ο αρχηγός του Κόμματος Πατρίδας Μουχαρέμ Ιντζέ και ο εθνικιστής Σινάν Ογάν, θα ξεπεράσουν αθροιστικά το ποσοστό του 6%. Σημαντικότερος παράγοντας που στερεί ψήφους από την αντιπολίτευση είναι ο Μουχαρέμ Ιντζέ (που είχε φύγει συγκρουόμενος από το CHP), όμως όσο η αναμέτρηση πλησιάζει, τόσο φαίνεται να φθίνει και το ποσοστό του στη λογική ότι μπορεί να θεωρηθεί χαμένη ψήφος. Ταυτόχρονα, η ανοιχτή πλέον στήριξη του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) αφήνει εξίσου ανοιχτό το ενδεχόμενο μίας νίκης Κιλιτσντάρογλου ίσως ακόμη και από τον πρώτο γύρο.
Ενδεικτικά, η τελευταία δημοσκόπηση που «φθάνει» από την Τουρκία εμφανίζει τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να προηγείται με 49,4% έναντι 47,1% του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ποσοστό 2,3% συγκεντρώνει ο Σινάν Ογάν και μόλις 1,2% ο Μουχαρέμ Ιντζέ. Σταθερός στόχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραμένει να οδηγήσει την αναμέτρηση σε δεύτερο γύρο.
Μέτρηση της εταιρείας Aksoy πριν από δύο ημέρες «έδινε» για τον πρώτο γύρο στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ποσοστό 47.3%, στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν 41.9%, στον Μουχαρέμ Ιντζέ 5.8% και στον Σινάν Ογάν 5%. Στον δεύτερο γύρο ο κεμαλιστής ηγέτης του CHP επικρατεί με ποσοστό 54,2% έναντι 45,8% του Ερντογάν. Το σύνολο των δημοσκοπήσεων, πάντως, καταδεικνύει πως ακόμη και αν ο Ερντογάν χάσει την προεδρία, ο Κιλιτσντάρογλου θα βρεθεί απέναντι σε μία «εχθρική» Εθνοσυνέλευση, στην οποία θα κυριαρχεί το AKP, ενώ μεγάλο ερωτηματικό ήταν εξ αρχής και παραμένει εάν όντως η ετερόκλητη συμμαχία των «Έξι» θα μπορεί πράγματι να λειτουργήσει -εκεί εδράζονται και οι εκτιμήσεις ότι είναι κάθε άλλο παρά εγγυημένη η εξάντληση της κοινοβουλευτικής θητείας.
Διαβάστε επίσης
Μάικλ Ρούμπιν: Κι αν πεθάνει ο Ερντογάν;
Ερντογάν: Ανακαλύφθηκε κοίτασμα πετρελαίου δυναμικότητας 100.000 βαρελιών ημερησίως
Ερντογάν: Ο Κιλιτσντάρογλου λέει ό,τι του «σφυρίζουν» στο αυτί ΗΠΑ και ΕΕ
Politico: Προεκλογική εκστρατεία στην Τουρκία με κρεμμύδια και χαλάκια προσευχής
CNN: Ποιοι θα μπορούσαν να ρίξουν τον Ερντογάν στις εκλογές στην Τουρκία
