Η κατάρρευση του φράγματος Νόβα Καχόβκα απειλεί τη νότια Ουκρανία με οικολογική καταστροφή, με τον πρόεδρο της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι να περιγράφει την κατάσταση ως «περιβαλλοντική βόμβα μαζικής καταστροφής».
Η στάθμη των υδάτων συνέχισε την Τετάρτη να ανεβαίνει μετά την καταστροφή του κατεχόμενου από τη Ρωσία φράγματος και του υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ενέργειας νωρίς την Τρίτη. Ήδη, περισσότεροι από 2.700 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται οι προμήθειες νερού, καθώς από τις πλημμύρες επλήγησαν πόλεις, κωμοπόλεις και αγροτικές εκτάσεις.
Διαβάστε επίσης:
Νόβα Καχόβκα: Έως και 100 εγκλωβισμένοι μετά την κατάρρευση του φράγματος
Το Κίεβο και η Μόσχα έχουν ανταλλάξει κατηγορίες για την καταστροφή του φράγματος, χωρίς να παρέχουν συγκεκριμένες αποδείξεις για το ότι η άλλη πλευρά είναι ένοχη. Δεν είναι ακόμη σαφές αν το φράγμα δέχθηκε επίθεση σκόπιμα ή αν η διάρρηξη ήταν αποτέλεσμα δομικής αστάθειας.
Ο Ζελένσκι, ωστόσο, δήλωσε ότι η Ρωσία έχει «ποινική ευθύνη» και ότι οι Ουκρανοί εισαγγελείς ερευνούν την καταστροφή στο φράγμα ως υπόθεση «οικοκτονίας».
«Οι συνέπειες της τραγωδίας θα είναι σαφείς σε μία εβδομάδα. Όταν φύγει το νερό, θα γίνει σαφές τι έχει απομείνει και τι θα συμβεί στη συνέχεια», εξήγησε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία για τους κινδύνους για την άγρια ζωή, τις αγροτικές εκτάσεις, τους οικισμούς, τα αποθέματα νερού και την πιθανή μόλυνση από βιομηχανικά χημικά και πετρέλαιο που διέρρευσαν από το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στον ποταμό Δνείπερο.
Διαρροή πετρελαίου
Ο επικεφαλής της κυριότερης εταιρείας παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας δήλωσε στο CNN ότι οι περιβαλλοντικές συνέπειες θα είναι «σημαντικές», επισημαίνοντας ότι από τον κατεστραμμένο εξοπλισμό του εργοστασίου θα μπορούσε να υπάρξει διαρροή πετρελαίου.
«Πρώτα από όλα, καταλαβαίνουμε ότι ο αριθμός των ψαριών θα μειωθεί σταδιακά», δήλωσε ο Ιχόρ Συρότα, διευθύνων σύμβουλος της Ukrhydroenergo.
«Τετρακόσιοι τόνοι πετρελαίου τουρμπίνας είναι αποθηκευμένοι στον υδροηλεκτρικό σταθμό, στις μονάδες και στους μετασχηματιστές που συνήθως υπάρχουν στον εξοπλισμό», ανέφερε ο Σιρότα. «Όλα εξαρτώνται από το επίπεδο καταστροφής των μονάδων και του εξοπλισμού... Εάν η ζημιά είναι εκτεταμένη, τότε όλο το πετρέλαιο θα πέσει στον ποταμό», ανέφερε.
Ο Ουκρανός υπουργός Περιβάλλοντος Ρουσλάν Στρίλετς δήλωσε ότι τουλάχιστον 150 μετρικοί τόνοι πετρελαίου από το φράγμα έχουν ήδη χυθεί στον ποταμό Δνείπερο και ότι η περιβαλλοντική ζημιά έχει εκτιμηθεί σε 50 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το Reuters.
Ο Στρίλετς δήλωσε ότι τα είδη της άγριας ζωής που ζουν κατά μήκος του ποταμού και δεν υπάρχουν αλλού στον κόσμο απειλούνται, συμπεριλαμβανομένου του αμμώδους τυφλοπόντικα. Η βιόσφαιρα της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας και δύο εθνικά πάρκα είναι επίσης πιθανό να υποστούν σοβαρό πλήγμα, πρόσθεσε, σύμφωνα με το Reuters.
«Οικολογική καταστροφή»
Οι πλημμύρες έχουν ήδη προκαλέσει τον θάνατο 300 ζώων στον ζωολογικό κήπο της Νόβα Καχόβκα, σύμφωνα με το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε την Τρίτη ότι η κατάρρευση του φράγματος αποτελεί «οικολογική καταστροφή», ενώ η απώλεια των καλλιεργειών και οι μαζικές πλημμύρες συνιστούν «ακόμα μία συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία».
Απειλές για τη γεωργία και τα τρόφιμα
Πριν από την κατάρρευσή του, το κρίσιμο φράγμα Νόβα Καχόβκα αποτελούσε τον μεγαλύτερο ταμιευτήρα νερού στην Ουκρανία από άποψη όγκου.
Είναι το τελευταίο από τα έξι φράγματα της σοβιετικής εποχής στον ποταμό Δνείπερο, σημαντική υδάτινη οδό που διασχίζει τη νοτιοανατολική Ουκρανία, και παρείχε νερό σε μεγάλο μέρος ολόκληρης της περιοχής, καθώς και της χερσονήσου της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Ρωσία το 2014.
Υπάρχουν πολλές πόλεις και κωμοπόλεις κατά μήκος του ποταμού, συμπεριλαμβανομένης της Χερσώνας των περίπου 300.000 κατοίκων πριν από την εισβολή της Μόσχας.
«Η καταστροφή του υδροηλεκτρικού σταθμού Καχόβκα απειλεί να μετατρέψει σε έρημο τα χωράφια στη νότια Ουκρανία το επόμενο έτος», ανακοίνωσε το ουκρανικό υπουργείο Γεωργίας. Το Κίεβο έχει εκτιμήσει ότι περίπου 42.000 άνθρωποι κινδυνεύουν από τις πλημμύρες.
Μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Τρίτη, ο επικεφαλής της ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ Μάρτιν Γκρίφιθς δήλωσε ότι η κατάρρευση του φράγματος αποτελεί ενδεχομένως το «σημαντικότερο περιστατικό ζημιάς σε μη στρατιωτικές υποδομές» μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το φράγμα, είπε ο Γκρίφιθς, είναι απαραίτητο για την παροχή νερού σε εκατομμύρια ανθρώπους της περιοχής και για τη γεωργική άρδευση στη χερσόνησο της Κριμαίας. Η καταστροφή του επηρεάζει άμεσα τη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων.
Σοβαρές επιπτώσεις αναμένονται επίσης στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές, όπου οι ανθρωπιστικές οργανώσεις εξακολουθούν να αγωνίζονται προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση, πρόσθεσε.
Μέχρι και 80 οικισμοί αναμένεται να πλημμυρίσουν, δήλωσε ο Ζελένσκι, τη στιγμή που οι προσπάθειες παροχής βοήθειας συνεχίζονται, με στόχο να φτάσουν πόσιμο νερό, κιτ υγιεινής και άλλες προμήθειες στις πληγείσες περιοχές.
Σε συνοικίες της Χερσώνας οι κάτοικοι απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους, κουβαλώντας στα χέρια τα υπάρχοντα και τα κατοικίδιά τους, καθώς τα νερά διείσδυσαν σε οικοδομικό τετράγωνο μέσα σε λιγότερο από μία ώρα μετά την καταστροφή του φράγματος.
Μόλυνση από νάρκες και πυρομαχικά
Καθώς η περιοχή βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της σύγκρουσης, η άνοδος των υδάτων εμπεριέχει τον πρόσθετο κίνδυνο της μόλυνσης από νάρκες και εκρηκτικά.
«Πρόκειται τόσο για το υδάτινο στοιχείο όσο και για τον κίνδυνο ναρκών, επειδή οι νάρκες επιπλέουν εδώ και η περιοχή αυτή δέχεται συνεχώς πυρά», δήλωσε ο Ολεξάντρ Προκούντιν, επικεφαλής της περιφερειακής στρατιωτικής διοίκησης της Χερσώνας, ο οποίος επιβλέπει τις προσπάθειες διάσωσης.
Ο Γκρίφιθς δήλωσε ότι βλήματα όπως οι νάρκες κινδυνεύουν να μετατοπιστούν σε περιοχές που προηγουμένως είχαν αξιολογηθεί ως ασφαλείς.
Ο Μοχάμεντ Χάινταρζαν, ανώτερος λέκτορας στο τμήμα αρχιτεκτονικής και πολιτικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Bath στην Αγγλία, δήλωσε ότι το Καχόβκα είναι από τα μεγαλύτερα φράγματα στον κόσμο από άποψη χωρητικότητας.
«Είναι προφανές ότι η απώλεια του φράγματος θα έχει εκτεταμένες μακροπρόθεσμες οικολογικές και περιβαλλοντικές συνέπειες όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και στις γειτονικές χώρες», δήλωσε ο ίδιος στο Science Media Centre την Τρίτη.
«Αυτού του είδους τα φράγματα είναι εξαιρετικά ευάλωτα και συνήθως παρασύρονται γρήγορα σε περίπτωση μερικής θραύσης... Μερική βλάβη είναι αρκετή για να προκαλέσει πλήρη κατάρρευση, επειδή η ροή του νερού μπορεί εύκολα να παρασύρει τα εδαφικά υλικά του σώματος του φράγματος μέσα σε λίγες ώρες», εξήγησε ο ίδιος.
Πτώση των αποθεμάτων νερού
Τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο υπογράμμισαν τις ανθρωπιστικές και περιβαλλοντικές συνέπειες, ανταλλάσσοντας παράλληλα κατηγορίες για την καταστροφή.
Ο διορισμένος από τη Ρωσία εκτελών χρέη κυβερνήτη της Χερσώνας, Βλαντίμιρ Σάλντο, δήλωσε ότι η κατάρρευση του φράγματος οδήγησε «μεγάλη, αλλά όχι κρίσιμη» ποσότητα νερού στο να κατέβει στον ποταμό Δνείπερο, με αποτέλεσμα να ξεπλυθούν γεωργικές εκτάσεις κατά μήκος της ακτής και να διαταραχθούν οι αστικές υποδομές.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την Τρίτη ότι η κατάρρευση του φράγματος «προκάλεσε καταστροφικές ζημιές στις γεωργικές εκτάσεις της περιοχής και στο οικοσύστημα στις εκβολές του ποταμού Δνείπερου».
«Η αναπόφευκτη πτώση της στάθμης του νερού θα επηρεάσει την υδροδότηση της Κριμαίας και θα εμποδίσει την καλλιέργεια της γεωργικής γης στην περιοχή της Χερσώνας», πρόσθεσε.
Αρκετές ουκρανικές περιοχές που λαμβάνουν μέρος της υδροδότησής τους από τον ταμιευτήρα του φράγματος Νόβα Καχόβκα καταβάλλουν προσπάθειες για την εξοικονόμηση νερού.
Στη Δνειπροπέτροβσκ, όπου περίπου το 70% μιας πόλης τροφοδοτείται από τον ταμιευτήρα, οι ουκρανικές Αρχές ζήτησαν από τους πολίτες να «αποθηκεύσουν νερό» και από τις επιχειρήσεις να περιορίσουν την κατανάλωση, ενώ απαγόρευσαν τη χρήση λάστιχων.
Δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος πυρηνικής ασφάλειας
Το φράγμα τροφοδοτεί επίσης με νερό τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στη Ζαπορίζια. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει «άμεσος κίνδυνος πυρηνικής ασφάλειας» στο εργοστάσιο, παρόλο που το νερό από τον ταμιευτήρα χρησιμοποιείται για την ψύξη των αντιδραστήρων και των ντιζελογεννητριών έκτακτης ανάγκης.
Ο επικεφαλής του ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι δήλωσε ότι το προσωπικό του πυρηνικού παρατηρητηρίου του ΟΗΕ που βρίσκεται στο σημείο ενημερώθηκε για το ότι η δεξαμενή αδειάζει με ταχύτητα 5 εκατοστών την ώρα και ότι «εκτιμάται» ότι το νερό που χρησιμοποιείται για την κύρια γραμμή ψύξης «θα διαρκέσει για μερικές ημέρες».
Ωστόσο, σε περίπτωση που η δεξαμενή πέσει κάτω από το επίπεδο άντλησης, υπάρχουν «αρκετές εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας νερού», ανέφερε ο Γκρόσι, με κυριότερη τη «μεγάλη λίμνη ψύξης δίπλα στο εργοτάξιο».
«Εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη λίμνη είναι επαρκής για την παροχή νερού για ψύξη για μερικούς μήνες», πρόσθεσε.
Διαβάστε επίσης:
Νόβα Καχόβκα: Αναφορές για εγκλωβισμένους - Σε κίνδυνο 42.000 πολίτες
