Οι συντηρητικοί που βρίσκονται στην εξουσία στην Πολωνία αναμένεται να κερδίσουν ξανά στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν την Κυριακή, βασιζόμενοι σε μια γενναιόδωρη πολιτική επιδομάτων και τον εθνικιστικό λόγο.
Όμως ενδέχεται να μην κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία, η μοναδική επιτυχία στην οποία μπορεί να προσβλέπει η αντιπολίτευση.
Το Κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) υπό την καθοδήγηση από το 2015 και μετά του πρώην πρωθυπουργού Γιάροσλαβ Κατσίνσκι προσπαθεί να κινητοποιήσει κυρίως τους πιο φτωχούς ψηφοφόρους στην επαρχία, προωθώντας τις αξίες της οικογένειας και υποσχόμενο να αυξήσει τα επιδόματα και τον κατώτατο μισθό, ενώ παράλληλα να μειώσει τους φόρους.
Η προεκλογική εκστρατεία που διεξήγαγε το κόμμα –το οποίο έχει την ευλογία της καθολικής εκκλησίας, που ασκεί μεγάλη εξουσία στην Πολωνία-- συνέβαλε στην πόλωση της κοινωνίας με τις σεξουαλικές μειονότητες και τις «εισαγόμενες από τη Δύση» φιλελεύθερες ιδέες να βρίσκονται στο στόχαστρο του PiS.
Το κεντρώο κόμμα Πολιτικός Συνασπισμός (KO), που γεννήθηκε από την Πολιτική Πλατφόρμα (PO), βασίζεται κυρίως στη μεσαία τάξη των μεγάλων πόλεων, που είναι δυσαρεστημένη από το ρήγμα που έχει προκαλέσει στην κοινωνία το PiS, τις αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα και σκάνδαλα στα οποία εμπλέκονται πολιτικοί του συντηρητικού κόμματος.
Η αριστερά από την πλευρά της καταγγέλλει τις επιθέσεις του PiS εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, τη συμμαχία του με την καθολική εκκλησία, αλλά συμμερίζεται την επιθυμία του για ένα κοινωνικό κράτος. Ενωμένη έχει αρκετές πιθανότητες να επιστρέψει στο κοινοβούλιο έπειτα από απουσία τεσσάρων ετών.
Δύο πιο μικρά κόμματα ενδέχεται επίσης να ξεπεράσουν το όριο του 5% και να εισέλθουν στη βουλή, το κόμμα των αγροτών και μια «συνομοσπονδία» της άκρας δεξιάς.
«Το εκλογικό σώμα της Πολωνίας είναι διχασμένο, με περίπου το 45% να στηρίζει το PiS και άλλο τόσο την κεντρώα αντιπολίτευση και την αριστερά», επισημαίνει η πολιτική επιστήμονας του πανεπιστημίου της Βαρσοβίας Άνα Ματέρσκα- Σοσνόουσκα.
«Το ποσοστό συμμετοχής θα είναι κρίσιμης σημασίας για το αν τελικά το PiS θα μπορέσει να κυβερνήσει μόνο του, αν θα χρειαστεί να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό ή ακόμη αν κινδυνεύει να χάσει την πλειοψηφία», προσθέτει.
Τήρησε τις δεσμεύσεις
Το PiS εκμεταλλεύθηκε τη λαϊκιστική αντίδραση απέναντι στις φιλελεύθερες ελίτ, ένα φαινόμενο που παρατηρείται και σε χώρες της Δύσης.
Τα γενναιόδωρα κοινωνικά του προγράμματα έχουν ικανοποιήσει αυτούς που δεν επωφελήθηκαν από τη γρήγορη οικονομική ανάπτυξη της Πολωνίας.
«Το PiS έχει κάνει πολλά καλά για τις οικογένειες, τους συνταξιούχους, τα παιδιά, τήρησε τις υποσχέσεις του», δηλώνει η 66χρονη Μαλγκορζάτα Κοουάλσκα.
Ωστόσο, αν και το ποσοστό ακραίας φτώχειας έπεσε περίπου στο 4% το διάστημα 2016-2017 εν μέρει χάρη στο πρόγραμμα του PiS «500+» (116 ευρώ ανά παιδί μετά το δεύτερο), αυξήθηκε και πάλι το 2018 στο 5,4% εξαιτίας του πληθωρισμού.
«Καθαρίστε την πολιτική»
Από την πλευρά της αντιπολίτευσης υποψήφια για την πρωθυπουργία είναι η αντιπρόεδρος του κοινοβουλίου Μαλγκορζάτα Κιντάουα- Μπλόνσκα, η οποία προσπαθεί να τονίσει τις διαφορές της από το PiS.
«Ας καθαρίσουμε την πολιτική, ας απελευθερώσουμε την Πολωνία από το μίσος, την υποκρισία και τις πολιτικές τοξίνες», πρότεινε αυτή την εβδομάδα.
Η αντιπολιτευση δεσμεύεται κυρίως να ακυρώσει τις μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος, οι οποίες σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απειλούν το κράτος δικαίου στην Πολωνία. Όμως δεν παρουσιάζει συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα.
Οικονομία σε ανάπτυξη
Στον τομέα της οικονομίας η Πολωνία διατηρεί την ισχυρή της ανάπτυξη. Η ανεργία μειώθηκε τον Σεπτέμβριο στο 5,1% του ενεργού πληθυσμού, το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και τριάντα χρόνια.
Παρά την αντιμεταναστευτική της ρητορική, η Πολωνία έγινε το 2017 ο πρώτος προορισμός αλλοδαπών εργαζόμενων, ξεπερνώντας ακόμη και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Οικονομικό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Περίπου 1,2 εκατομμύριο αλλοδαποί πήγαν στη χώρα, στην πλειονότητά τους από την Ουκρανία, για να καταλάβουν τις θέσεις που άφησαν κενές εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνοί που αναζήτησαν καλύτερη τύχη στη Δύση.
Τα εκλογικά κέντρα την Κυριακή θα ανοίξουν στις 07:00 τοπική ώρα (08:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 20:00. Τα exit polls αναμένεται να δώσουν αμέσως μετά μια αρκετά ξεκάθαρη εικόνα, ενώ τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα μάλλον θα γίνουν γνωστά τη Δευτέρα.
