Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ και οι στενοί του συνεργάτες κλιμακώνουν την επίθεση κατά της Κίνας, χρεώνοντας στο καθεστώς της τη βασική – αν όχι την αποκλειστική – ευθύνη για την εμφάνιση του νέου κορονοϊού και το ξέσπασμα της καταστροφικής πανδημίας, το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Ποιο θα είναι το «αποτύπωμα» το οποίο θα αφήσει μακροπρόθεσμα στον πλανήτη η σύγκρουση ανάμεσα στην νυν και την ανερχόμενη υπερδύναμη, η οποία μοιάζει πλέον αναπόφευκτη;
Η δήλωση την οποία έκανε στο πρακτορείο Reuters ο Αμερικανός υφυπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος μας δίνει μια πρώτη γεύση του τι μέλλει γενέσθαι: «Εδώ και κάποια χρόνια εργαζόμαστε ώστε να περιορίσουμε την εξάρτηση των εφοδιαστικών μας αλυσίδων από την Κίνα. Τώρα, όμως, θέτουμε σε λειτουργία το τούρμπο όσον αφορά τη συγκεκριμένη διαδικασία», είπε χαρακτηριστικά ο Κιθ Κραχ.
«Υπάρχει μια ολόκληρη κυβέρνηση που πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση (...) Είναι η στιγμή της τέλειας καταιγίδας. Η πανδημία έδωσε σάρκα και οστά σε όλες τις ανησυχίες που είχαν μέχρι τώρα οι άνθρωποι οι οποίοι έκαναν μπίζνες με την Κίνα. Όλα τα χρήματα που νόμιζαν ότι κέρδιζαν από τις συμφωνίες μαζί της στο παρελθόν, εξανενεμίστηκαν και μάλιστα πολλαπλάσια από την οικονομική ζημιά που προκλήθηκε», πρόσθεσε ο ίδιος, υιοθετώντας προφανώς τους ισχυρισμούς του προέδρου των ΗΠΑ και του υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ότι υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για το γεγονός ότι ο νέος κορονοϊός «γεννήθηκε» σε ένα εργαστήριο της Ουχάν, από όπου διέφυγε μυστηριωδώς – και, ενδεχομένως, σκοπίμως.
«Κίνδυνος για την ασφάλειά μας!»
Την προειδοποίηση επανέλαβε ο υπουργός Άμυνας, πηγαίνοντας μάλιστα ένα βήμα παραπέρα. «Η εξάρτηση από τους Κινέζους προμηθευτές θα μπορούσαν να καταστήσουν κρίσιμα συστήματα ευάλωτα σε διαταραχές στη λειτουργία τους, χειραγώγιση και κατασκοπία. Κι αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη δυνατότητά μας να επικοινωνούμε και να μοιραζόμαστε πληροφορίες και στοιχεία», σημείωσε ο Μαρκ Έσπερ, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική εφημερίδα la Stampa.
Τόνισε, επίσης, τα εξής: «Είναι σε γνώση μας ότι ορισμένοι θα επιχειρήσουν να αξιοποιήσουν την πανδημία προκειμένου να ανοίξουν δρόμους για να επενδύσουν σε ζωτικής σημασίας βιομηχανικούς κλάδους και υποδομές, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις όσον αφορά στην ασφάλειά μας (...) Οι δυνάμει αντίπαλοί μας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προσπαθήσουν να προωθήσουν τα συμφέροντά τους, προκαλώντας αντιπαραθέσεις στο ΝΑΤΟ και την Ευρώπη».
Τι σημαίνει, όμως, η απεξάρτηση από την Κίνα, ειδικά στους πιο κρίσιμους κλάδους; Και πόσο εύκολα μπορεί να υλοποιηθεί μια τέτοια απειλή στην εποχή της παραγωγικής, εμπορικής και χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης;
Το ίδιο το Πεκίνο προειδοποιεί πως η εξάρτηση του υπόλοιπου πλανήτη από τους Κινέζους παραγωγούς και προμηθευτές συνιστά πρακτικά μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. «Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο ρόλος της Κίνας στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες δεν θα μετατοπιστεί. Όμως, αυτό είναι κάτι που συντελείται εδώ και μια δεκαετία, με μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας που αφορούν τη μεταποίηση χαμηλής προστιθέμενης αξίας να έχουν μεταφερθεί σε γειτονικές χώρες. Όμως, αυτό απέχει μακράν από το να αποδυναμώσει την θέση της Κίνας, καθώς της έχει επιτρέψει να μετατοπίσει το κέντρο βάρους στο επίπεδο των κλάδων και προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας», σημείωνε πρόσφατα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη China Daily, η οποία εκφράζει πρακτικά τις θέσεις του κινεζικού καθεστώτος.
Όλα είχαν ξεκινήσει νωρίτερα
Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, πάντως (κάτι που δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια σε αυτή η φάση), ένα πρέπει να θεωρείται βέβαιο: Η πανδημία και η κρίση την οποία προκάλεσε ήρθε να επιταχύνει διαδικασίες και ανακατατάξεις οι οποίες είχαν ήδη δρομολογηθεί πριν την εμφάνιση του Covid-19 – οι οποίες, ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπυκνώνονται στο γνωστό σύνθημα του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική».
Δεν χρειάζεται, άλλωστε, να είναι κανείς ειδικός για να να γνωρίζει τον εμπορικό πόλεμο και το μπαράζ των δασμών ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα που προηγήθηκε αυτής της κρίσης, ούτε όμως και για να έχει αντιληφθεί την ενόχληση και την ανησυχία που υπάρχει τόσο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού όσο και στην ΕΕ για την διαρκή άνοδο της ισχύος και της επιρροής της Κίνας και την εξάρτηση των οικονομιών Αμερικής και Ευρώπης από αυτήν.
Η περιπετειώδης υπόθεση της εμπλοκής της Huawei στην κατασκευή της επόμενης γενιάς των δικτύων επικοινωνίας (5G) και οι συγκρούσεις που έχει προκαλέσει είναι, εξάλλου, πολύ νωπά γεγονότα στη μνήμη όλων. Όσο για την ιστορία, διδάσκει ότι οι μεγάλες κρίσεις συνοδεύονται συνήθως από έκρηξη του προστατευτισμού – κι αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί σε ακόμη πιο δυσάρεστες καταστάσεις...
