Το νούμερο 'ένα' θέμα που απασχολεί την τουρκική ηγεσία όσον αφορά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, είναι κατά πόσο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα καταφέρει να συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν. Μια τέτοια, έστω ολιγόλεπτη, συνάντηση, από την οποία είναι αμφίβολο αν ο Τούρκος ηγέτης θα αποκόμιζε σημαντικά οφέλη, εντούτοις θα τον βοηθούσε στο μέτωπο της εσωτερικής πολιτικής.
Στην ουσία, θα τη χρησιμοποιούσε για να εμφανιστεί ότι ξεκίνησε να συνομιλεί εκ νέου με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και μάλιστα με τους δικούς του όρους. Ενδεχομένως πιάνοντας ξανά το νήμα των σχέσεων με τον Τζο Μπάιντεν, θα μπορούσε ο Ερντογάν να επενδύσει σε μια διαφορετική σχέση των δύο ανδρών, μελλοντικά και οπωσδήποτε πριν τις τουρκικές εκλογές.
Σίγουρα οι συνθήκες είναι πιεστικές για τους Αμερικανούς, όμως ακόμη πιεστικότερες είναι για την Τουρκία και τον ίδιο τον Ερντογάν. Οι μεν Αμερικανοί θέλουν να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, προς τις οποίες πάντως έχουν προλάβει να παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας, απέναντι σε τυχόν παραβίαση από τη Ρωσία της εδαφικής τους ακεραιότητας.
Σίγουρα όμως, εφόσον στη Μαδρίτη μπλοκαριστεί η ένταξη των δυο χωρών, τότε η Σύνοδος του ΝΑΤΟ δεν θα θεωρηθεί επιτυχημένη. Στην Ουάσιγκτον πάντως έχουν κάνει τις απαραίτητες κινήσεις σε σχέση με την επόμενη ημέρα για τις δύο σκανδιναβικές χώρες, όποτε επί του πρακτέου δεν εκφοβίζονται από την Άγκυρα.
Όσο για τον Ερντογάν, αντιμετωπίζει μεγαλύτερα και περισσότερα προβλήματα. Στο εσωτερικό δεν τα πηγαίνει καλά, η οικονομία φαίνεται δύσκολο να αναταχθεί, ενώ ταυτόχρονα οι σχέσεις του με το Κογκρέσο είναι πολύ κακές και για την ώρα διαπιστώνει μία απροθυμία από πλευράς Μπάιντεν να τον συναντήσει.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς όλα όσα έχουν προηγηθεί της Συνόδου του ΝΑΤΟ από πλευράς Τουρκίας. Δηλαδή, η κλιμάκωση των διεκδικήσεων της στο Αιγαίο, αλλά και οι συνθήκες κρίσης που έχει δημιουργήσει στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Το γεγονός ότι την ίδια στιγμή που ζητάει, δίχως επιτυχία, από τους Αμερικανούς να εγκρίνουν μία τουρκική επέμβαση στη Συρία, η Άγκυρα δεν μπορεί να βρει τρόπο ώστε να αρθεί το αδιέξοδο για την αγορά των F-16 και φτάνει στο σημείο να μιλάει για απόκτηση Eurofighter. Και όλα αυτά, ενώ ταυτόχρονα απειλεί να μπλοκάρει την είσοδο της Σουηδίας και Φινλανδίας στη Συμμαχία.
Η τουρκική ηγεσία έχει σπαταλήσει αρκετό διπλωματικό κεφάλαιο προκειμένου να πετύχει μια συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν, το οποίο υπό ιδανικές συνθήκες θα ήθελε να είχε διατηρήσει για άλλους σκοπούς.
Από την άλλη βέβαια, κανείς μέχρι σήμερα δεν της έχει δημόσια τραβήξει το αυτί για το γεγονός ότι δεν έχει λάβει ξεκάθαρη θέση απέναντι στη Ρωσία, δεν της έχει επιβάλει κυρώσεις, ενώ έχει μετατραπεί σε χώρα φιλοξενίας ρωσικών κεφαλαίων και ολιγαρχών. Την ίδια σχετικά χλιαρή στάση απέναντί της έχει ακολουθήσει η διεθνής κοινότητα αναφορικά με την προκλητική της συμπεριφορά έναντι της Ελλάδας, αν και οι ανακοινώσεις γίνονται σκληρότερες.
Το λάθος του Ερντογάν είναι ότι είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες του και είχε υποτιμήσει τους άλλους. Έχει απολέσει αρκετό διπλωματικό κεφάλαιο, ώστε ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης έχει αρχίσει να συσσωρεύεται διεθνώς σε βάρος της χώρας του.
Μια ολιγόλεπτη επομένως συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν περισσότερο θα βοηθούσε τον Τούρκο πρόεδρο στο εσωτερικό του, παρά θα απέδιδε καρπούς στα μείζονα ανοικτά διμερή ζητήματα των δύο χωρών.
Εφόσον πάντως πραγματοποιηθεί, δεν είναι σίγουρο ότι ο Μπάιντεν θα θέσει το ζήτημα των ελληνοτουρκικών στον Ερντογάν, ακόμα κι αν αποτελεί θέμα συζήτησης στην Ουάσιγκτον και παρά την αναμφισβήτητη σημασία της Ελλάδας για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τζο Μπάιντεν δεν θα ήθελε να φανεί ως ο ηγέτης που ζητάει κάτι από τον Τούρκο πρόεδρο. Είναι θέμα επιλογής του Αμερικάνου προέδρου κατά πόσο θα θελήσει να στείλει κάποιο μήνυμα στον Ερντογάν ή απλώς να τον ακούσει, με μοναδικό στόχο να τον κατευνάσει, δίχως ωστόσο η συνάντηση να οδηγηθεί σε απτά αποτελέσματα.
* Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1
